Vikipedio

Tjurka lingvaro: Malsamoj inter versioj

Browse history interactively
[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
← Iru al antaŭa ŝanĝoIru al sekvanta ŝanĝo →
Enhavo forigita Enhavo aldonita
VidaVikiteksto
EmausBot (diskuto | kontribuoj)
Robotoj
289 601 redaktoj
e Roboto: Forigo de 1 interlingvaj ligiloj, kiuj nun disponeblas per Vikidatumoj (d:Q34090)
Joloko (diskuto | kontribuoj)
238 redaktoj
eNeniu resumo de redakto
Linio 1:
[[Dosiero:Map-TurkicLanguages.png|right|310px|thumb|Landoj kaj regionoj kie turkecaj lingvoj estas oficieoficiale agnoskitaj.]]
'''Turkeca''' aŭ '''tjurka lingvaro''' estas familio de lingvoj parolataj de multaj homoj de [[Orienta Eŭropo]] ĝis [[Siberio]] kaj okcidenta [[Ĉinio]]. Tuta kvanto de parolantoj de ĉiuj turkecaj lingvoj estas ĉirkaŭ 200 milionoj, plimulto de kiuj (ĉ. 180 milionoj) estas denaskaj parolantoj. La plej populara lingvo de la lingvaro estas [[Turka lingvo|Turka]], kiun parolas ĉ. 40% de turkeca-parolantoj.
 
== Gramatikaj ecoj ==
La plej karakterajkarakterizaj ecoj de turkeca lingvaro estas [[Aglutina lingvo|aglutineco]], plej ofte per sufiksoj, [[Vokala harmonio|harmonio de vokaloj]] kaj neekzisto de verbaj klasoj aŭ [[Genro (gramatiko)|gramatika sekso]]. En multaj turkecaj lingvoj ankaŭ mankas, aŭ ekzistas nur eta kvanto de, [[prepozicio]]j, kaj diferajdiversaj aspektoj de substantivoj estas esprimitaj per [[kazo]]j kaj [[postpozicio]]j. Modernaj turkecaj lingvoj uzas variantojn de [[cirila]], [[latina alfabeto|latina]] kaj [[araba alfabeto|araba]] skribsistemoj. Antikvaj turkecaj lingvoj ankaŭ uzetis [[bolgara runoskribo|bolgaran]] kaj [[orĥona runoskribo|orĥonan]] runoskribojn kaj [[greka alfabeto|grekajn literojn]].
 
