Kiel registrite je 20:12, 15 sep. 2014 redakti Moldur (diskuto \| kontribuoj) Patrolantoj 54 309 redaktoj e apartigila paĝo ← Iru al antaŭa ŝanĝo		Kiel registrite je 06:15, 18 sep. 2014 redakti malfari Pino~eowiki (diskuto \| kontribuoj) Patrolantoj 33 167 redaktoj Kohero kun kategorio burgonjaj dukoj Iru al sekvanta ŝanĝo →
Linio 1: {{apartigila paĝo\|Burgonjo (apartigilo)}} {{Informkesto pereinta ŝtato \| nomo = Duklando ~~Burgundio~~Burgonjo \| origina nomo = Duché de Bourgogne \| jaro de estiĝo = 880 Linio 19: \| evt3 = [[Ordeno de la Ora Lanfloko]] \| evt3 dato = 1430 \| evt4 = [[Milito de ~~Burgundio~~Burgonjo]] \| evt4 dato = 1474-1477 \| evt5 = [[Batalo apud Nancio\|Batalo de Nancy]] Linio 26: \| ĉefurbo = [[Dijon]] }} ~~'''~~[[Duklando]] '''Burgonjo''' aŭ '''Burgundio''' estis [[feŭdismo\|feŭdo]] inter la 9-a kaj 15-a jc kun ĉefurbo [[Dijon]]. Ekde 1006, la duklando estis apanaĝo regata sinsekve de du reĝaj dinastioj : rektaj kapetidoj kaj Valois. Sekve de geedziĝo de [[Filipo la 2-a (~~Burgundio~~Burgonjo)\|Filipo la Maltima]] kun [[Margareta la 3-a (Flandrio)\|Margareta de Flandrio]], la Valois-~~Burgundio~~Burgonjo tiom kreskigis siajn posedaĵojn en [[burgundia Nederlando\|Nederlando]] inter [[1363]] kaj [[1477]], ke ili pripensis konsistigi sendependan ŝtaton. Tamen, tiu rapida kresko kondukis al konsistigo de [[Milito de ~~Burgundio~~Burgonjo\|koalicion]] gvidata de svisa konfederacio kaj de duko de Loreno, kiu suferigis vicon da malvenkoj al la lasta duko [[Karlo la Brava\|Karlo la Maltima]], kiu fine mortis piede de la muroj de Nancy. ~~Burgundio~~Burgonjo fariĝis tiam registarlando kaj generalitato de la [[reĝlando de Francio\|reĝlando Francio]]. Ĝia teritorio respondas precipe al : * departemento [[Côte-d'Or]], kun [[Dijon]] kaj [[Beaune]] ; Linio 38: * parto de departemento [[Yonne]], kun [[Auxerre]]. La provinco estis pligrandigita per [[Bresse]] kaj [[Bugey]] kiam Savojo cedis al Henriko la Kvara siajn posedaĵojn sur la dekstra bordo de riverego [[Rodano]]. Per la posedaĵoj de dukoj de ~~Burgundio~~Burgonjo en Nederlando, [[Karlo la 5-a (Sankta Romia Imperio)\|Karlo la Kvina]], pranepo de Karlo la Maltima, konsistigis distingan politikan enton. <!-- Aujourd'hui subsistent un certain nombre de souvenirs de la grandeur des ducs et de leur entourage : la [[Tour Jean sans Peur]] à Paris, la [[Tour Philippe le Bon]] à Dijon, les tombeaux de Philippe le Hardi et Jean sans Peur vestiges de la [[Chartreuse de Champmol]], les [[Hospices de Beaune]] construits par le chancelier [[Nicolas Rolin]] ou encore le [[Monastère royal de Brou]] édifié par [[Marguerite d'Autriche (1480-1530)\|Marguerite d'Autriche]]. Linio 45: <!--{{Article détaillé\|Histoire de la Bourgogne}}--> === Divido de malnova ~~Burgundio~~Burgonjo inter Francio kaj Ĝermanio === Duklando ~~Burgundio~~Burgonjo estas unu el la heredintoj de malnova merovida [[~~Burgundio~~Burgonjo]], kiu restaras okaze de la multaj karolidaj dividoj. Laŭ militoj aperas kaj kunekzistas [[reĝlando ~~Burgundio~~Burgonjo]], duklando kaj [[graflando ~~Burgundio~~Burgonjo]]. En 841, troviĝas la titolo ''dux Burgundiae potentissimus'' portata de grafo [[Guerin (Provenco)\|Guérin]] : tio estas milita komandejo. La dividoj de 843 per [[traktato de Verdun\|Verdun]], 855 per [[traktato de Prüm (855)\|Prüm]], 870 per [[traktato de Meerssen\|Meerssen]] estas daŭra origino de la partigo de teritorioj en Okcidenta ~~Burgundio~~Burgonjo (duklando) kaj Orienta (graflando): okcidento de riveroj Saône kaj Rodano iris al [[Karlo la 2-a (Francio)\|Karlo la Kalva]], oriento al [[Lotaro la 1-a (Sankta Romia Imperio)\|Lotaro la Unua]]<ref>J. Richard (1978) p. 106</ref>. === La kreo de la duklando : la [[bosonidoj]] (898-952) === En 879, [[Boson (Provenco)\|Boson]] grafo de Vienne kaj Autun fariĝis reĝo. Liaj posedaĵoj kovras grandan parton de malnova ~~Burgundio~~Burgonjo. Sed la reĝo [[Karlomano la 2-a\|Karlomano la Dua]], subtenata eĉ de la frato de Boson, [[Rikardo al 2-a (~~Burgundio~~Burgonjo)\|Rikardo kromnomata la Juĝrajta]], reduktis lian reĝlandon al Provenco. <!--Richard devient ainsi comte d'Autun en 883. En 887, à la mort de Boson, il hérite des comtés de Troyes et Nevers. En 894, il conquiert le comté de Sens. En 898, il obtient le titre de [[marquis]] du roi Eudes. C'est l'ébauche du duché de Bourgogne qui se forme. Vers 918, il est titré ''dŭ'', donc [[Liste des ducs de Bourgogne\|premier duc de Bourgogne]] (un des six [[Pairie de France (Ancien Régime)\|pairs laïcs primitifs de France]]), et réunit alors les comtés d'[[Liste des comtes d'Autun\|Autun]], de [[Liste des comtes puis ducs de Nevers\|Nevers]] et d'[[Comté d'Aŭerre\|Aŭerre]]. Les comtes et évêques de Brienne, Chalon, Beaune, Troyes, Langres, se placent sous son autorité, cela dans le contexte des [[viking\|invasions normandes]]<ref>J. Richard (1978) p. 110-112</ref>.--> Tio estas la unua dinastio de la dukoj de ~~Burgundio~~Burgonjo, la bosonidoj (898-952). === La duklando robertida (956-1002) poste kapetida (1006-1361) === Robertidoj disputis pri duklando ~~Burgundio~~Burgonjo kontraŭ la familio de la reĝo [[Raoul (Francio)\|Raulo]] ekde 936. <!--[[Hugues le Grand (Robertien)\|Hugues le Grand]] (943-956) obtient du roi de France [[Louis IV de France\| Louis IV]] le duché de Bourgogne puis ses fils [[Otton de Bourgogne\|Otton]] (956-965) et [[Henri Ier de Bourgogne\|Henri]] (965-1002), frères d'[[Hugues Capet]], lui succèdent. Linio 62: --> == La duklandoj de Valois (1361-1477) == [[Dosiero:Blason fr Bourgogne.svg\|dekstre\|180px\|eta\|Dukoj valois de ~~Burgundio~~Burgonjo]] En [[1361]] duko [[Filipo (Rouvres)]] mortis sen heredanto, la franca reĝo [[Johano la 2-a (Francio)\|Johano la Dua]] ''la Bona'' reprenis la duklandon kaj donis ĝin en [[1363]] al sia filo [[Filipo la 2-a (Burgonjo)\|Filipo la Maltima]] kiel [[apanaĝo]]n. Tiu lasta, dank'al diplomatiaj agoj de lia frato la reĝo [[Karlo la 5-a (Francio)\|Karlo la Kvina]], ricevas la [[graflando de Flandrio\|graflandon de Flandrio]] per sia edziĝo al [[Margareta la 3-a (Flandrio)\|Margareta la Tria de Flandrio]]. Linio 99: --> === Rilatoj kun francaj reĝoj === [[Dosiero:Philip II duke of burgundy.jpg\|maldekstre\|180px\|eta\|[[Filipo la 2-a (~~Burgundio~~Burgonjo)\|Filipo la Maltima]] (1342-1404)]] ==== Partopreno en regado de la reĝlando ==== [[Dosiero:Jean Ier de Bourgogne.jpg\|dekstre\|upright=0.8\|eta\|[[Johano la 1-a (Burgonjo)\|Johano la Sentima]] (1371-1419)]] [[Dosiero:Philippe III de Bourgogne.jpg\|upright=0.8\|maldekstre\|eta\|[[Filipo la Bona]] (1396-1467)]] [[Dosiero:Hundred years war france england 1435.PNG\|250px\|dekstre\|eta\|Francio en [[1435]]. Malhele ruĝa estas duklando ~~Burgundio~~Burgonjo.]] Post la morto de sia frato [[karlo la 5-a (Francio)\|Karlo la Kvina]] en 1380, [[Filipo la 2-a (~~Burgundio~~Burgonjo)\|Filipo la Maltima]] fariĝis regento kaj kuratoro de la reĝo atendante la plenaĝecon [[Karlo la 6-a (Francio)\|Karlo la Sesa]] (en 1388). <!