Kariba Maro: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Kani (diskuto | kontribuoj) |
Kani (diskuto | kontribuoj) Kun helpo de WikiTrans |
||
Linio 39:
La [[Internacia Hidrografia Organizo]] difinas la limojn de la Kariba Maro jene:<ref>{{cite web|url=http://www.iho-ohi.net/iho_pubs/standard/S-23/S23_1953.pdf|title=Limits of Oceans and Seas, 3rd edition|year=1953|publisher=International Hydrographic Organization|accessdate=7 February 2010}}</ref>
::'' En la [[
::''Sur la Nordo.'' En la [[Kanalo Ventflanka]] - linio eniranta Caleta (74°15'W) kaj Pearl Point (19°40'N) en [[Haitio]]. En la [[Markolo Mona]] -
[[File:Great Blue Hole.jpg|thumb|Grandablutrua Marbordo de Belizo]]
Linio 49 ⟶ 48:
Notu ke, kvankam [[Barbado]] estas insulo sur la sama kontinenta ŝildo, estas konsiderita kiel en Atlantiko prefere ol ĉe la Kariba Maro.
==Geologio==
La Kariba Maro estas oceana maro plejparte troviĝanta sur la [[Karibia plato]]. La Kariba Maro estas apartigita de la oceano per pluraj insularkoj de diversaj aĝoj. La plej nova de ili streĉadas de la [[Malgrandaj Antiloj]] ĝis la [[Virgulininsuloj]] kaj ĝis la nordoriento de [[Trinidado kaj Tobago]] de la marbordo de [[Venezuelo]]. Tiu arko estis formita per la kolizio de la [[Sudamerika plato]] kun la Karibia plato kaj inkludas aktivajn kaj formortintajn [[vulkano]]jn kiaj ekzemple [[Monto Pelee]], la [[Skribplumo]] (vulkano) sur [[Sint-Eustatius]] en la [[Karibia Nederlando]] kaj [[Morne Trois Pitons]] sur [[Dominiko]]. La plej grandaj insuloj en la norda parto de la maro nome [[Kubo]], [[Hispaniolo]], [[Jamajko]] kaj [[Porto-Riko]] situas sur pli aĝa insularko. La geologia aĝo de la Kariba Maro ne estas konata kun certeco sed estas taksita havi aĝon inter 160 kaj 180 milionoj da jaroj kaj estis formita per horizontala frakturo kiu disfendas la superkontinenton nomitan [[Pangea]] en la [[Mezozoika Epoko]].<ref>Iturralde-Vinent, Manuel (2004), The first inhabitants of the Caribbean, Cuban Science Network . URL alirita la 28/07/2007</ref> Estas supozite ke la prakariba baseno ekzistis en la [[Devona periodo]]. En la komenco de la Karbonia movado de [[Gondvano]] en la nordo kaj ĝia konverĝo kun la Eŭramerika baseno malpliiĝis en grandeco. La venonta scenejo de la formado de la Kariba Maro komenciĝis en la [[Triaso]]. Potenca fendetiĝado kaŭzis la formadon de mallarĝaj trogoj, streĉante de moderna [[Novlando]] ĝis la okcidenta marbordo de la Meksikia golfo kiu formiĝis siliciclasta sedimentaj petroj. En la frua Ĵuraso pro potenca mara malobeo, akvo krevis en la nunan areon de la Meksika golfo kreante vastan malprofundan naĝejon tie. La apero de profundaj basenoj en la Karibio okazis dum la epoko de la Meza [[Ĵuraso]] fendetiĝante. La apero de tiuj basenoj markis la komencon de Atlantiko kaj kontribuis al la detruo de Pangeo ĉe la fino de la malfrua Ĵuraso. Dum la [[Kretaceo]] la Karibio akiris la formon proksiman al tio vidita hodiaŭ. En la frua paleogeno pro mara regreso la Karibio iĝis separita de la Meksikia golfo kaj Atlantiko de la tero de Kubo kaj Haitio. La Karibio restis kiel tio por la plej granda parto de la [[Kenozoiko]] ĝis la [[Holoceno]] kiam altiĝantaj akvoniveloj de la oceanoj reestigis komunikadon kun Atlantiko.
==Notoj==
| |||