Tritiko: Malsamoj inter versioj
| [nekontrolita versio] | [nekontrolita versio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
pdc: |
Neniu resumo de redakto |
||
Linio 8:
La tritiko konsistigas la plej grandan agron sur ĉiu kontinento. La plej gravaj tritikoeksportaj landoj estas [[Usono]], [[Kanado]], [[Aŭstralio]], [[Argentino]] kaj [[Francio]], pri la produkto unuaranga estas [[Ĉinio]], aldonendas [[Rusio]], kaj [[Ukrainio]] (vidu la plisubajn statistikojn). Tritiko estas homa baznutraĵo (panogreno) en multaj landoj kaj en la moderna [[intensa agrikulturo]] estas ankaŭ multe uzata en la gregobredado. La [[durum-tritiko]] havas apartan uzon por pastaĵoj.
Tritikospecioj alkutimiĝis al seka kaj varma klimato. Antaŭ kelkaj jardedoj oni elfaris krucadon de tritiko kaj sekalo, la rezulo nomita tritikalo, konvenas al pli malvarmeta klimato, kun samtempe la produktpovo de tritiko, tamen tiu novaĵo ne renkontis grandan sukceson, en Francio nur kelkmiloj da hektaroj da kultivatas.
== Gravaj specioj ==
Semtritiko aŭ kutima tritiko (''T. aestivum'') estas heksaploida specio kaj plej vaste kultivita. Multas la komercaj varioj al diversaj klimatoj, kaj laŭvice sinsekvas en la merkato multe pli rapide ol la tradiciaj varioj
▲Semtritiko aŭ kutima tritiko (''T. aestivum'') estas heksaploida specio kaj plej vaste kultivita. Multas la komercaj varioj al diversaj klimatoj, kaj laŭvice sinsekvas en la merkato multe pli rapide ol la tradiciaj varioj!<br>
Spelto (T. spelta) estas ankaŭ heksaploida planto, kiu estas kultivita kiel speciala panogreno. La nemature rikoltitaj grajnoj estas mineralriĉaj.
*Dugrajna tritiko (''T. dugidum dicoccum'') estas tetraploido, kiu hodiaŭ ne havas komercan signifon, sed gravas pro genetiko. Ilin uzis la egiptanoj ĝis alveno de la greka okupo, post tio ili ŝanĝis al durumo.
Linio 21:
*Unugrajna tritiko (T. dugidum monococcum) estas la plej alta specio, kiu estas kultivita por demonstado kaj genetikaj esploroj.
== Historio de la hejmigo ==▼
▲Historio de la hejmigo
La plej malnovaj spuroj de la tritikokultivado estas el al 7. jarmilo a.K. en la montaraj regionoj de [[Okcident-Azio]]. De tie ĝi disvastiĝis al Eŭropo, Nordafriko, Azio, kie li estis grava kultivplanto.
Linio 36 ⟶ 35:
== Produktado ==
<div style='float: right; margin: 0 0 0.5em 1em;'>
{| class='standard'
|+ Rikolto de tritiko laŭ jaroj <sup>[http://faostat.fao.org/faostat/servlet/XteServlet3?Areas=%3E862&Items=15&Elements=51&Years=2005&Years=1995&Years=1985&Format=Table&Xaxis=Years&Yaxis=Countries&Aggregate=&Calculate=&Domain=SUA&ItemTypes=Production.Crops.Primary&language=EN (FAOSTAT)]</sup><br />miloj da tunoj.
|-
! Ŝtato || [[1985]] || [[1995]] || [[2005]]
|-
| [[Ĉinio]] || 85 807 || 102 211 || 96 160
|-
| [[Barato]] || 44 069 || 65 767 || 72 000
|-
| [[Usono]] || 65 975 || 59 404 || 57 106
|-
| [[Rusio]] || — || 30 119 || 45 500
|-
| [[Francio]] || 28 784 || 30 880 || 36 922
|-
| [[Kanado]] || 24 252 || 24 989 || 25 547
|-
| [[Aŭstralio]] || 15 999 || 16 504 || 24 067
|-
| [[Germanio]] || 13 802 || 17 763 || 23 578
|-
| [[Pakistano]] || 11 703 || 17 002 || 21 591
|-
| [[Turkio]] || 17 032 || 18 015 || 21 000
|}</div>
[[Kategorio:Agrikulturo]]
| |||