--Il consolide ses possessions et la position diplomatique de la France en recherchant des alliances avec le [[Saint Empire]], c'est dans cet esprit qu'il marie Charles VI avec [[Isabeau de Bavière]] sur laquelle il gardera une forte influence. Charles VI sombrant dans la folie en 1392, les affaires de l'État sont à nouveau gérées par un conseil de régence présidé par la reine Isabeau. La reine étant piètre politique, c'est encore Philippe le Hardi qui a l'influence prépondérante dans les affaires du royaume, cependant il doit composer avec la montée en puissance de l'ambitieŭ frère du roi, [[Louis Ier d'Orléans\|Louis d'Orléans]]. [[Jean Sans Peur]] son fils a beaucoup moins d'influence sur Isabeau de Bavière que son père. Louis Ier d'Orléans fait évincer les Bourguignons du conseil de régence et Jean sans Peur [[Assassinat de Louis d'Orléans\|le fait assassiner]] en 1407. Cet acte précipite le pays dans une [[guerre civile entre Armagnacs et Bourguignons\|guerre civile]] opposant les [[Bourguignons]] aŭ partisans de Louis d'Orléans regroupés au sein du [[Armagnacs\|parti d'Armagnac]]. [[Henri V d'Angleterre\|Henri V]] le roi d'Angleterre, profite de ces troubles pour relancer la [[guerre de Cent Ans]] et envahir la Normandie. Après la débâcle d'[[Bataille d'Azincourt\|Azincourt]] en 1415, le duc de Bourgogne prend le pouvoir à Paris en 1418, avec le concours des artisans et des universitaires. La pression anglaise s'accroît et un rapprochement entre Armagnacs et Bourguignons est indispensable. Le dauphin [[Charles VII de France\| Charles]] rencontre donc le duc de Bourgogne à Montereau. Des Armagnacs craignant que le dauphin cède aŭ vues bourguignonnes [[assassinat de Jean sans Peur\|assassinent Jean sans Peur lors de l'entrevue]] le 19 septembre 1419. Linio 114: Cependant [[Charles VII de France\|Charles VII]] est sacré grâce à l'intervention de [[Jeanne d'Arc]] en 1429. En 1435 il signe avec Philippe Le Bon le [[Traité d'Arras (1435)\|traité d'Arras]] qui marque la fin de la guerre civile. Les anglais présents lors des négociations refusent l'annulation du [[Traité de Troyes]] et menacent Philippe le Bon. En retour, celui-ci tente de reprendre [[Calais]] mais le siège tourne au désastre pour les troupes de Philippe le Bon qui se retire en [[Comté de Flandre\|Flandre]].--> ==== Tento pri suvereneco ==== [[Dosiero:Mary of burgundy pocher.jpg\|maldekstre\|200px\|eta\|[[Maria (~~Burgundio~~Burgonjo)]] (1457-1482)]] [[Dosiero:Peter Paul Rubens 144.jpg\|dekstre\|250px\|eta\|[[Karlo la Brava\|Karlo la Maltima]] (1433-1477)]] Linio 132: === La regantoj === [[Listo de dukoj de ~~Burgundio~~Burgonjo]] <!--[[Liste des duchesses de Bourgogne\|Duchesses de Bourgogne]]--> <!-- Linio 149: == Vidi ankaŭ == [[Reĝlando Burgonjo]] [[Reĝlando ~~Burgundio~~Burgonjo]] <!--[[État bourguignon]] --> [[Ordeno de la Ora Lanfloko]] [[Burgundia Nederlando]] [[Listo de dukoj de ~~Burgundio~~Burgonjo]] <!--[[Parlement de Bourgogne]] [[Palacoj de dukoj de ~~Burgundio~~Burgonjo]] *[[Historia listo de duklandoj de Francio]] --> Linio 168: {{Ligiltabelo Historiaj provincoj de Francio}} {{Portalo\|~~Burgundio~~Burgonjo\|Burgonjo\|historio\|politiko\|milita historio}} {{DEFAULTSORT:~~Burgundio~~Burgonjo, Duklando}} [[Kategorio:Historio de Burgonjo\|Duklando ~~Burgundio~~Burgonjo]] [[Kategorio:Burgonjaj dukoj\| ]] [[Kategorio:Duklandoj de Francio]]

Duklando Burgonjo: Malsamoj inter versioj