Ekozono: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
ligiloj
Linio 14:
|}
 
La '''ekozono''' aŭ '''biogeografia regno''' estas la plej grandskala [[Biogeografio|biogeografia]] subdivido de la [[Tero|tersupra]]ĵo surbaze de [[Historio|historiaj]] kaj [[Evoluo|evoluaj]] disvastiĝ[[Modelo (abstrakto)|modeloj]] de [[plantoplantoj]]j kaj [[bestobestoj]]j. Ĝenerale tiuj ĉi havas [[arealo]]jn kiuj kovras nur limigitajn areojn aŭ kiuj eĉ estas [[Endemio|endemia]]j. Tamen ekzistas ankaŭ [[taksono]]j kun [[kosmopolita distribuo]].
 
== Signifo ==
Ekozonoj reprezentas vastajn [[areo]]jn de la tersupraĵo kie plantoj kaj bestoj estas disvolviĝintaj je relativa izolado dum longedaŭraj [[periodo]]j, kaj estas reciproke disigitaj per [[Geologio|geologiaj]] karakterizoj, kiel [[oceano]]j, larĝaj [[dezerto]]j, aŭ altaj [[Montara sistemo|montaraj sistemoj]], kiuj konsistigis [[limo]]jn por planta kaj besta [[migrado]]. Ekozonoj similas la [[Flaŭra regno|Flaŭrajn regnojn]] de la [[botanikoplantoscienco]] aŭ la zoogeografiajn regionojn de la [[Mamuloj|mamula]] [[zoologiobestoscienco]].
 
Ekozonoj karakteriziĝas per la [[Evoluo|evolua]] [[historio]] de la plantoj kaj bestoj kiujn ili enhavas. Tiele, ili malsimilas la [[biomo]]jn, ankaŭ konataj kiel ĉefaj tipoj de [[biotopo]]j, kiuj estas subdividoj de la tersupraĵo surbaze de ''vivformo'', aŭ la adaptiĝo de plantoj kaj bestoj al [[klimato]], [[grundo]], kaj aliaj kondiĉoj. Biomoj karakteriziĝas per simila [[klimaksa vegetaĵaro]]. Ĉiu ekozono povas ampleksi iom da biomoj. [[Tropikaj kaj subtropikaj humidaj foliarbaroj|Tropika humida foliarbaro]] el [[Mezameriko]], ekzemple, povas esti simila al unu en [[Novgvineo]] laŭ ĝia [[Vegetaĵaro|vegetaĵara]] tipo kaj strukturo, klimato, grundoj, k.t.p., sed tiuj [[arbaro]]j estas loĝataj de plantoj kaj bestoj kun diferencaj evoluaj historioj.
Linio 68:
== Zoogeografio ==
[[Dosiero:The birds geography-rozmieszczenie geograficzne ptaków.PNG|eta|220px|Birda geografio kongruas kun tiu de la ekozonoj.]]
La ekozonoj regule estas menciataj en zoogeografio ĉar sufiĉe adaptaj por kompreni la disvastiĝon de la nuntempa [[faŭno]] (kaj speciale de la [[mamulo]]j), sed estas malpli interesaj por aliaj helpsciencoj biogeografiaj. Por la [[birdobirdoj]]j (speciale la migrantaj) la palearktiso estas disigita en du partojn de [[Uralo]] kaj de [[Kaspio|Kaspia Maro]].
* la okcidenta palearktiso kie la [[birdomigrado]] okazas suden al la afrotropisa ekozono,
* la orienta palearktiso kie la birdomigrado okazas suden al la orientalisa kaj al la aŭstralazia ekozonoj.
Linio 77:
La klasifiko en ekozonoj ankaŭ estas uzata de [[UNESKO]] kadre de ĝiaj klasifikoj rilate la liston de la [[Monda Naturheredaĵo de UNESKO]].
 
== Vidu ankaŭ ==
{{Portalo Biologio}}
* [[Ekologia klasifiko de la tersupraĵoj]]
* Ne konfuzu kun [[ekoregiono]]
* [[Fitosociologio]]
* [[Holarktiso]]
* [[Ekoprovinco]]
 
== Referencoj ==
{{referencoj}}
 
== BibliografioLiteraturo ==
*{{en}} Brummitt, R.K. 2001 : [http://www.tdwg.org/TDWG_geo2.pdf World Geographical Scheme for recording plant distributions], ''Taxonomic Database Working Group'', ''Carnegie Mellon University''.
*{{en}} Cox, C. Barry; Moore, Peter D. 1985 : Biogeography. An Ecological and Evolutionary Approach (Fourth Edition). ''Blackwell Scientific Publications'', Oxford.
Linio 97 ⟶ 90:
*{{en}} Udvardy, M.D.F. 1975 : [http://cmsdata.iucn.org/downloads/udvardy.pdf A classification of the biogeographical provinces of the world], ''Prepared as a contribution to UNESCO's Man and the Biosphere Programme, Project No. 8., [[IUCN]]'', Morgues, Suisse.
*{{en}} Wikramanayake, Eric; Dinerstein, Eric; Loucks, Colby J.; et al. 2002 : Terrestrial Ecoregions of the Indo-Pacific: a Conservation Assessment. ''Island Press'', Washington, DC.
 
== Vidu ankaŭ ==
{{Portalo Biologio}}
* [[Ekologia klasifiko de la tersupraĵoj]]
* Ne konfuzu kun [[ekoregiono]]
* [[Fitosociologio]]
* [[Holarktiso]]
* [[Ekoprovinco]]
 
== Eksteraj ligiloj ==