Kalidaso: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Kani (diskuto | kontribuoj) |
Kani (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto |
||
Linio 1:
'''Kalidaso''' (कालिदास, transliterate ''Kālidāsa'', [[sanskrito|skr.]] ''servisto de la diino Kāli''), ĉirkaŭ [[375]] ĝis [[415]], estis [[Barato|hinda]] kortega [[poeto]] kaj dramverkisto. Liaj verkoj apartenas al la klasika [[sanskrito|sanskrita]] literaturo. Li estas vaste rigardita kiel la plej granda poeto kaj dramisto en la [[sanskrita lingvo]]. Lia aktiva periodo (''[[floruit]]'') ne povas esti datita kun precizeco, sed plej verŝajnaj estis ene de la 5-a-jarcenta p.K.<ref name="eb">''[[Encyclopædia Britannica]]''. [http://www.britannica.com/EBchecked/topic/310169/Kalidasa "Kalidasa (Indian author)"].</ref>
Liaj
Kalidaso estas elstarulo de la hinda literaturo kaj la hinda drama arto. Li estas konata precipe pro siaj tri konservitaj versdramoj pri romaneca amo: ''Ŝakuntala'' estas la plej konata el ili. Krome li verkis du [[eposo]]jn kaj multajn poemojn, kiuj distingiĝas pere de siaj naturaj priskriboj kaj emocia travivaĵo. La verkoj de Kalidasa estis tradukitaj unuafoje en la germanan kaj anglan lingvojn. Kalidaso influis [[Friedrich Schiller|Schiller]] kaj [[Johann Wolfgang von Goethe|Goethe]]. Multaj poemoj atribuataj al Kalidaso verŝajne ne devenas de li. Li verkis elstare en ĉiuj grandĝenroj de literaturo.
Linio 17:
== Verkoj ==
Kālidāsa verkis tri prezentaĵojn. Inter ili, ''Abhijñānaśākuntalam'' ("De Ŝakuntala rekonita per ĵetono") estas ĝenerale rigardita kiel majstraĵo. Ĝi estis inter la unuaj sanskritaj verkoj estantaj tradukitaj en la anglan, kaj poste estis tradukita en multajn lingvojn.<ref>[http://www.cs.colostate.edu/~malaiya/kalidas.html Kalidas, Encyclopedia Americana]</ref>
==== Dramoj ====▼
[[Image:Raja Ravi Varma - Mahabharata - Shakuntala.jpg|thumb|175px|Ŝakuntalo haltiĝas por rigardi reen al Duŝjanta, Raja Ravi Varma (1848-1906).]]
* ''Mālavikāgnimitram'' (Mālavikā kaj Agnimitra) rakontas la historion de Reĝo Agnimitra, kiu enamiĝas al la bildo de ekzilita servistino nomita Mālavikā. Kiam la reĝino malkovras la entuziasmon de sia edzo por tiu knabino, ŝi iĝas kolera kaj malliberigas Mālavikā, sed ĉar sorton havus tiu, Mālavikā estas fakte ver-naskita princino, tiel pravigante la aferon.
* ''Abhijñānaśākuntalam'' (''La ekkonilo de Ŝakuntala'' aŭ "De Ŝakuntala rekonita per [[ĵetono]]") rakontas la historion de la Reĝo Duŝjanta kiu, dum ĉasekskurso, renkontas Shakuntalā, la adoptitan filinon de saĝulo, kaj geedziĝas kun ŝi. Malbonŝanco trafas ilin kiam li estas alvokita reen por svati: Ŝakuntala, graveda kun ilia infano, preterintence ofendas alvojaĝantan saĝulon kaj altiras malbenon, de kiu Duŝjanta forgesos ŝin tute ĝis li vidas la [[ringo]]n kiun li forlasis kun ŝi. Sur ŝia ekskurseto al la tribunalo de Duŝjanta en progresinta stato de gravedeco, ŝi perdas la ringon, kaj devas veni foren nerekonita. La ringo estas trovita fare de [[fiŝkaptisto]] kiu rekonas la reĝan [[sigelo]]n kaj resendas ĝin al Duŝjanta, kiu reakiras sian memoron pri Ŝakuntala kaj komencas rekoni ŝin. Post pli da penadoj, ili estas finfine reunuigitaj.
