|
'''La Reĝa Parko Łazienki''' estas komplekso park-palaca en [[Varsovio]] kun multaj [[Klasikismo|klasikismaj]] antikvaĵoj, fondita en 18-a laŭ iniciato de reĝo [[Stanislao Aŭgusto Poniatowski]]. La tutan entreprenon efektivigis [[Dominik Merlini]], [[Jan Chrystian Kamsetzer]] kaj [[Jan Chrystian Szuch]].
[[Dosiero:Plan Lazienek Krolewskich.jpg|thumb|250px|Plan Łazienek Królewskich w Warszawie]]
La Parko estas loko por aranĝi diversajn okazaĵojn (kulturajn, sciencajn, sportajn, distrajn kaj aliajn).
'''La reĝa parko Łazienki''' estas kompekso parka-palaca en [[Varsovio]] kun multaj [[klasikismo]]j antikvaĵoj, fondito en 18-a laŭ iniciato de reĝo [[Stanislao Aŭgusto Poniatowski]]. La tutan entreprenon estis efektivigis [[Dominik Merlini]], [[Jan Chrystian Kamsetzer]] i [[Jan Chrystian Szuch]].
La Muzeon oni malfermis en 1960 jaro. Direktorajn devojn plenumis:
* [[Marek Kwiatkowski]] 1960 - 2008<ref>{{Citaĵo el la reto
| url = http://wiadomosci.wp.pl/kat,8771,title,Kwiatkowski-nie-bedzie-juz-dyrektorem-warszawskich-Lazienek,wid,10411928,wiadomosc.html
| titolo = Kwiatkowski nie będzie już dyrektorem warszawskich Łazienek
| lingvo = pl
}}</ref>
* [[Jacek Czeczot-Gawrak]]
* [[Przemysław Nowogórski]] 2009 - 2010 <ref>{{Citaĵo el la reto
'''Łazienki Królewskie w Warszawie''' – zespół pałacowo-parkowy w [[Warszawa|Warszawie]] z licznymi zabytkami [[klasycyzm|klasycystycznymi]], założony w [[XVIII wiek]]u z inicjatywy [[Władcy Polski|króla]] [[Stanisław August Poniatowski|Stanisława Augusta Poniatowskiego]]. Całe założenie było zrealizowane przez architektów królewskich: [[Dominik Merlini|Dominika Merliniego]], [[Jan Chrystian Kamsetzer|Jana Chrystiana Kamsetzera]] i [[Jan Chrystian Szuch|Jana Chrystiana Szucha]].
| url = http://www.zw.com.pl/artykul/2,319988_Lazienki_maja_nowego_dyrektora__.html
| titolo = Łazienki mają nowego dyrektora
La Parko estas loko por aranĝi diversajn okazaĝĵoj (kulturajn, sciencajn, sportajn, distrajn kaj aliaj).
| lingvo = pl
}}</ref>
Park spełnia dziś swoje zadania podobnie jak w momencie jego utworzenia. Jest miejscem licznych wydarzeń o charakterze kulturalnym, naukowym, rozrywkowym i sportowym, a także ulubionym miejscem spacerów warszawiaków. W parku nie wolno jeździć na rolkach, deskorolkach i rowerach, co sprawia, że jest bezpieczny również dla małych dzieci. Niedaleko Łazienek znajduje się [[Ogród Botaniczny Uniwersytetu Warszawskiego]], chętnie odwiedzany nie tylko przez spacerowiczów, ale również przez studentów.
== Muzeo Łazienki ==
La Muzeon oni malfermis en 1960 jaro. Direktoraj devojn plenumis:
* [[Marek Kwiatkowski]] 1960 - 2008
* [[Jack Czeczot-Gawrak]]
* [[Przemysław Nowogórski]] 2009 - 2010
* [[Tadeusz Zielniewicz]] 2010 -
== Obiektoj ==
== Muzeum Łazienki Królewskie ==
La ĉefa enirejo estas apud [[Belweder en Varsovio|Belweder-palaco]]. Apud la ĉefa enirejo, ĉe la lageto, staras la kreita de [[Wacław Szymanowski]] monumento de [[Frédéric Chopin]]. Ekde la jaro 1959, somere (de majo ĝis septembro) okazas tiel nomataj ŝopenaj dimanĉoj recitaloj kiujn organizas [[Towarzystwo im. Fryderyka Chopina]] (societo je la nomo de Ŝopeno) kaj [[Stołeczna Estrada]] (ĉefurba estrado).
