Penicilino: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Addbot (diskuto | kontribuoj) e Roboto: Forigo de 78 interlingvaj ligiloj, kiuj nun disponeblas per Vikidatumoj (d:q12190) |
Iketsi (diskuto | kontribuoj) e polurado, anstataŭigis: thumb| → eta|, <references /> → {{Referencoj}} per AWB |
||
Linio 1:
[[Dosiero:Penicillin-core.png|
'''Penicilino''' estas la nomo de grupo de [[beta-laktamaj antibiotikoj|beta-laktamaj]] [[antibiotiko]]j uzataj por la kuraco de [[bakterio|bakteriaj]] infektoj kaŭzitaj de trafiĝemaj, kutime Gram-pozitivaj, organismoj.
Tiuj antibiotikoj estis malkovritaj, aŭ almenaŭ promociitaj, de [[Alexander Fleming]] la {{daton|3|septembro|1928}}.
Linio 18:
La bonŝanca malkovro de penicilino kutime atribuiĝas al [[Skotlando|skota]] sciencisto [[Alexander Fleming]] en 1928, kvankam aliaj pli frue notis la antibakteriajn efikojn de penicilinaj ŝimoj. Li notis nimbon de inhibo de bakteria kresko ĉirkaŭ kontamina blu-verda ŝimo sur ''[[stafilokoko|stafilokoka]]'' plata kulturo. Fleming konkludis ke la ŝimo estas malhelpanta bakterian kreskon. Li kreskigis puran kulturon de la ŝimo kaj malkovris ke ĝi estas ''[[Penicillium notatum]]'' (nun konata kiel ''Penicillium chrysogenum'') - li poste nomis la bakterian malhelpaĵon ''penicilino'' laŭ la ''penicilino notatumo'' kiu eligis ĝin. Fleming konvinkiĝis post faro de kelkaj pliaj eksperimentoj ke penicilino ne povis sufiĉe longe daŭri en al homa korpo por mortigi patogenajn bakteriojn kaj haltigis studadon de penicilino post 1931, sed rekomencis kelkajn provojn en [[1934]] kaj daŭrigis klopodi <!--iun (??)--> purigi ĝin ĝis 1940.
Dum [[1939]], Aŭstralia sciencisto [[Howard Walter Florey]] kaj teamo de esploristoj ([[Ernst Boris Chain]], [[A. D. Gardener]], [[Norman Heatley]], M. Jennings, J. Orr-Ewing kaj G. Sanders) ĉe la ''Sir William Dunn School of Pathology'' (la Lernejo Kavaliro William Dunn pri Patoloio), [[Universitato de Oksfordo]] faris signifan progreson montrantan la envivejan baktericidan aktivecon de penicilino. Iliaj provoj kuraci homojn malsukcesis pro malsufiĉaj volumenoj de penicilino, sed ili pruvis ĝian sendanĝerecon kaj efikon en musoj. La [[14-an de marto]] [[1942]] [[John Bumstead]] kaj [[Orvan Hess]] fariĝis la unuaj en la mondo sukcese kuraci pacienton uzante penicilinon.
Dum la [[Dua Mondmilito]], penicilino signife influis la nombron da mortoj kaj amputadoj kaŭzitaj de infektitaj vundoj. Havebleco estis ege limigita, tamen, pro la malfacileco de fabrikado de vasta kvanto da penicilino, kaj rapida reno-purigado de la drogo deviganta oftajn dozojn. Penicilinioj estas aktive ekskreciata kaj proksime 80 % de penicilina dozo estas rene forklarigita ene de tri aŭ kvar horoj post kiam ĝi estas manĝata. Tiame, pro la manko de la medikamento, kuracistoj kolektis la urinon de siaj klientoj por izoli la reuzi la penicilinon.<ref name="Silverthorn">Silverthorn, DU (2004). Human physiology: an integrated approach, 3rd edition. Pearson Education. ISBN 0-8053-5957-5</ref>
Tamen, tio ne estis bona solvo, do esploristoj serĉis kiel malrapidigi ekskreciadon de penicilino. Ili esperis trovi molekulon kiu povus konkursi kun pencilino por ekskrecio. Probenecid ja faris tion kaj malhelpis ekskrecion de penicilino daŭrigante la aktivecon de penicilino. La alveno de amasproduktaj teknikoj kaj kvazaŭ-sintezaj penicilinoj solvis la aferojn pri provizio kaj tiu ĉi uzo de probenecid malpliiĝis <ref name="Silverthorn" />. Probenecid estas ankoraŭ utila klinike por certaj infektoj<ref name="Rossi">Rossi, S (Ed.) (2004). Australian Medicines Handbook 2004. Adelaide: Australian Medicines Handbook. ISBN 0-9578521-4-2</ref>.
