Fungoj: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
ligiloj, {{Portalo|Biologio}}, Vikipedio:Normoj/universala
Linio 49:
== Seksa reproduktado de la fungoj ==
 
En idealaj kondiĉoj la fungoj kontentiĝas je subtera vivo kaj etendas sian korpon ([[micelio]]) ĉiudirekte. Sed kiam ili estas ŝokataj, eĉ brutale traktataj per subita ŝanĝo de temperaturo aŭ procenta enteno de akvo, ili vekiĝas kaj pariĝas kondiĉe ke ili amasigis sufiĉe da nutraĵo. Kiam ili estas tutsataj, ili ekmontras sian seksorganon (karboforo[[Sporokarpo|fruktkorpo]]), kiun ili fabrikis tiucele, supersatigante kelkajn filamentojn. Tial aperas [[Ĉapelo (mikologio)|ĉapelo]] aŭ ombrelo, en kiu ili abundege produktas sian semon. Ekzemple la [[agariko]] produktas 40 milionojn da sporoj hore, te. 10 miliardojn en kelkaj tagoj.
La elĵetitaj sporoj tuj ĝermas en la tero. Iuj naskas virfilamenton, aliaj in-filamenton. Post la sekskuniĝo de du filamentoj de kontraŭaj seksoj, naskiĝas nova filamento. Tiu ĉi generas micelion, t.e. novan fungon, kapablan reproduktiĝi siavice.
 
Se la sporoj estas grandakvante produktitaj, malmulte da ili ĝermos, se ili ne falas sur riĉan grundon. Tial kelkaj specioj uzas inĝeniajn artifikojn por malgrandigi la perdojn. Ekzemple pilobolus''[[Pilobolus]]'' vivas sur [[bova flano|bovfekaĵoj]]. Por malebligi al siaj sporoj fali sur sekan fekaĵon, sur kiu ili malfacile ĝermus, ĝi elĵetas sian ĉapelon je du metroj for; ĝia celo: demeti la valoran kargon sur herbo trunketojn por ke tiu estu certe manĝita anstataŭ eble disperdita en fekalo de bovino.
 
La [[boleto]] uzas sian moskodoron por altiri la insektojn, kiuj demetas ovojn en ĝian ĉapelon kaj sur ĝian piedon. Tial la larvoj forlasos sian nestaĉon kun sporoj gluitaj al la dorso.
Aliaj fungoj uzas alian taktikon por redukti la seksan malŝparadon. Ili "dormigas" siajn sporojn (ĝis 25 jarojn la "kario de tritiko"). Tial la sporoj povas trankvile atendi bonajn kondiĉojn por ĝermi.
La pulvofungo estas vera "seksa bombo". Kiam ĝi atingas sian pienkreskecon, sub la premo de akvogutoj, ĝi eksplodas kaj liberigas milionojn da sporoj. La rekordulo estas giganta pulvofungo, kiu elĵetis 2000 miliardojn da ili!
 
== [[Ekologio]] ==
=== [[Saprofitismo]] ===