* ''Vikramorvaśi'' (''Pri Vikrama kaj Urvaŝi'' aŭ "Apartenanta al Vikrama kaj Urvaŝi") rakontas la historion de la mortonta Reĝo Pururavas kaj ĉiela [[nimfo]] Urvaŝi, kiuj enamiĝas. Kiel eternulo, ŝi devas reveni al la ĉielo, kie malfeliĉa akcidento kaŭzas al ŝi esti sendita malantaŭen al la tero kiel mortonto kun la malbeno ke ŝi mortos (kaj tiel revenos al ĉielo) en la momento kiam ŝia amanto kondukos siajn okulojn sur la infanon kiun ŝi portos al li. Post serio de malbonŝancoj, inkluzive de la provizora transformo de Urvaŝi en viton, la malbeno estas levita, kaj la amantoj estas permesitaj resti kune sur la tero.
==== Eposoj ====
* ''Raghuvaṃsa'' (La dinastio de la prapatroj de [[Ramo]] aŭ "Dinastio de Raghu") estas epopeo pri la reĝoj de la Raghu-dinastio.
* ''Kumārasambhava'' (La ekestiĝo de la milita dio aŭ Naskiĝo de "Kumara" aŭ Subrahmanja) priskribas la naskiĝon kaj adoleskecon de la diino Parvatio, kaj ŝian geedziĝon al senjoro [[Ŝivao]].
* ''Meghadūta'' (La nuba mesaĝisto) aŭ ''Meghasāndesa'' estas la rakonto de [[Jakŝo]] provanta sendi mesaĝon al lia amanto tra nubo. Kalidaso atribuis tiun poemon al la "mandākrānta" mezurilo konata pro ĝia lirika dolĉeco. Ĝi estas unu el la plej popularaj poemoj de Kalidaso kaj oni verkis multajn komentaĵojn ori tiu verko.
* ''Ṛtusaṃhāra'' (La maniero de la sezonoj) priskribas la ses sezonojn rakontante la travivaĵojn de du amantoj en ĉiu el la sezonoj. Ṛtusaṃhāra estis tradukita al tamila de Muhandiram T. Sathasiva Iyer</ref>
==Tradukoj==
▲==== Lirikaj poemoj (selekcio) ====
Montgomery Schuyler, Jr. publikigis bibliografion de la eldonoj kaj tradukoj de la Ŝakuntala dramo preparante sian laboron "Bibliografio de la Sanskrito-Dramo".<ref>Ĝi estis poste publikigita kiel la tria volumo de la 13a volumeno de la Hind-Irana Serio de la Kolumbia Universitato, publikigita de Columbia University Press, inter 1901-32 kaj eldonita de A. V. Williams Jackson</ref><ref>{{cite journal|last=Schuyler, Jr.|first=Montgomery|title=The Editions and Translations of Çakuntalā|journal=Journal of the American Oriental Society|year=1901|volume=22|pages=237–248|jstor=592432}}</ref> Schuyler poste kompletigis siajn bibliografiajn seriojn de la verkoj de Kalidaso kompilante bibliografiojn de la eldonoj kaj tradukoj de Vikramorvaçī kaj Mālavikāgnimitra.<ref>{{cite journal|last=Schuyler, Jr.|first=Montgomery|title=Bibliography of Kālidāsa's Mālavikāgnimitra and Vikramorvaçī|journal=Journal of the American Oriental Society|year=1902|volume=23|pages=93–101|jstor=592384}}</ref>
==Notoj==
| |||