Socia scienco: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
e Branĉoj de sociaj sciencoj
Linio 2:
'''Sociaj sciencoj''' estas [[scienco]]j, kiuj studas la [[homo|homajn]] aspektojn de la mondo, kiuj ne estas studataj de la [[naturaj sciencoj]]. Ili temas pri materiaj kaj spiritaj manifestaĵoj de [[socio]]j, distingiĝante de [[arto]]j per siaj sciencaj metodoj. La klasifiko de tiuj sciencoj estas duba, ne ekzistas komuna vidpunkto pri la temo.
 
Depende de la kriterio de sistemigo, oni povas konsideri iun sciencon kiel apartan sferon de la scio aŭ kiel branĉon de la alia. Sed, ĝenerale, estas rigardataj kiel ''sociaj sciencoj'' la [[sociologio]], la [[antropologio]], la [[socia psikologio]], la [[ekonomiko]] kaj la [[politika scienco]]. Eble [[lingvistiko]] ankaŭ estas socia scienco, ĉar studas la lingvon, kiu estas ilo de homo en socia medio, sed ĝia tre specifika metodo diferencigas ĝin de aliaj, pro tio, oni uzas la esprimon [[lingvaj sciencoj]] por disigi lingvistikon de aliaj sciencoj, kiuj studas uzon de lingvo en socia medio.
 
La homo kaj sia socia medio kaj agado, kiel objekto de scienco estas nova ideo. Antaŭe, tiu studo apartenis al [[filozofio]]. La sociaj sciencoj aperis post la [[formalaj sciencoj]], kiel la [[matematiko]], kaj [[natursciencoj]], kiel [[fiziko]]. Pro tio, sociaj scientoj devis formiĝi laŭ la modelo de tiuj sciencoj, minimume en la unuaj tempoj, en la mezo de [[19-a jarcento]], sub forta influo de [[pozitivismo]] kaj [[empirismo]]. Tiel, en la komenco, tiuj sciencoj sercisserĉis hipotezajn kaj dedutivajdeduktivajn modelojmodelojn. PostPoste, dum la [[20-a jarcento]], ili disvolviĝis proprajnlaŭ propraj vojojnvojoj kaj [[Scienca metodo|metodologionmetodologio]].
 
La sociaj sciencoj ne estas [[scienca paradigmo|paradigmaj]] laŭ la senco de [[Thomas Kuhn]]. Ĉiam estas pli ol unu valida [[teorio]] por klarigi la saman fakton. La teorioj en sociaj sciencoj ĉiam malbone funkcias, ĉar la sociaj fenomenoj estas tre malsimplaj. Do la teorioj de sociaj sciencoj estas ĉiam aproksimemaj, neniam ekzataj. [[Michel Foucault]] diris ke en sociaj sciencoj oni ne povas paroli pri "[[scienca paradigmo|paradigmoj]]" sed pri "[[epistemologio|epistemologiaj regnoj]]".
Linio 47:
 
Ankaŭ la evoluon de Esperanto, de ĝia lingvokomunumo kaj kulturo oni povas rigardi kiel eksperimento, kiu ebligas studi demandojn de lingvistiko, sociologio kaj psikologio.
 
== Branĉoj ==
Pri sociaj sciencoj kutime konsideratas:
*[[Antropologio]]
*[[Arkeologio]]
*[[Kriminologio]]
*[[Demografio]]
*[[Ekonomiko]]
*[[Edukado]]
*[[Humana geografio]]
*[[Internaciaj rilatoj]]
*[[Leĝo (juro)|Juro]]
*[[Lingvistiko]]
*[[Politika scienco]]
*[[Psikologio]]
*[[Sociologio]]
 
== Vidu ankaŭ ==