Ruĝa vulpo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Linio 24:
}}
 
La '''Ruĝa vulpo''' estas la plej konata el ĉiuj [[vulpo]]j. En [[Britio]], [[Irlando]] kaj aliaj [[Okcident-Eŭropo|Okcident-Eŭropaj]] landoj, kie jam ne vivas aliaj sovaĝaj [[kanisedo]]j, oni simple nomas ĝin "vulpo". ĜiaLa [[arealoĉasisto]]j estaskonsideras lavulpojn plejdamaĝaj vastabestoj nekaj nurĉasas deilin ĉiujdum vulpojla sedtuta dejaro, ĉiujsed terajtiuj [[karnovoro]]jĉi entute.multiĝas Tiusufiĉe [[Holarktiso|holarktisa]] [[specio]] estis enkondukita en [[Aŭstralio]] dum la [[19-a jarcento]]rapide.
[[Dosiero:RenardCrâne.jpg|maldekstra|eta|''Vulpes vulpes''-]]
La '''Ruĝa vulpo''' estas la plej konata el ĉiuj [[vulpo]]j. En [[Britio]], [[Irlando]] kaj aliaj [[Okcident-Eŭropo|Okcident-Eŭropaj]] landoj, kie jam ne vivas aliaj sovaĝaj [[kanisedo]]j, oni simple nomas ĝin "vulpo". Ĝia [[arealo]] estas la plej vasta ne nur de ĉiuj vulpoj sed de ĉiuj teraj [[karnovoro]]j entute. Tiu [[Holarktiso|holarktisa]] [[specio]] estis enkondukita en [[Aŭstralio]] dum la [[19-a jarcento]].
 
==Priskribo==
Kiel sugestas ĝia nomo, ĝia felo estas plejparte ruĝ-bruna, sed estas nature aperanta griza variaĵo, la arĝenta vulpo; de ĉi tiuj oni sukcesis produkti rason de [[bredita arĝent-vulpo]] per konsekvenca malsovaĝigo. La vulpo longas 90–120 cm kaj pezas 6–10 kg.
 
==Disvastiĝo==
[[Dosiero:RenardCrâne.jpg|maldekstra|eta|''Vulpes[[Kranio]] vulpes''-de la ruĝa vulpo.]]
Ĝia [[arealo]] estas la plej vasta ne nur de ĉiuj vulpoj sed de ĉiuj teraj [[karnovoro]]j entute. Tiu [[Holarktiso|holarktisa]] [[specio]] estis enkondukita en [[Aŭstralio]] dum la [[19-a jarcento]].
 
Oni trovas la ruĝan vulpon i.a. en jenaj [[ekoregiono]]j : la [[arkta marborda tundro]], la [[egeaj kaj okcident-turkaj sklerofilaj kaj miksaj arbaroj]], la [[elborz-montara arbarstepo]], la [[kopetdagaj duonarbaroj kaj arbarstepo]], la [[malaltebenaĵaj arbaroj de Sankt-Laŭrenca Golfo]], la [[novanglaj-akadiaj arbaroj]], la [[skandinavaj montaraj betularoj kaj herbejoj]] kaj la [[zagros-montara arbarstepo]].
 
==Vivmaniero==
Ruĝaj vulpoj vivas en [[arbaro]]j aŭ sur deklivoj surkreskitaj de [[arbedo]]j kaj [[arbusto]]j, sed ankaŭ en malfermitaj [[kampo]]j, kie ĝi scias sin maski kaj esti nevidata. Ĝi fosas truojn en la tero kun multaj koridoroj. En la ĉefa ĝi naskas idojn, la ceterajn ĝi uzas kiel kaŝejon en danĝero. Dum la tago ĝi kuŝas en [[Arbedo|vepro]], la truojn ĝi uzas nur en kazo de neceso.
 
La vulpo longas 90–120 cm kaj pezas 6–10 kg. Ĝi ĉasas [[leporo]]jn, [[kuniklo]]jn, [[perdriko]]jn, [[ansero]]jn, [[Koko (birdo)|kokinojn]], sed ankaŭ [[mikroto]]jn, per kio ĝi kompensas damaĝojn. Kvaronon da ĝia nutraĵo konsistigas plantoj.
 
La gevulpoj pariĝas en januaro ĝis marto. Post 52 tagoj la vulpino naskas 2 ĝis 12 vulpidojn en sferforma ĉambro fine de subtera koridoro. Post du semajnoj la idoj malfermas la okulojn, la patrino ilin nutras ankoraŭ unu monaton kaj post tri monatoj ili jam scias memstare ĉasi.
 
La [[ĉasisto]]j konsideras vulpojn damaĝaj bestoj kaj ĉasas ilin dum la tuta jaro, sed tiuj ĉi multiĝas sufiĉe rapide.
 
== Vidu ankaŭ ==
* [[Arkta marborda tundro]]
* [[Egeaj kaj okcident-turkaj sklerofilaj kaj miksaj arbaroj]]
* [[Elborz-montara arbarstepo]]
* [[Grandfolia fago]]
* [[Kopetdagaj duonarbaroj kaj arbarstepo]]
* [[Malaltebenaĵaj arbaroj de Sankt-Laŭrenca Golfo]]
* [[Novanglaj-akadiaj arbaroj]]
* [[Skandinavaj montaraj betularoj kaj herbejoj]]
 
== Notoj ==