Klasikaj ordoj: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Addbot (diskuto | kontribuoj) e Roboto: Forigo de 32 interlingvaj ligiloj, kiuj nun disponeblas per Vikidatumoj (d:q217175) |
Neniu resumo de redakto |
||
Linio 7:
La arkitekturo de [[antikva Grekio]] kaj sekve ankaŭ de la [[Romia Imperio]] sekvis certajn regulojn, kiuj pli kaj pli densiĝis ĝis specifaj arkitekturaj leĝoj, sen iam esti skribe fiksitaj. Fundamento de tiu estis la unue al la helenaj triboj kaj al la de ili loĝataj regionoj ligitaj arkitekturaj stiloj: Dum la [[7-a jarcento a.K.|7a-]] kaj [[6-a jarcento a.K.]] diferenciĝis la dorika kaj la ionika ordo. La [[dorika ordo]] estis kutima aparte sur la kontinenta parto de [[Grekio]] kaj en [[Magna Graecia|"Granda Grekio"]], sed ankaŭ troveblis en la resta teritorio de dorika setlado, aparte sur la insulo [[Rodiso]]. La nomo ''dorika ordo'' fontas de la [[dorikoj]], unu el la helenaj triboj, en kies setla teritorio - grandaj partoj de la preskaŭinsulo [[Peloponeso]], la insuloj [[Rodiso]], [[Kreto (insulo)|Kreto]] kaj partoj de [[Malgrandazio]] - la konstrua stilo precipe evoluis. Kontraste la [[ionika ordo]] aparte disvastiĝis en la [[Malgrandazio|malgrandazia]] regiono [[Ionikio]], sur la insuloj de la [[Egea maro]] loĝataj de ionikoj, kaj en [[Atiko]]. La nomo ''ionika ordo'' fontas de la [[ionikoj]], la pli malnova kaj de la dorikoj el la origina setla teritorio forpelita helena tribo. Dum la evoluo de la helena historio perdiĝis la regiona ligiĝo de la arkitekturaj stiloj kaj ambaŭ kolonaj ordoj uziĝis por konstruaĵoj de la tuta [[helenismo|helena kulturo]].
La [[
Ekde [[Vitruvio|Marcus Vitruvius Pollio]] (''Vitruvio'') ankaŭ ekster la helena kulturo diferenciĝas tiuj tri "antikvaj" kolonaj ordoj kaj kelkaj kromaj ordoj, kiuj ekestis el ili. La historio de la eŭropa arkitekturo esence influiĝis fare de la klasikaj kolonaj ordoj. En la historio de arkitekturo, la epokoj de la [[renesanco]] kaj de la [[klasikismo]] de la [[19-a jarcento]] estis la plej gravaj fazoj, en kiu la arkitekturo per rememorigo je la antikvaj leĝoj pri konstruado estis renovigita.
Komence la stiloj en [[antikva Grekio]] nur aplikiĝis al unuetaĝaj konstruaĵoj, poste ankaŭ al duetaĝaj kolonaroj, kiuj estis el la sama stilo. Ekde la epoko de [[helenismo]] observeblis, ke kolonoj de diversaj ordoj uziĝis en pluraj etaĝoj de sama konstruaĵo aŭ fasado, laŭ certaj reguloj. Ĉar Vitruvio kiel unua sisteme priskribis tiujn regulojn, oni poste nomis ilin "Vitruvia kolona ordo". Tamen la ideo de tiuj arkitekturaj reguloj signife pli aĝas kaj troveblas almenaŭ ekde la 5-a jarcento a.K.. Dum la [[helenismo|helenisma epoko]] oni diferencigis aparte inter "subo" kaj "supro" de diversaj kolonaj ordoj en sama konstruaĵo, sed antaŭe, dum la "klasika" epoko de [[antikva Grekio]] (inter la jaroj 500 kaj 336 a.K.) oni pli akcentigis diferencigon inter "interno" kaj "ekstero". La kolonoj de la
La sistemo de kolonaj ordoj ekde la renesanco disvastiĝis per arkitekturaj verkoj, kiuj referencis al Vitruvio. La plej gravaj el tiuj post-antikvaj arkitekturaj verkoj pri la kolonaj ordoj estas de [[Leon Battista Alberti]], [[Sebastiano Serlio]], [[Giacomo Barozzi da Vignola]], [[Vincenzo Scamozzi]] kaj [[Andrea Palladio]].
Linio 19:
* ''[[dorika ordo]]'' - kun romia variaĵo kiel subformo,
* ''[[ionika ordo]]'' – diferencigita laŭ atika, malgrandazia kaj romia variaĵoj
* ''[[
* ''[[kompozita ordo]]'' – kombinaĵo de ionika kaj
Dum la dorika, ionika kaj
== Pliaj kolonaj ordoj ==
| |||