Kiel registrite je 22:37, 3 apr. 2013 redakti EmausBot (diskuto \| kontribuoj) Robotoj 289 607 redaktoj e Roboto: Forigo de 1 interlingvaj ligiloj, kiuj nun disponeblas per Vikidatumoj (d:Q23400) ← Iru al antaŭa ŝanĝo		Kiel registrite je 14:47, 14 mar. 2014 redakti malfari Marek Mazurkiewicz (diskuto \| kontribuoj) Patrolantoj 7 752 redaktoj ligiloj Iru al sekvanta ŝanĝo →
Linio 16: \|komunejo = }} [[Dosiero:Allium sativum Woodwill 1793.jpg\|~~miniatur\|right~~eta\|''Allium sativum'', William Woodwill: ''Medical botany'', 1793.]] '''Ajlo''' (latine: ''~~allium~~Allium sativum'') estas [[Staŭdo\|staŭda]] kaj [[Unukotiledonaj plantoj\|unukotiledona]] planto simila al [[cepo]], [[poreo]], [[askalono]] kaj [[ŝenoprazo]]. Ĝi apartenas al la familio [[aliacoj]] (kiu estis antaŭe konsiderita kiel sub-familio de [[liliacoj]]). La [[genro (biologio)\|genro]] "ajlo" konsistas ĉefe el la specioj "kutima ajlo" (pri kiu temas ĉi-artikole) kaj [[ursa ajlo]] aŭ "sovaĝa ajlo". La kutima ajlo estas tre fama [[spico]], same kulinare kiel kurace aŭ legende. == Etimologio == ''Ajlo'' devenas rekte de la [[Latina lingvo\|latina]], kiel multaj [[Botaniko\|botanikaj]] vortoj en [[~~Esperanta lingvo\|~~esperanto]]. La origino de la latina ''Allium'' verŝajne troviĝas en la maljuna kelta lingvo, je la vorto ''All'' kies proksimuma traduko estas ''akra'', ''brulvunda''. == Prezento kaj povoj == Ajla [[radiko]] (aŭ kapo) disiĝas en 3-20 arkformaj bulboj (kateloj). El la bulboj kreskiĝas [[tigo]] je 30-120cm alte, kun plataj aŭ kurbaj (sed neniam tubformaj) [[folio]]j 30-60cm longaj kaj 2-3cm larĝaj. La [[infloresko]]n envolvas nelongdaŭra [[spadiko]]. La [[blanka]]j, [[roza]]j aŭ eĉ [[purpura]]j [[floro]]j estas arigitaj en [[umbelo]] kaj ekflorigas [[Somero\|somere]]. [[Frukto]] estas [[kapsulo]] en tri ĉeloj, sed ĝi estas tre rara, pro la ofta sterileco de la floroj. Kiel aliaj membroj de la cepofamilio, ajlo mem produktas la kemiaĵon kies efiko estas konstatebla odore kiel guste kiam ajn la bulboj estas damaĝitaj. Se la [[~~Biologia~~Ĉelo ~~ĉelo~~(biologio)\|ĉelo]] de ajla bulbo estas dissplitita de tranĉo, maĉo aŭ premo, la [[enzimo]]j kiu troviĝas en la ĉelaj [[vakuolo]]j liberigas [[sulfuro\|sulfurplenan]] kombinaĵon kiu kuŝis en la ĉela fluido. La rezultanta kombinaĵo kaŭzas la brulvundan kaj pikantan potencon kies efiko estas tiom subita kaj brutala. Kelkaj agiloj estas malstabilaj kaj senĉese evoluas. Inter la membroj de la cepfamilio, ajlo estas senkonteste la spico kiu koncentras la plej potencaj defendaj agiloj, kiu malhelpas predantojn kiel [[~~birdo~~birdoj]]j, [[insekto]]j aŭ [[vermo]]j ĝin ataki kaj konsumi. Homoj ĝenerale opinias ĝin tre bon- kaj subtilgusta, sed ĝi ankaŭ povas ĉagreneti aŭ eĉ malsanetigi kelkajn personojn. Post kiam oni manĝis ajlon, por eviti forpeli la kunparolantojn aŭ la kunkisantojn kaj freŝigi sian elspiraĵon, oni povas interalie maĉi [[petroselo]]n.

Ajlo: Malsamoj inter versioj