Karolo la Granda: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Kani (diskuto | kontribuoj) |
Kani (diskuto | kontribuoj) |
||
Linio 32:
==Vivo==
===Junaĝo===
Karolo estis la unuenaskita filo de [[Pipino la Malgranda]] (714 – 24a Septembro 768, reĝis el 751) kaj de ties edzino [[Bertrada de Laon]] (720 – 12a Julio 783), kies geedziĝo estis oficialigita nur en la jaro [[479]] pro tre proksima parenceco. Li havis pli junajn fraton [[Karloman la 1-a|Karloman]] kaj fratinon Gisla. La plej junaj gefratoj Pipino, Rothaid kaj Adelheid mortis junaĝe. [[Einhard]], biografo de Karolo, skribis en sia verko [[Vita Karoli Magni]], ke ne ekzistas skribaj dokumentoj pri la infanaĝo kaj la junaĝo de la imperiestro. Li menciis ankaŭ, ke dum li verkis la libron, ĉirkaŭ 15 jaroj post la morto de Karolo, plu neniu vivis, kiu povintus raporti pri tio<ref>Ĉapitro 4</ref>.
[[File:Spoorlijn37.png|thumb|255px|Regiono de Akeno-Lieĝo (kun nuntempaj limoj, komercaj kaj veturaj vojoj).]]
Tiele oni havas malmultan certigan informon pri nasko-dato kaj -loko. Pri dato, kelkaj sugestoj (2a Aprilo 742) povus indiki, ke Karolomagno ja estis ekstergeedza filo, kion kompreneble Einhard ne diras. Ĉiuj informoj devenas el fakto ke la imperiestro estis pli ol 70jaraĝa je mortiĝo. La preciza naskoloko de Karlomagno estas nekonata, kvankam historiistoj sugestis [[Akeno]]n en moderna Germanio, kaj [[Lieĝo (urbo)|Lieĝo]] ([[Herstal (Belgio)|Herstal]]) en nuntempa Belgio kiel eblaj lokoj.<ref>{{cite web|url=http://www.history.com/topics/charlemagne |title=Charlemagne |publisher=History.com |accessdate=14a Januaro 2014}}</ref> Akeno kaj Lieĝo estas proksima al la regiono el kie familioj de kaj Merovidoj kaj Karolidoj originiĝis. Aliaj urboj estis sugestitaj, kiaj [[Düren]], [[Gauting]], [[Mürlenbach]],<ref>[http://www.route-gottfried-von-bouillon.de/index.php?rid=1307&cid=5&area=content Route Gottfried von Bouillon e.V. - deutsche Sektion]. Route-gottfried-von-bouillon.de. Konsultita la 2013-09-07.</ref> [[Quierzy]] kaj [[Prüm]].
===La konfuza alta posteno===
La plej povegaj oficiroj de la Frankoj, nome Majordomo de Palaco (''Maior Domus'') kaj unu aŭpliaj reĝoj (rex, reges), estis enpostenigitaj per elektado popola; ne estis veraj elektoj sed iel oni atentis la popolan volon por elekti oficirojn ''ad quos summa imperii pertinebat'', "al kiuj koncernis plej altaj aferoj de la ŝtato." Evidente kelkaj decidoj estis farataj de la Papo, kiujn devis esti ratifitaj per popola asembleo, kiu kuniĝis unufoje jare.<ref>{{harvnb|Einhard|1999|loc=1. The Merovingian Family}}</ref>
Antaŭ esti elektita reĝo en 750, [[Pipino la pli juna]] estis dekomence Majordomo, alta posteno iel hereda. Einhard klarigas, ke "la honoro" estis kutime "donita de la popolo" al distingitaj, sed Pepino kaj sia frato Karlomano la Saĝa ricevis ĝin herede, same kiel ilia patro, [[Karlo Martel]]. Estis tamen ia ambigueco pri kvazaŭ heredo. La posteno estis traktata kiek kunposedaĵo: unu Majordomeco estis tenita de du fratoj kune.<ref>La ''Annales'' uzas ''maiores domus'', nome pluralo sekvita de singularo: unu domo, du ĉefaj oficiroj. {{harvnb|Einhard, putative|741–829|loc=Year 742}}</ref> Ĉiu tamen havis sian propran geografian jurisdikcion. Kiam Karloman decidis rezigni, iĝante Benediktano ĉe [[Monte Cassino]],<ref>{{harvnb|Einhard, putative|741–829|loc=Years 745, 746}}</ref> la afero de la dispono pri lia kvazaŭ kunhavaĵo estis respondeco de la papo. Li konvertis la Majordomecon en reĝeco kaj donis la tutan propraĵon al Pepino, iku tiam havis la tutan rajton pasi ĝin herede.<ref name=Einhard3>{{harvnb|Einhard|1999|loc=3. Charlemagne's Accession}}</ref>
Tiu decido ne estis akceptita de ĉiuj membroj de la familio. Karloman konsentis pri la provizora tenado de sia propra kunhavaĵo, kiun li intencis pasi al sia propra filo, Drogo, kiam la heredo estu renovigia pro la morto de iu. <!--By the Pope's decision, in which Pepin had a hand, Drogo was to be disqualified as an heir in favor of his cousin Charles. He took up arms in opposition to the decision and was joined by [[Grifo]], a half-brother of Pepin and Carloman, who had been given a share by Charles Martel, but was stripped of it and held under loose arrest by his half-brothers after an attempt to seize their shares by military action. By 753 all was over. Grifo perished in combat in the Battle of [[Saint-Jean-de-Maurienne]] while Drogo was hunted down and taken into custody.<ref>{{harvnb|Collins|1998|pp=32–33}}.</ref>
On the death of Pepin, 24 September 768, the kingship passed jointly to his sons, "with divine assent" (divino nutu).<ref name=Einhard3/> According to the ''Life'', Pepin died in Paris. The Franks "in general assembly" (generali conventu) gave them both the rank of king (reges) but "partitioned the whole body of the kingdom equally" (totum regni corpus ex aequo partirentur). The ''annals''<ref>{{harvnb|Einhard, putative|741–829|loc=Year 768}}</ref> tell a slightly different version. The king died at [[Saint-Denis|St. Denis]], which is, however, still in Paris. The two "lords" (domni) were "elevated to kingship" (elevati sunt in regnum), Charles on 9 October in [[Noyon]], Carloman on an unspecified date in [[Soissons]]. If born in 742, Charles was 26 years old, but he had been campaigning at his father's right hand for several years, which may help to account for his military skill. [[Carloman I|Carloman]] was 17.
The language in either case suggests that there were not two inheritances, which would have created distinct kings ruling over distinct kingdoms, but a single joint inheritance and a joint kingship tenanted by two equal kings, Charles and his brother Carloman. As before, distinct jurisdictions were awarded. Charles received Pepin's original share as Mayor: the outer parts of the kingdom bordering on the sea, namely [[Neustria]], western [[Aquitaine]], and the northern parts of [[Austrasia]]; while Carloman was awarded his uncle's former share, the inner parts: southern Austrasia, [[Septimania]], eastern Aquitaine, [[Burgundy (region)|Burgundy]], Provence, and [[Swabia]], lands bordering [[Italy]]. The question whether these jurisdictions were joint shares reverting to the other brother if one brother died or were inherited property passed on to the descendants of the brother who died was never definitely settled by the Frankish people. It came up repeatedly over the succeeding decades until the grandsons of Charlemagne created distinct sovereign kingdoms.
-->
===Reĝo===
| |||