Pievo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
[[Dosiero:Egidio1.JPG|right|250px|thumbeta|Priorejo de di Sankta Egidio, 11a jarcento, ''Sotto il Monte Giovanni 23-a'' (Bergamo)]]
 
'''Pievo ''' aŭ paroĥa ĉefpreĝejo ([[itale]] ''pieve'', el la [[latina lingvo]] ''plebs., plebis'') en la frua [[mezepoko]] aparte en centra kaj norda Italio estis teritoria civila kaj religia distrikto provizita per propra preĝejo[[kirko]] kun baptisteriobaptejo <ref>S. Chierici, ''La Lombardia'', per la collana ''Italia romanica'', eleld. Jaka Book, 1978.</ref>. La pievo estis poste anstataŭigita de la laŭjura [[paroĥo]].
 
Post la [[Deklino de la Romia Imperio]] de Okcidento kaj iompostioma malkomponiĝo de la institucioj kaj strukturoj rege prizorgantaj la teritorion, ofte anstataŭigitaj de ekleziaj hierarkioj, pievoj fariĝis teritorioj ankaŭ vastdimensiaj, administritaj de la religiaj aŭtoritatoj. Plej alta disvolviĝo de tiu sistemo realiĝis en zonoj malpli influataj de centraj civilaj aŭtoritatoj, kaj ofte malfacile alireblaj. Kelkeloke ([[Raveno]], ekzemple), la diocezo mem dividiĝis en “pievoj”, al kiuj referencis ankaŭ civilaj aŭtoritatoj (la delegitoj de la Orienta Romia Imperio, kaze de Raveno).
 
== Evoluo ==
Tie postPost la invado de [[Lombardoj|Longobardoj]] kaj subinflue de la monaĥaro de la irlanda abato [[Sankta Kolombano]], la pievo ekindikis submetitajn vilaĝojn, devigitajn pagi tributon al la konkerintoj, kiuj, male, ariĝis en la "[[Fara (Longobardio)|faroj]]" (ariĝoj). La termino, do, komencis signifi kontraŭstaron, kulturan kaj socian, inter la submetitaj “romianoj” kaj la dominanta klaso longobarda.<ref> Ekzemplo pri tio estas la loknomoj de [[Farra di Soligo]] kaj [[Pieve di Soligo]], en provinco de [[Trevizo]], kaj tiuj de [[Farra d'Alpago]] kaj [[Pieve d'Alpago]] en provinco de [[Belluno]].</ref>
 
Ekzemplo de evoluo de la karakterizoj, sociaj kaj religiaj, de la pievo, estu kio okazis en Italio.
 
Tie post la invado de [[Lombardoj|Longobardoj]] kaj subinflue de la monaĥaro de la irlanda abato [[Sankta Kolombano]], la pievo ekindikis submetitajn vilaĝojn, devigitajn pagi tributon al la konkerintoj, kiuj, male, ariĝis en la "[[Fara (Longobardio)|faroj]]" (ariĝoj). La termino, do, komencis signifi kontraŭstaron, kulturan kaj socian, inter la submetitaj “romianoj” kaj la dominanta klaso longobarda.<ref> Ekzemplo pri tio estas la loknomoj de [[Farra di Soligo]] kaj [[Pieve di Soligo]], en provinco de [[Trevizo]], kaj tiuj de [[Farra d'Alpago]] kaj [[Pieve d'Alpago]] en provinco de [[Belluno]].</ref>
[[Dosiero:Piona2.JPG|300px|right|thumb|S. Nikolao, 12a jc, Piona ([[Komo]] (Italio)]]
 
Se en la diversaj eŭropaj landoj la pievoj konservis sian prestiĝon, fine ĉiuj transformiĝis en laŭjuraj paroĥoj.
 
[[Dosiero: La Pievanale.jpg|thumb|righteta|250px|La pieva preĝejo de sankta Johano la Baptisto (Belluno, Italio)]]
 
Inter la [[9-a jarcento|9-a]] kaj la [[10-a jarcento]], la pievoj komencis sin doti per [[Kampanilo|kampaniloj]], kontribuante al la modifo de la strukturaj karakterizoj de la establaĵoj. <ref> Ekzemple (se ekzempli plue per la italaj tiamaj eventoj), la pievo de [[Santarcangelo di Romagna]] havas la kampanilon surfasadan. Por eniri la kultejon necesas, do, trairi kampanilon. La preĝejo datiĝas je [[6-a jarcento]] kaj prezentas apartegajn strukturajn modifojn taŭgajn por korekti la ŝajnerarojn de perspektiva vido (ekzemple, la muraj vandoj estas iomete klinaj kompare kun ortaj aksoj. </ref>. La religia rolo de la pievoj estis esenca, en la Eŭropo malmulte urbanizita de la Alta Mezepoko: por tiu kiu loĝis fore el la urbaj centroj, la pievo estis la sola centro en kiu eblis administri ĉiujn sakramentojn, inkluzive de la bapto.</ref> Origine, fakte, la bapta rito estis prerogativo de la katedraloj, nome de la urboj. Ĉirkaŭ la 10-a jarcento oni komencis uzi la vorton “pievo” kun signifo de “centro de eklezia distrikto”. Al la pievo referencis la ĉirkaŭaj vilaĝoj, kvankam provizitaj per propra preĝejo kaj sacerdota vikario, ĉiukaze dependanto de la “pievano”.
Linio 22 ⟶ 19:
== Loknomoj el Pievo ==
 
El la termino "Pievo" respektive itale "Pieve" en Italio devenas multaj [[Loknomo|loknomoj]] kiel (en Italio) [[Pieve Ligure]], [[Pieve di Soligo]], [[Pieve di Cadore]], [[Pieve d'Alpago]], [[Pieve Emanuele]] kaj aliaj (300 ĉirkaŭ).
 
Ankaŭ aliaj kristanaj landoj de Eŭropo konservas nombrajn derivaĵojn el tiu vorto aŭ el ĝia signifo.<!-- Ĉu? Bonus ekzemploj aŭ referenco. -->
 
== Notoj ==