<ref>{{Citaĵo el la reto
Muzeum udostępniono do zwiedzania w [[1960]] roku. Dyrektorem został prof. [[Marek Kwiatkowski (historyk sztuki)|Marek Kwiatkowski]], który po 48 latach decyzją ministra kultury [[Bogdan Zdrojewski|Bogdana Zdrojewskiego]] z dniem [[1 października]] [[2008]] przestał pełnić funkcję dyrektora i przeszedł na emeryturę<ref>{{cytuj stronę|url=http://wiadomosci.wp.pl/kat,8771,title,Kwiatkowski-nie-bedzie-juz-dyrektorem-warszawskich-Lazienek,wid,10411928,wiadomosc_prasa.html?ticaid=17410|tytuł=Kwiatkowski nie będzie już dyrektorem warszawskich Łazienek|opublikowany=[[Życie Warszawy]]|data=30.09.2008|data dostępu=2.01.2009}}</ref>. W styczniu [[2009]] roku dyrektorem został dr [[Przemysław Nowogórski]], który zastąpił [[Jacek Czeczot-Gawrak|Jacka Czeczota-Gawraka]], pełniącego obowiązki dyrektora<ref>{{cytuj stronę|autor=Aleksandra Pinkas|url=http://www.zw.com.pl/artykul/2,319988_Lazienki_maja_nowego_dyrektora__.html|tytuł=Łazienki mają nowego dyrektora|opublikowany=[[Życie Warszawy]]|data=29.12.2008|data dostępu=2.01.2009}}</ref>.
| url = http://tifc.chopin.pl/koncerty.php?DOC=koncerty_lazienki_wwa
| titolo = Łazienki Królewskie w Warszawie
15 lipca 2010 roku minister kultury powołał nowego dyrektora Łazienek [[Tadeusz Zielniewicz|Tadeusza Zielniewicza]], który był m.in. generalnym konserwatorem zabytków<ref>{{cytuj pismo|nazwisko=Urzykowski|imię=Tomasz|tytuł=Nowy dyrektor Łazienek: zniosę zakaz wchodzenia na trawę|czasopismo=Gazeta Stołeczna|data=2010-07-16|url=http://wyborcza.pl/1,75248,8148123,Nowy_dyrektor_Lazienek__zniose_zakaz_wchodzenia_na.html}}</ref>.
| lingvo = pl
}}</ref>
== Parko ==
La ĉefa enirejo estas abud [[Belweder]]-palaco. Apud la ĉefa enirejo, ĉe la lageto, staras la kreita de [[Wacław Szymanowski]] modnumendo de [[Frédéric Chopin]]. Ekde la jaro 1959, somere (de majo ĝis septembro) okazas tien namataj ŝopenaj dimanĉoj recitaloj kiuj organizas Towarzystwo im. Fryderyka Chopina (societo ja la nomo de Ŝopeno) kaj Stołeczna Estrada (ĉefurba estrado).
== Opis parku ==
Główne wejście od [[Aleje Ujazdowskie w Warszawie|Alei Ujazdowskich]] znajduje się w bezpośrednim sąsiedztwie [[Belweder w Warszawie|Belwederu]].
Obok głównego wejścia, nad sadzawką, stoi {{fakt|data=2012-10|najbardziej znany na świecie}} [[Pomnik Fryderyka Chopina w Warszawie|pomnik Fryderyka Chopina]] (autorstwa [[Wacław Szymanowski (rzeźbiarz)|Wacława Szymanowskiego]]). Od 1959 w letnie miesiące (maj-wrzesień) organizowane są tam na świeżym powietrzu niedzielne recitale chopinowskie z udziałem wybitnych pianistów, organizowane przez [[Towarzystwo im. Fryderyka Chopina]] i Stołeczną Estradę<ref>{{cytuj stronę|url=http://tifc.chopin.pl/koncerty.php?DOC=koncerty_lazienki_wwa|tytuł=Łazienki Królewskie w Warszawie|opublikowany=Towarzystwo im. Fryderyka Chopina|data dostępu=2011-08-07}}</ref>.
Idąc od głównego wejścia w dół aleją biegnącą po zboczu dochodzi się do [[Stara Pomarańczarnia|Starej Pomarańczarni]] z oranżerią i salą teatru królewskiego. W pobliżu Starej Pomarańczarni znajduje się tzw. [[Biały Domek]], w którym na początku [[XIX wiek]]u mieszkał przebywający na wygnaniu późniejszy król Francji [[Ludwik XVIII]].