== Klasado ==
Linio 84:
|-
| Nogajoj || 90.666 en Rusio, ĉ. 90 mil en [[Turkio]] <ref name="a"/> || Ногъайлар Nogaylar /nogajlar/ || Nogais || ногайцы /nogajci/
| Popolo en [[Rusio|RusiaRusa Federacio]], precipe en Stavropola regiono, en [[Dagestano]], ankaŭ en [[Karaĉajio-Ĉerkesio]], en [[Ĉeĉenio]] kaj [[Inguŝio]]. En Turkio loĝas en regionoj de [[Adana]], [[Eskişehir]] kaj [[Ceyhan]]
|[[Nogaja lingvo|nogaja]].
| muzulmanoj-sunaistoj.
|-
| [[Tataroj]] || align=right |5.520.000 6,71 mln ||татарлар tatarlar || Tatares || татары /tatari/
| Popolo, ĉefloĝantoj de [[Tatarstano]] (1,765 mln,<ref name="a"/>). Loĝas ankaŭ en [[Baŝkirio]], [[Maria Respubliko]], [[Mordovio]], [[Udmurtio]], [[Ĉuvaŝio]], en aliaj regionoj de RusiaRusa Federacio. Oni nomas tatarojn ankaŭ turklingvaj popoloj de [[Siberio]] (siberiaj tataroj), Krimeo (krimeaj tataroj) k.a. En RusiaRusa Federacio (sen krimeaj tataroj) 5,52 mln <ref name="a"/>.
| [[Tatara lingvo|tatara]].
| muzulmanoj-sunaistoj.
|-
| Nagajbakoj || align=right | 6.000 <ref name="a"/> || нагайбәкләр nağaybäklär /nahajbaklar/ || Nagaibaks || нагайбаки /nagajbaki/
| Etnografia grupo de tataroj, idoj de baptitaj en XVI jc nogajanoj. Loĝas en [[Baŝkirio]] kaj [[Ĉeljabinska oblasto]] (RusiaRusa Federacio).
|tatara.
| kristanoj-ortodoksuloj.
Linio 104:
|-
| [[Baŝkiroj]] || align=right |1.420.000 || башҡорттар başqorttar /baŝkorttar/ || Bachkirs || башкиры /baŝkiri/
| Popolo en [[Rusio]], ĉefloĝantoj de [[Baŝkirio]] (864 mil). Entute en RusiaRusa Federacio ĉ. 1,35 mln <ref name="a"/>. Loĝas ankaŭ en [[Kazaĥstano]] (42 mil), [[Uzbekistano]] (35 mil) k.a.
|[[Baŝkira lingvo|baŝkira]].
| muzulmanoj-sunaistoj.
Linio 119:
|-
| [[Krimeaj tataroj]] || align=right | 272.000 || qırımtatarlar къырымтатарлар /kirimtatarlar/, qırımlar, къырымлар /kirimlar/ || Tatars de Crimée || крымские татары /krimskije tatari/
| Popolo en [[Ukrajnio]] ([[Krimeo]], Hersona regiono), ankaŭ en [[Uzbekistano]], RusiaRusa Federacio ([[Nord-Kaŭkazio]]). Ĉ. 272 mil <ref name="a"/>.
| [[Krime-tatara lingvo|krime-tatara]].
| muzulmanoj-sunaistoj.
Linio 129:
|-
| [[Balkaroj]] || align=right | 78.000 || Таулула /taulula/ || Balkars || балкарцы /balkarci/
| Popolo en [[Rusio]], en [[Kabardio-Balkario]] (71 mil). Entute en RusiaRusa Federacio 78 mil <ref name="a"/>.
| karaĉaj-balkara.
| muzulmanoj-sunaistoj.
Linio 155:
|-
| [[Ĥakasoj]] || align=right | 80.300 || тадарлар /tadarlar/ || Hakasses || хакасы /ĥakasi/, malnove абаканские татары aŭ минусинские татары (abakanaj aŭ minusinaj tataroj)
| Popolo en [[Ĥakasio]] (62,9 mil), [[Rusio|RusiaRusa Federacio]]
|[[Ĥakasa lingvo|ĥakasa]].
| tradicie [[ŝamanismo|ŝamanistoj]], multaj kristanoj-ortodoksuloj
|-
| [[Altajanoj]] || align=right | 130 000 || алтай-кижи /altaj-kiĵi/ || Altaiens || алтайцы /altajci/
| Popolo en [[Altaja Respubliko]] (59 mil). Kvanto: en [[Rusio|RusiaRusa Federacio]] 69 mil <ref name="a"/>.
| altaja.
| kristanoj-ortodoksuloj, parto - [[baptismo|baptistoj]]; konservas tradiciajn kredojn.
Linio 174:
|-
| [[Ĉuvaŝoj]] || align=right | 1.845.000 || чăвашсем /ĉavaŝsem/ || Tchouvaches || чуваши /ĉuvaŝi/
| Popolo, ĉefloĝantoj de [[Ĉuvaŝio]] (907,6 mil), Loĝas ankaŭ en [[Baŝkirio]], [[Tatarstano]], najbaraj regionoj. Entute en RusiaRusa Federacio 1773,6 mil <ref name="a"/>.
| [[Ĉuvaŝa lingvo|ĉuvaŝa]].
| kristanoj-ortodoksuloj
Elŝutita el "https://eo.wikipedia.org/wiki/Tjurka_lingvaro"