Kiel registrite je 12:17, 4 jan. 2014 redakti Xqbot (diskuto \| kontribuoj) Robotoj 151 716 redaktoj e roboto: ar:لعبة كرة القدم estas artikolo elstara; kosmetikaj ŝanĝoj ← Iru al antaŭa ŝanĝo		Kiel registrite je 15:16, 6 jun. 2014 redakti malfari Iketsi (diskuto \| kontribuoj) Patrolantoj 13 630 redaktoj e polurado, anstataŭigis: thumb\| → eta\| (2), \|left → \|maldekstra, \|right → \|dekstra Iru al sekvanta ŝanĝo →
Linio 24: }} '''Futbalo''' (aŭ '''asocia piedpilkado''' aŭ '''piedpilkado''' aŭ '''piedpilkludo''') estas [[sporto]] el la familio de la [[piedpilkado]]j, kaj estas la plej internacie konata kaj praktikata sporto el tiu familio. Tial oni ofte uzas "piedpilkado" sinekdoĥe por "futbalo". Ĝi estas ludata sur [[ortangulo\|ortangula]] [[kampo]] inter du dekunuhomaj [[teamo]]j. La celo estas enigi la [[pilko]]n, ne uzante la [[brako]]jn (jen per la [[kapo]], jen per la [[brusto]], sed ĉefe per la [[piedo]]j), en la [[golejo]]n defendatan de [[golulo]] de la kontraŭa teamo. Linio 31: == Historio == [[Dosiero:Teamgeist Magnus moenia.jpg\|~~thumb~~eta\|~~left~~maldekstra\|200px\|Futbalpilko uzita dum la [[Somera Olimpiko 2008]] en [[Pekino]].]] === Fruaj formoj de futbalo === Linio 43: En la frua [[mezepoko]] oni ludis en [[Anglujo]] praan formon de la nuna futbalo. Tiam du vilaĝoj provis enirigi la pilkon en la vilaĝan pordegon de la kontraŭuloj. La ''ludkampo'' ĉiam situis inter du vilaĝoj, eĉ se la distanco inter ili estis plurkilometrojn granda. Pro la malkovro de [[Ameriko]] la eŭropanoj kontaktiĝis kun la mezamerika pilkoludo, kiu havis longan tradicion el diversaj kulturoj kaj parte religian aŭ justican funkcion kaj estis ludataj en imponaj stadioj. La rekta praulo de la ludo estis unuafoje menciita en [[1175]] en Anglio, laŭ kiu la junuloj marŝis sur apudurban kampon je la fasta mardo por ludi per pilko. La angla vorto ''football'' aperas unuafoje en 1486. La ludo ne havis regulojn, difinitan areon, tiel oni ofte ludis per golejoj troviĝantaj je ~~4-5~~ 4–5 km. Pro la perforteco de la ludo, malpermesis ĝin [[Eduardo la 2-a (Anglio)\|Eduardo la 2-a]] en [[1304]] kaj poste aliaj reĝoj ripete. Ĉar la futbalo travivis ĉiun malpermeson, [[Jakobo la 1-a (Anglio)\|Jakobo la 1-a]] jam instigis en [[1603]] por la ludo. vankam Anglujo estas konata kiel patrujo de futbalo, ekzistis batalludoj similaj al la pilkopuŝado ankaŭ en [[Francujo]] kaj [[Italujo]]. Ekde la [[15-a jarcento]] oni ludis en Florenco ege krudan piedpilkoludon, la ''Calcio Storico''. Scaino skribis en [[1555]]: ''"Al la kuranto, kiu trakuras la kampon kun la pilko enmane, iuj fortuloj preparu la vojon, por ke li kuru senĝene. Se tamen granda amaso atakus lin, li malrapidu kaj ... puŝu la pilkon, kaj tion li povos fari pli rapide per puŝo de la piedo ol