Interna milito: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Kun helpo de WikiTrans
Linio 13:
James Fearon, akademiulo de civitaj militoj en [[Universitato Stanford]], difinas internan militon kiel "perforta konflikto ene de lando kontraŭbatalita fare de fakorganizitaj grupoj kiuj planas preni potencon en la centro aŭ en regiono, aŭ ŝanĝi registarpolitikojn".<ref name=fearon/> Ann Hironaka plue precizigas ke unu flanko de enlanda milito estas la ŝtato.<ref name=hironaka3/> La intenseco ĉe kiu burĝa tumulto iĝas civita milito estas pristudita fare de akademiuloj. Kelkaj politikaj sciencistoj difinas enlandan militon kiel okazigo de pli ol 1000 viktimoj,<ref name=fearon/> dum aliaj plue precizigas ke almenaŭ 100 devas veni de ĉiu flanko.<ref>Edward Wong, [http://www.nytimes.com/2006/11/26/world/middleeast/26war.html?_r=1&oref=slogin "A Matter of Definition: What Makes a Civil War, and Who Declares It So?"] ''New York Times'' November 26, 2006</ref> La projekto ''Correlates of War'' (Korelacioj de Milito), datenserio vaste uzita de akademiuloj pri konfliktoj, klasifikas intercivitajn militojn kiel okazigo de pli ol 1000 milit-rilataj viktimoj por jaro da konflikto. Tiu indico estas malgranda frakcio de la milionoj mortigitaj en la Dua Sudana Enlanda Milito kaj en la Kamboĝa Enlanda Milito, ekzemple, sed ekskludas plurajn tre diskonigitajn konfliktojn, kiaj ekzemple ''La Problemoj'' de [[Nord-Irlando]] kaj la lukto de la [[Afrika Nacia Kongreso]] en la epoko de [[Apartismo]] en [[Sudafriko]].<ref name=hironaka3/>
 
Bazite sur la kriterio de viktimoj (1000) por jaro, ekzistis 213 internaj militoj de 1816 ĝis 1997, 104 kiuj okazis de 1944 ĝis 1997.<ref name=hironaka3/> Se oni utiligas la malpli-rigorajn 1000 viktimojn kiel totala kriterio, ekzistis 90 internaj militoj inter 1945 kaj 2007, kun 20 daŭrantaj internaj militoj aktuale en 2007.<ref name=fearon/>
== Historiaj ekzemploj ==
 
La [[Konvencio de Ĝenevo]] ne specife difinas la esprimon "interna milito", tamen oni skizas la respondecajn kampojn de partioj en "armita konflikto ne de internacia karaktero". Tio inkludas internajn militojn, aliflanke neniu specifa difino de interna milito estas disponigita en la teksto de la Konvencioj.
 
[[File:T-55 Ethiopian Civil War 1991.JPEG|thumb|left|Tankoj surstrate de [[Adis-Abebo]] post la ribeluloj kaptis la ĉefurbon dum la [[Etiopia Interna Milito]] (1991)]]
Tamen la [[Internacia Komitato de la Ruĝa Kruco]] serĉis disponigi iun klarigon tra siaj komentaĵoj pri la Konvencio de Ĝenevo, notante ke la Konvencioj estas "tiel ĝeneralaj, tiel neklaraj, ke multaj el la delegacioj timis ke eble estos prenita por kovri ajnan agon faritan fare de forto de armoj". Sekve la komentaĵoj zorgas pri malsamaj "kondiĉoj" laŭ kiuj la apliko da la Ĝeneva Traktato dependus, la komentaĵo tamen substrekas ke tiuj ne devus esti interpretitaj kiel rigidaj kondiĉoj. La kondiĉoj listigitaj fare de la IKRK en ĝia komentaĵo estas kiel sekvas:<ref>Fina Registro de la Kvara Ĝeneva Konvencio de 1949, (Volume II-B, p. 121)</ref><ref>Vidu ankaŭ la [[Internacia Komitato de la Ruĝa Kruco]] [http://www.icrc.org/ihl.nsf/COM/375-590006?OpenDocument commentary] pri la Tria Ĝeneva Konvencio de 1949, Artikolo III, Sekcio "A. Cases of armed conflict" ĉe la interpreto de IKRK pri la difino kaj listado de proponita alternativa vortumado.</ref>
 
== Historiaj ekzemploj ==
* La [[Etiopia Interna Milito]] (1991),
* La [[Hispana Enlanda Milito]] (1936-1939),
* La [[Rusia Enlanda Milito]] (1918-1922),