Federica Montseny: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e + Ŝ. Kataluna nomo
e + Vivtempo
Linio 2:
[[File:MITING CNT MONTJUÏC.jpg|thumb|350x350px]]
[[File:FEDERICA MONTSENY.jpg|thumb]]
'''Federica Montseny i Mañé''' [Federika{{ca}} Montsenimunˈsɛɲ], naskiĝis en [[Madrido]] la 12an de februaro de [[1905]] kaj mortiĝismortis la 14an de januaro de [[1994]] en [[Toulouse]], [[Tuluzo]], Francio. Hispana kaj kataluna anarkiisto, ŝi estis ministro dum la [[Dua Hispana Respubliko|2-a Respubliko]] kaj unua ministrino en [[Okcidenta Eŭropo]].
 
Ŝi estis filino de famaj anarkiistoj, nome Juan Montseny kaj Teresa Mañé, konataj per pseŭdonomoj Federico Urales kaj Soledad Gustavo respektive, kiuj eldonis ''[[La Revista Blanca]]'' (La blanka revuo), grava periodaĵo inter la liberecana pensaro hispana dum la unua triono de la [[20-a jarcento]].
 
==Unuaj jaroj==
La unua tasko de Federica estis verkista. Ŝi tre frue ekverkis kaj en [[1921]], kiam ŝi estis nur 16jaraĝa16-jaraĝa, publikigis sian unuan [[novelo]]n, titolitatitolitan ''Horas Trágicas'' (Tragediaj horoj). En [[1923]] ŝi ekkunlaboris en ''Solidaridad Obrera'' (Laborista solidareco) kaj en ''[[La Revista Blanca]]'' ĝis [[1936]]. Ŝia unua romano ''La Victoria'' (La venko), eldoniĝis en [[1925]].
 
En [[1930]] ŝi pariĝis kun Germinal Esgleas; ankaŭ li estis anarkosindikatistoanarkisindikatisto: ili estos gepatroj de tri gefiloj: Vida (1933), Germinal (1938) kaj Blanca (1942).
 
==Anarkosindikatisma Anarkisindikatisma aktivismo ==
En [[1931]] ŝi aliĝis al la [[CNT]] kie poste ŝi atingos gravan ĉefrolulecon danke al siaj oratoraj eblecoj inter aliaj kialoj. En [[1932]] ŝi realigis propagandan veturadon tra [[Andaluzio]], kiun poste plidaŭrigos tra la tuta [[Hispanio]]. En [[1933]] ŝi partoprenis en [[Parizo]] en protesta mitingo pri la perforta subpremado okazinta en [[eventoj de Casas Viejas|Casas Viejas]].
 
Tamen pli ĉefan ĉefrolulecon ŝi atingis en [[1936]], kiam partoprenis en la kongreso de CNT okazinta en [[Zaragoza]] kunlaborante en la rezolucio pri [[liberecana komunismo]] kaj prelegante en la solena fermo. Post la eksplodo de la [[Intercivitana Milito]] ŝi ekestis komitatano de la [[FAI]] kaj de la CNT. En novembro de tiu jaro ŝi estis nomumita kiel ministro pri Sana kaj Socia Helpoj, postenon kiun ŝi akceptis spite sian agnoskitan kontraŭregistarecon kaj komencaj duboj. Tiele ŝi iĝis la unua ministrino en Hispanio kaj en [[Okcidenta Eŭropo]], ĉar en aliaj eŭropaj regionoj jam estis tio [[AlexandraAleksandra Miĥailovna Kolontaj|Aleksandra KollontaiKolontaj]] ([[Rusio]]) kaj Miina Sillanpää ([[Finlando]]). Aliaj samideanoj en tiu registaro de [[Largo Caballero]] estis [[Joan García Oliver|Juan García Oliver]] (Juro), [[Juan Peiró]] (Industrio) kaj Juan López (Komerco).
 
== Regista laboro ==
Ŝia fakta laboro kiel registo estis limigata pro la mallongeco de tiu posteno, ĉar tio ne daŭris eĉ duonjaroduonjaron (novembro de 1936 - majo de [[1937]]). Sed en tiom mallonga periodo ŝi planis aŭ organizis infanakceptejojn, manĝejojmanĝejojn por gravedulinoj, liberigejojliberigejojn de prostitutinojprostituitinoj, liston de profesioj validaj por handikapuloj kaj la unuaunuan leĝproponoleĝproponon pri [[aborto]] en Hispanio. Pri tiaj infanejoj, tute malsimilaj de deprimigaj orfanejoj tiamaj, nur unu malfermiĝis proksime de [[Valencio]]. Ankaŭ ne estis tempo por ekfunkciigi pli ol unu el manĝejoj por gravedulinoj en kiuj oni klopodis kontroli ties nutradon. Neniu el la aliaj projektoj realiĝis, kiel la leĝpropono pri aborto, kontraŭstarigita de aliaj ministroj kaj forgesita post ŝia eliro el la registaro post la okazintaĵoj de majo de 1937, kie batalis anarkiistoj kontraŭ komunistoj. Abortorajto ne estos agnoskata en Hispanio ĝis post 50 jaroj.
 
== La ekzilo ==
Kiel miloj da hispanoj post la Intercivitana Milito, ŝi devis ekziliĝi en Francio, kie ŝi estis persekutata de la nazia kaj frankisma policoj vivante tre malfacilajn vivkondiĉojn ĝis la liberigo de Francio en [[1944]]. Instalita en Toulouse (Tuluzo) ŝi daŭre aktivis pro sia idearo, partoprenante la internan problemaron de la ekzilita CNT kaj kunlaborante en anarkiistaj periodaĵoj kiel CNT kaj ''Espoir'' (Espero) kaj veturante tra [[Svedio]], [[Meksikio]], [[Kanado]], [[Britio]] kaj [[Italio]].
 
Post restarigo de demokratio en Hispanio en [[1977]] ŝi foje revenis -eĉ tre maljuna kaj poste eĉ blinda- por helpi la restarigon de la liberecana movado kaj de la CNT, sed ŝi daŭre loĝis en Tuluzo, kie ŝi forpasis.
 
==Verkaro==
Linio 34:
*''Mis primeros cuarenta años''. Ed. Plaza & Janés, 1987. ISBN 84-01-35155-3
 
==Referencoj Bibliografio ==
*ALCALDE, C. ''Federica Montseny''. Barcelona, Eld. Vergara, 1983.
*LOZANO, Irene. ''Federica Montseny. Una anarquista en el poder''. Madrid, Espasa, 2004.
*Xavier Diez, ''El anarquismo individualista en España (1923-1938)'', Virus, Bilbao, 20
 
[[Kategorio:Naskiĝintoj en {{vivtempo|1905|1994|Montseny, Federica]]}}
 
[[Kategorio:Mortintoj en 1994|Montseny, Federica]]
[[Kategorio:Membroj de la CNT|Montseny, Federica]]
[[Kategorio:Hispanaj politikistoj|Montseny, Federica]]
[[Kategorio:Hispanaj anarkiistoj|Montseny, Federica]]