Holarktiso: Malsamoj inter versioj

La '''holarktiso''' aŭ '''holarktisa ekozono''' <ref group="noto"> Tute ne temas pri tute [[Arkto|arkta]] regiono, ĉar la ekozono enhavas ankaŭ vastegajn mezvarmajn, mediteraneajn kaj eĉ varmegajn-dezertajn partojn; tial laŭvorta traduko estas erariga kaj senenhava; la Esperanta nomo, senpere derivata de la 19-a jarcenta scienca-latina nomo ''Holarctis'' estas laŭfundamenta (15-a regulo : ''La tiel nomataj vortoj fremdaj, t.e. tiuj, kiujn la plimulto de la lingvoj prenis el unu fonto, estas uzataj en la lingvo Esperanto sen ŝanĝo, ricevante nur la ortografion de tiu ĉi lingvo'') kaj ne kreas konfuzojn pri ties signifo. Tio kio jam estas internacia inter fakuloj, restu evidente prefere tiele. <!--En neniu alia lingvo oni estas tradukinta la terminon laŭvorte.--> </ref> estas [[biogeografio|biogeografia]] koncepto arigante la [[Palearktiso|palearktisan]] kaj la [[Nearktiso|nearktisan]] ekozonojn. Tiu [[ekozono]] tute ne estas ''[[Arkto|arkta]]'' laŭ la ĝenerala kaj nuntempa [[Geografio|geografia]] [[signifo]]. Ĝi kovras [[Nordameriko]]n, [[Nordafriko]]n kune kun [[Saharo]], kaj [[Eŭrazio]]n norde de [[Himalajo]]. Ĝenerale ĝi rilatas al teritorioj de la tersupraĵo norde de la [[Tropiko de Kankro]]. Ĝi estas partigita en variadon de [[ekoregiono]]j. Certa [[taksono]], ĉu de [[plantoj|planto]] ĉu de [[bestoj|besto]], estas nomata ''holarktisa'' <ref> group="noto">Da Lage, Antoine & Georges Métailié e.a. 2000 : Dictionnaire de biogéographie végétale, CNRS Éditions, Paris, 580 p., p. 269-270, ISBN 2-271-05816-3 {{fr}} <br>

La [[biomo]]tipo kiun oni trovas en difinita areo dependas de la [[latitudo]] kaj de la loka [[geografio]]. En la alta [[nordo]], zono de [[Arkto|arkta]] [[tundro]] ĉirkaŭas la [[marbordo]]n de la [[Arkta Oceano]]. La [[grundo]] sub tiu teritorio estas [[Multjare frostiĝinta tero|ĉiamfrosto]]. En tiuj malfacilaj kreskadcirkonstancoj, malmultaj [[planto]]jplantoj povas postvivi. Sude de la [[tundro]], transe Nordameriko kaj Eŭrazio, la [[tajgo]] etendiĝas. Tiu ĉi karakteriziĝas je [[koniferarbaro]]. Suden ekde tie ĉi, la biomoj iĝas pli diversaj. Kelkaj areoj kovriĝas kun [[Klimato|klimate]] mezvarmaj [[prerio]]j aŭ [[stepo]]j, dum aliaj portas [[Mezvarmaj foliaj kaj miksaj arbaroj|mezvarmajn foliajn kaj miksajn arbarojn]]. La [[Sudo|suda]] parto de la holarktiso ĝislimas la [[dezerto]]n kiu estas dominata de plantoj kaj bestoj akomodiĝantaj al la sekaj cirkonstancoj <ref>Schultz, J. 2007 </ref>.

Diverseco de [[BestoBestoj|best]][[specio]]j estas disvastigita transe [[kontinento]]j tra granda parto de la holarktiso. Iuj de ili inkluzivis la [[Bruna urso|brunan urson]], la [[lupo]]n, la [[Ruĝa vulpo|ruĝan vulpon]], la [[gulo]]n, la [[alko]]n, la [[boaco]]n kaj la [[korako]]n.

{{referencojNotoj}}

== BibliografioReferencoj ==