Navahoj: Malsamoj inter versioj

'''Navahoj''' aŭ '''navajoj''' estas la plej granda (ĉ. 170.000 nur en la rezervejo, ĉ. 300.000 en tuta Usono) [[indianoj|indiana popolo]] en [[Usono]]. Ili vivas ĉefe en [[Arizono]], [[Nov-Meksiko]], [[Utaho]]. LiIli parolas la [[navahaapaĉa lingvo|navahanapaĉan lingvon]] parencankiel alsiaj tiuj deparencoj la [[apaĉoj]]. La du popoloj migris komune en la [[10-a jarcento|10-a]] ĝis la [[12-a jarcento]] el [[Kanado]] al sudookcidentosudokcidento. Ilin forte influis sude la [[pueblo|pueblajn]] indianoj kaj tiel ili lernis agrokultivadon, brutobredadon.

En la [[17-a jarcento|17-a]] kaj la [[18-aja jarcentojjarcento]]j, al la navajoj aliĝis puebloj, hopioj, el kiuj ĉefe la puebloj influis la indianan arton.

Laŭ ilia legendo, la homoj venas el subteraj mondoj. Ili praktikas multajn ritojn[[rito]]jn.

La usona registaro ekmilitis kontraŭ ili en [[1863]] (kolonelo [[Kit Carson]]). Dum la militmarŝo, la registaraj soldatoj neniigis agrarproduktojn de la navahoj kaj brutarojn, enprizonigis 8000 navahojn kaj 400 mescalero-meskalerajn apaĉojn en Bosque Redondo (en nuna Nov-Meksiko). Ilia kaptiteco daŭris 4 jarojn.

La rezervejo de la navahoj estas entute 64 000 km2km² en la tri menciitaj ŝtatoj, sed situas en seka areo kaj ne certigas plene la vivtenon.