Sudetgermanoj: Malsamoj inter versioj
[nekontrolita versio] | [nekontrolita versio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
+ ligiloj "franka imperio" (eble pli konkretus "karolida imperio") kaj "raciismo" |
|||
Linio 10:
==Enkonduko==
La loĝantaro en la jaroj de 1910 ĝis 1945 ŝancelis inter 3,2 kaj 3,3 milionoj da homoj. La antaŭuloj de la sudetgermanoj supozeble eniris, ĉefe en la 12-a kaj 13-a jarcento, dum la germana orienta setlado, el [[Bavario]], [[Frankonio]], supra [[
===Dialektaj variaĵoj===
Linio 33:
Ĉar sudetgermanoj estas kuniga termino por la germanoj ĉe la rando de la Sudetmontaro, oni distingas ĉe la setlad-historio inter la diversaj germanaj popolgrupoj. La setlada regiono troviĝis geografie en la regionoj de la [[Šumava|Bohema arbaro]], la [[Egerlando]], norda Bohemio, Orienta Bohemio, [[Silezio]], norda kaj suda Moravio. Krome ekzistis kelkaj germanaj lingvoinsuloj kiel la [[Schönhengstgau]] kaj germanaj malplimultoj en urboj kun plimulta ĉeĥa loĝantaro. Ni konsideru ĉi tie unue la setlan historion de Bohemio, la plej densa kaj plej granda regiono.
Antaŭ la [[popolmigrado|popolmigrada epoko]] Bohemio estis loĝata de [[Keltoj|keltaj]] kaj [[ĝermano|ĝermanaj]] triboj. Dum la popolmigrado tiuj homoj estis grandparte forpelitaj de [[Slavo|slavaj]] triboj. La vere influo de germana kulturo kaj de germana priloĝado de Bohemio komencis post tio ree en la erao de la [[
La [[vitro]]industrio, poste kun mondfame elstara graveco, komencis en la tempo antaŭ la [[Tridekjara milito]] en la bohemaj arbarregionoj.
La epoko de la Tridekjara Milito estis stampita de abomenindaĵoj kaj viktimoj en la loĝantaro; kelkej fontoj parolas pri redukto de la loĝantaro al ''kvinono''. Ĝis la lasta generacio ankoraŭ kurantaj insultvortoj inter germanbohemoj estis "Vi svedo" - la plej akra verdikto entute - aŭ "der elendige Krawat" [la mizera - "el eksterlando devena" - kroato], ambaŭ devenaj de la repektiva soldularo kiuj hantis la landon dum tiu epoko. La posta [[kontraŭreformacio]] fare de la habsburganoj subtenis la denonvan priloĝadon de forlasitaj kaj elsangigitaj regionoj per almigrantoj el la najbaraj germanaj limregionoj. Meze de la [[17-a jarcento]] okazis ekonomia kaj kultura elano, kvankam la libereco de la individuo, de la kamparano kaj de la urboj estis forte limigita pro la reganta [[absolutismo]]. Nur sub [[Maria Terezia]] kaj ties filo, la imperiestro [[Jozefo la 2-a]] la situacio pliboniĝis; la enkonduko de deviga lernejo kaj la nuligo de la [[servuto]] estas du ekzemploj. La germana lingvo estis lingvo vekikla kaj de klereco, la epoko de [[
Dum kaj post la epoko de [[romantiko]] en la [[19-a jarcento]] denove aperis ĉeĥaj naciaj movadoj, poste ankaŭ tiaj strebantaj al sendependa ŝtato, kiel tiu de la [[aŭstroslavismo]], kiuj atingis unuan kulminon post la [[unua mondmilito]] en la fondo de [[Ĉeĥoslovakio]] kaj cedigis la dominadon de la germanaj lingvo kaj kulturo en Bohemio al la germanaj loĝregionoj. Dum tiu fazo, en la ĉeĥa historiografio ekde fine de la 19-a jarcento nomata [[nacia renaskiĝo de la ĉeĥoj]], [[Josef Jungmann]], kiu ĝuas en la ĉeĥa [[filologio]] rangon kiel en Germanio la [[Fratoj Grimm]], sian verkon "Pri la [[ĉeĥa lingvo]], unua interparolado" (''O jazyku českém, rozmlouvání první'')
|