La kemia strukturo de penicilino estis determinata de Dorothy Crowfoot Hodgkin dum la fruaj [[1940-aj jaroj]], kiu ebligis sintezan produktadon. Teamo de esploraj sciencistoj de Oxfordo estrita de la Aŭstraliano Howard Walter Florey kaj inkluzivanta Ernst Chain kaj Norman Heatley malkovris metodon por amasaproduktado de la drogo. Florey kaj Chain kundividis la [[Nobela Premio pri medicino|Nobelan Premion pri medicino]] de [[1945]] kun Fleming pro tiu ĉi laboro. Penicilino de tiam fariĝis la plej ofte uzata antibiotiko ĝis nun kaj restas uzata por multaj Gram-pozitivaj bakteriaj infektoj.
Linio 31:
== Disvolvaĵoj de Penicilino ==
La mallarĝa [[spektro de agado]] de la penicilinoj, kune kun la malalta aktiveco de la buŝe aktiva fenoksimetal-penicilino, kondukis al serĉo por derivaĵoj de penicilino kiuj povos trakti pli larĝan diverson de infektoj.
La unua grava disvolvaĵo estis [[ampicilino]], kiu ofertis pli larĝan spektron de agado ol iuj ajn el la du originalaj penicilinoj kaj allasis al kuracistoj trakti pli larĝan gamon de, kaj [[Gram-pozitivaj]], kaj [[Gram-negativaj]] infektoj. Pliaj disvolvaĵoj kondukis al [[amoksicilino]], kun pli bona daŭro de aktiveco.
Pliaj disvolvaĵoj donis [[beta-laktamaso]]-rezistajn penicilinojn inkluzivante [[flukloksacilino]]n, [[dikloksacilino]]n, kaj [[meticilino]]. Tiuj ĉi estis gravaj por sia aktiveco kontraŭ beta-laktamas-produktaj bakterioj tiaj kiel specioj de ''[[stafilokokuso|stafilokokusaj]]''. Ĝi ankoraŭ ne egalas al [[MRSA]] (meticilin-rezista ''Stafilokokuso aŭreŭso'').
<!-- It is still no match for [[MRSA]] (Methicillin Resistant ''Staphylococcus aureus''). -->
La lastaj en la serio de veraj penicilinoj estis la kontraŭpseŭdomonaj penicilinoj, tiaj kiaj [[tikarcilino]] kaj [[piperacilino]], utilaj pro sia aktiveco kontraŭ [[Gram-negativa]]j bakterioj. Tamen, la utileco de la beta-laktama ringo estis tia ke parencaj antibiotikoj, inkluzivantaj la [[mecilino]]jn, la [[karbapenemo]]jn; plej grave, la [[cefalosporino]]jn, havas ĝin ĉe la centro de siaj strukturoj.
== Modalo de agado ==
Linio 52:
Maloftaj ADRoj inkludas: febron, vomadon, [[eritemo]]n, deratiton, [[angioedemo]]n, kaj pseŭdomembranan kojliton. (Rossi 2004)
Doloro kaj inflamacio ĉe la loko de injekto ankaŭ estas kutima por ne-tra-inteste-aplikitaj benzatina penicilino, benzilpenicilino, kaj malpli amplekse prokaina penicilino.
<!--
Linio 65:
=== Alergio kaj hipersentivo ===
[[Alergio|Alergiaj]] reagoj al iu ajn β-laktama antibiotiko povas okazi en ĝis 10% el pacientoj ricevantaj tiun ĉi aĵon. [[Anafilaksio]] okazas en proksimume 0.01% el pacientoj. (Rossi, 2004) Eble estas 5-10% trans-sentivo inter penicilin-derivaĵoj, cefalosporinoj, kaj karbapenemoj; sed tiu ĉi kvanto estas kontestita de diversaj esplorantoj.
Tamen, la risko de trans-reaktiveco estas sufiĉa por pravigi la kontaŭ-indikadon de ĉiuj βlaktamaj antibiotikoj en ĉiuj pacientoj kun historio de severaj alergiaj reagoj (urtikario, anaflaksio, interstica nefrito) al iuj ajn β-laktama antibiotiko.
<!--
Linio 76:
=== Penicilino kaj aŭtoimuneco ===
Penicilino povas kaŭzi [[
== Referencoj ==
{{Referencoj}}
== Vidu ankaŭ ==
Linio 89:
{{havenda artikolo|Penicilino}}
{{LigoLeginda|es}}▼
[[Kategorio:Medikamentoj]]
Linio 97 ⟶ 99:
{{LigoElstara|sl}}
{{LigoElstara|sr}}
▲{{LigoLeginda|es}}
| |||