Psikozo: Malsamoj inter versioj

'''PsikozoPsiĥozo''' (ankaŭ '''psikozo''') laŭ [[PIV]] estas "mensa malsano ne kaŭzata, kiel la [[neŭrozo]], de [[organo|organa]] [[lezo]] aŭ difektiĝo".

Temas pri grupo de severaj psikajpsiĥaj malsanoj, kiuj rilatas al dumtempa drasta perdo de la percepto pri realeco. La vorto en la [[germana lingvo]] (''Psychose'') enkondukiĝis dum la jaro [[1845]] fare de la kuracisto ''Ernst von Feuchtersleben'' kaj poste tradukiĝis al aliaj lingvoj. Gvidaj simptomoj estas unuflanke iluziaj '''kon'''ceptoj pri la realo (ekzemple [[paranojo]]), kaj aliflanke iluzia '''per'''cepto de la realo (unuavice vidaj, aŭdaj aŭ sentaj [[halucino|halucinaĵoj]]).

En la internacia klasifiko pri malsanoj ''ICD-10'' de la [[Monda San-Organizo]] tuta grupo de diagnozoj, de la kodo F20 ĝis F29, estas antaŭvidita por diversaj subgrupoj de psikozojpsiĥozoj, kvankam la simptomaro ĉiam estas nomata "psikozapsiĥoza(j) perturbo(j)", ne simple "psikozopsiĥozo" (la klasifiko, same kiel la dua, nur-usona klasifiko DSM, ĝenerale evitas la vorton "malsano", kaj preferas la pli diplomatian vorton "perturbo", kaj krome emas diplomatie vortumi la nomojn de malsanoj.). Plia kialo eviti la vorton "psikozopsiĥozo" estas la pridiskutata deveno de la termino el la [[psikoanalizopsiĥoanalizo]] kaj la en tiu psikoterapiapsiĥoterapia skolo neprecize difinita limo inter "psikozopsiĥozo" kaj "neŭrozo". Tamen ambaŭ tutmondaj klasifikoj nur tre malkonsekvence evitas la vorton, ĉar la termino "psikozajpsiĥozaj perturboj" ĉiukaze klare referencas al la substantivo "psikozopsiĥozo".

La grandaj grupoj de la pzikozapziĥoza perturbaro estas

# organikaj psikozojpsiĥozoj (kaŭzataj de iuspeca veneniĝo, ekzemple fare de drogoj),

# skizofreniaj psikozojpsiĥozoj (kies origino estas akre pridiskutata) kaj

# afekciaj psikozojpsiĥozoj (ligitaj al aparte forta emocia malekvilibriĝo rilate al [[depresio]] aŭ [[manio]]).

En la kazo de organika psikozopsiĥozo, konsilendas unuavice ĉesi la kontakton kun la veneniga substanco, kaj duavice - kiel ankaŭ ĉe skizofreniaj psikozojpsiĥozoj - restabiligi la kontakton al la realeco helpe de medikamentoj, unuavice la grupo de ''neŭroleptikoj''. Krome psikoterapiapsiĥoterapia akompano, medicina informado kaj trejnado (de la pacientoj kaj iliaj familianoj) rilate al la malsano kaj la laŭebla prevento de ĝi estontece aparte gravas (tia informado de trejnado de la pacientoj kaj iliaj familianoj nomiĝas "psikoedukadopsiĥoedukado"). Por la trakto de afekciaj psikozojpsiĥozoj ekzistas diversaj grupoj da medikamentoj, laŭ la konkreta simptomaro, kaj ankaŭ ĉi-tie krome gravas psikoterapiapsiĥoterapia akompano kaj psikoedukadopsiĥoedukado.