[[Pałac Na Wyspie]], zwany też pałacem Łazienkowskim, początkowo rezydencja magnacka, od końca XVIII wieku – królewska. Należy do najpiękniejszych i najcenniejszych zabytków klasycystycznych (architekci [[Dominik Merlini]] i [[Jan Chrystian Kamsetzer]]). Bogate wnętrze zostało zrekonstruowane po zniszczeniach wojennych. W sąsiedztwie pałacu znajduje się letni [[Teatr na Wyspie]] z [[1790]] roku, naśladujący starożytne ruiny ([[Jan Chrystian Kamsetzer]]).
Przy północnym wyjściu z parku na [[Ulica Agrykola w Warszawie|ul. Agrykola]] – historyczny gmach szkoły podchorążych (związany z [[powstanie listopadowe|powstaniem listopadowym]]).
W pobliżu południowego wyjścia znajduje się minipole golfowe, stanica jeździecka, oraz jedna z najbardziej prestiżowych restauracji stolicy – [[Belvedere (restauracja)|Belvedere]]. W znajdujących się nieopodal nieczynnych szklarniach organizowane są często wystawy o różnorodnej tematyce. W jednej z innych szklarni zorganizowano wytwórnię tkanin tradycyjnych i ozdobnych, będącą prywatną firmą kontynuującą tradycje znanej spółdzielni tkackiej „[[Spółdzielnia Artystów ŁAD|Ład]]”. Na tradycyjnych drewnianych krosnach produkowane są m.in. tkaniny na potrzeby wielu filmów o tematyce historycznej.
Od 1 sierpnia 2010 r. pałac Na Wyspie, [[Pałac Myślewicki w Warszawie|pałac Myślewicki]], [[Stara Pomarańczarnia]], [[Szkoła Podchorążych w Warszawie|Podchorążówka]], [[Stara Kordegarda w Warszawie|Stara Kordegarda]] i [[Biały Domek]] będą otwarte dla zwiedzających codziennie oprócz poniedziałków, w godz. 09.00–18.00. Park będzie otwarty od świtu do zmierzchu.
== Obiekty architektoniczne na terenie Łazienek Królewskich ==
=== Obiekty projektowane przez [[Dominik Merlini|Dominika Merliniego]] ===
* [[Biały Domek]] (1774–1776)
* [[Pałac Myślewicki w Warszawie|Pałac Myślewicki]] (1775–1779)
* [[Wodozbiór w Łazienkach Królewskich|Wodozbiór]] (1777–1778)
* [[Ermitaż w Warszawie|Ermitaż]] (po pożarze w 1777)
* [[Nowa Kordegarda]] (1779–1780)
* [[Teatr na Wyspie]] (1786)
* [[Stara Pomarańczarnia]] (1786–1788)
* [[Pałac Na Wyspie|Pałac Łazienkowski]] (zwany pałacem Na Wodzie lub Na Wyspie), rozbudowa w latach 1788–1793, razem z [[Jan Chrystian Kamsetzer|Janem Kamsetzerem]]
=== Obiekty projektowane przez Jana Christiana Kamsetzera ===
* [[Pałac Na Wyspie|Pałac Łazienkowski]], razem z Dominikiem Merlinim
* [[Stara Kordegarda w Warszawie|Stara Kordegarda]] (1791–1792)
* [[Teatr na Wyspie]] – przebudowa w 1790 r.
=== Obiekty projektowane przez [[Wilhelm Henryk Minter|Wilhelma Henryka Mintera]] ===
* [[Wielka Oficyna]] ([[Szkoła Podchorążych w Warszawie|Podchorążówka]]) (1815)
* [[Koszary Kantonistów]] (Koszary Inwalidów, Domek Ogrodnika), mieszczące [[Muzeum Łowiectwa i Jeździectwa w Warszawie|Muzeum Łowiectwa i Jeździectwa]] (1826–1829) (możliwe, że projektantem był Jakub Kubicki)
=== Obiekty projektowane przez [[Jakub Kubicki|Jakuba Kubickiego]] ===
* [[Belweder w Warszawie]] (przebudowa 1818–22)
* [[Świątynia Diany w Warszawie|Świątynia Sybilli]] (ok. 1820)
* [[Świątynia Egipska w Warszawie|Świątynia Egipska]] (1819–1822) (prawdopodobnie)
* [[Ujeżdżalnia|Maneż]] w obrębie [[Belweder w Warszawie|Belwederu]] (1823–24)
* [[Stajnia Kubickiego]] (1825–1826)
* [[Koszary Kantonistów]] (możliwe, że projektantem był Wilhelm Henryk Minter)
* [[Nowa Kordegarda]] (1830).