per iu ajn alia maniero, ĉar tia puŝo estas pli sekura."'' Linio 51: === [[19-a jarcento\|19-jarcentaj]] radikoj de la nuntempa futbalo === [[Dosiero:Fußballgeschichte (1872).jpg\|eta\|maldekstra\|La unua internacia ludo okazis en [[Glasgow]] en la jaro [[1872]] (gazeta desegnaĵo)]] La unuaj futbalkluboj fondiĝis en ĉ. [[1820]], Anglio. En [[1848]] studentoj de la [[Universitato de Kembriĝo]] verkis la unuajn futbalreguloj. Linio 70: La longecoj de la mallongaj flankoj ([[golejo\|golejlinioj]]) estu inter 45 kaj 90 metroj, tiuj de la longaj flankoj (flanklinioj) inter 90 kaj 120 metroj (kutimaj mezuroj estas 68 metroj je 105. Tiuj longecoj estas ekde [[2008]] devigaj ĉe internaciaj ludoj<ref>„[http://de.fifa.com/aboutfifa/federation/bodies/media/newsid=707753.html#ifab+legt+torlinien+technologie+eis IFAB legt Torlinien-Technologie auf Eis]“, raporto de la Fifa pri la kunveno de [[International Football Association Board\|IFAB]], dum kiu estis decidita la mezuroj.</ref>). La ludkampo estas limigita de blankaj linioj, kutime el [[kalko]]. Ĉiu linio estu maksimume dek du centimetrojn larĝa. Meze de la mallongaj flankoj staras po unu [[golejo]], kiu konsistas el du fostoj, ligitaj per trabo. La distanco inter la enaj flankoj de la fostoj estu 7,32 metroj. Linio 78: == Taktiko == [[Dosiero:Fußball-~~Taktik_4~~Taktik 4-4-2.svg\|eta\|La sistemo 4-4-2]] Parto de la ludtaktiko estas la planita kunludado de la diversaj skipanoj, poziciigo sur la ludkampo kaj laŭvica defendo kaj atako. La taktiko dependas de la forto de la kontraŭa skipo, de la ludevoluo kaj de interŝanĝo de skipanoj pro vundiĝo aŭ malpermesiĝo. La anoj de skipoj havas diversajn funkciojn kaj poziciojn sur la kampo == Organizoj == Linio 109: == Famaj ludistoj == [[Dosiero:Demetri and Madison Playing Foosball.jpg\|~~thumb~~eta\|~~right~~dekstra\|180px\|Tablofutbalo]] * [[Franz Beckenbauer]] (F.R.Germanio, 1965-1977) * [[David Beckham]] (Anglio, 1998-nuntempe) Linio 140: {{el}} http://www.fifa.com paĝoj de FIFA, la Federacio Internacia de Futbalo {{el}} http://www.uefa.com paĝoj de UEFA, la Unuiĝo Eŭropa de Futbalaj Asocioj {{el}} [http://www.esperanto.be/fel/2004/008319.html Garbhan MacAoidh/gla: SPORTO: Multvizaĝa futbalo] [[Monato (gazeto)\|Monato]] (2004/6, p.  18) {{el}} [http://www.esperanto.be/fel/2002/007840.html alia paĝo pri futbalo] {{el}} [http://www.esperanto-muenchen.de/Fakvortlistoj/fussball/fussball_unua.html Terminaro Futbalo (esperante,germane)] Linio 151: {{havenda artikolo\|Futbalo}} {{LigoLeginda\|fa}}▼ {{LigoLeginda\|pt}}▼ {{LigoLeginda\|sr}}▼ [[Kategorio:Sporto]] Linio 160 ⟶ 164: {{LigoElstara\|fa}} {{LigoElstara\|vi}} ▲{{LigoLeginda\|fa}} ▲{{LigoLeginda\|pt}} ▲{{LigoLeginda\|sr}} {{link FA\|el}} {{link FA\|en}}

Futbalo: Malsamoj inter versioj