=== Obiekty projektowane przez Adama Adolfa Loeve i [[Józef Orłowski (architekt)|Józefa Orłowskiego]] ===
* [[Palmiarnia w Łazienkach Królewskich|Palmiarnia]], zwana również Nową Pomarańczarnią (1860).
Se oni iras rekte de ĉefa enirejo, oni povas iri al konstruaĵo Stara Pomarańczarnia (ene de kiu troviĝas oranĝejo kaj teatro). Proksime situas [[Biały Domek]] (Blanka Dometo) en kiu en la 19-a jarcento loĝis reĝo [[Ludoviko la 18-a (Francio)|Ludoviko la 18-a]]
=== Obiekty innych architektów ===
* [[Zamek Ujazdowski w Warszawie|Zamek Ujazdowski]] ([[Matteo Castelli]] i [[Giovanni Trevano]]) od 1624 r.
* [[Dom Narutowicza]] ([[Józef Boretti]] lub [[Andrzej Gołoński]]) ok. 1830 r.
* [[Klub Cavallo w Łazienkach|Klub Cavallo]].
En Łazienki estas ankaŭ [[Pałac Na Wyspie]] (Palaco Sur La Insulo) kaj [[Teatr na Wyspie]] (Teatro Sur La Insulo).
== Galeria ==
<gallery widths="155px" heights="110px" perrow="5">
Plik:Pałac Łazienkowski AW.jpg|Pałac Na Wyspie
Plik:Świątynia Diany lub Sybilli - Rad.JPG|Świątynia Sybilli, zwana również Świątynią Diany
Plik:Chopin denkmal wwa.jpeg|Pomnik Chopina
Plik:Łazienki - Pałac Myślewicki.jpg|[[Pałac Myślewicki w Warszawie|Pałac Myślewicki]]
Plik:Interior of the Myślewicki Palace in Warsaw DSC 1534.JPG|Pałac Myślewicki – wnętrza
</gallery>
Ĉe la norda enirejo estas konstruaĵo de militistara lernejo (lernejo de oficir-aspirantoj).
<gallery widths="150px" heights="140px" perrow="5">
Apude norda enirejo estas eta golfejo, ĉevaldresejo kaj restoracio.
Plik:Flickr - europeanpeoplesparty - EPP Congress Warsaw (536).jpg|Pałac na Wyspie – wnętrza
Plik:Poland. Warsaw. Śródmieście. Royal Baths Park 088.jpg|Amfiteatr
Plik:Lazienki3.JPG|Detal tarasu
Plik:Poland Warsaw Łazienki Palace 2.jpg|Pałac na Wyspie
Plik:Nowa Pomarańczarnia Łazienki Królewskie Warszawa 05.JPG|Nowa Pomarańczarnia
</gallery>
== Referencoj ==
{{Przypisy}}
{{Referencoj}}
== LinkiEksteraj zewnętrzneligiloj ==
* [http://www.lazienki-krolewskie.pl/ Muzeum Łazienki KrólewskieĈefpaĝo]
* [http://obliczawarszawy.pl/Galerie,Lazienki-Krolewskie-2.html www.ObliczaWarszawy.pl – Łazienki Królewskie] – duży zbiór zdjęć z Łazienek
* [http://obiezyswiat.org/index.php?log=out Noc muzeów w Łazienkach Królewskich]
* {{SgKP|V|618|Łazienki Królewskie}}
* [http://tifc.chopin.pl/koncerty.php?DOC=koncerty_lazienki_wwa Program niedzielnych recitali chopinowskich na 2011]
* [http://ancientwarsa.onuse.pl/ancient-warsaw/wojsko-i-archeologia/wojsko-i-archeologia.html starożytne cmentarzysko w Łazienkach]
== Fonto ==
[[:Kategoria:Łazienki Królewskie w Warszawie| ]]
{{Tradukita
| lingvo =pl
| artikolo =Łazienki Królewskie w Warszawie
| revizio =39769048
}}
| 