Materiismo: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Kani (diskuto | kontribuoj) |
Kani (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto |
||
Linio 26:
Dum la [[19-a jarcento]], [[Karl Marx]] kaj [[Friedrich Engels]] etendis la koncepton de materiismo por ellabori ke materiisma koncepto de historio centrita sur la proksimume empiria mondo de homa aktiveco (praktiko, inkluzive de laboro) kaj la institucioj kreitaj, reproduktitaj, aŭ detruitaj per tiu agado (nome ''materiisma koncepto de historio''). Pli postaj marksistoj evoluigis la nocion de dialektika materiismo kiu karakterizis pli postan marksistajn filozofion kaj metodon.
==Historio==
===Moderna epoko===
[[Pierre Gassendi]] (1592-1665) reprezentis la materialisman tradicion, en opozicio al la provoj de [[René Descartes]] (1596-1650) provizi la naturajn sciencojn per dualisma fono. Tie sekvis la materialiston kaj ateiston [[Jean Meslier]] (1664-1729), [[Julien Offroy de La Mettrie]], la german-franca [[Paul-Henri Thiry, Barona d'Holbach]] (1723-1789), la enciklopediisto [[Denis Diderot]] (1713-1784), kaj aliaj francaj pensuloj de la [[klerismo]]; same kiel en [[Anglio]] [[John "Walking" Stewart]] (1747-1822), kies insisto ke ĉiu afero estas dotita per morala dimensio havis gravan efikon al la filozofia poezio de [[William Wordsworth]].
[[Arthur Schopenhauer]] skribis tion " ... materiismo estas la filozofio de la subjekto kiu forgesas pensi pri li mem".<ref>''Die Welt als Wille und Vorstellung'', II, Ĉ. 1</ref> Li asertis ke atenta rigardo povas nur scii materialajn objektojn tra la mediacio de la cerbo kaj ĝia akurata organizo. Tio estas, la cerbo mem estas la "determinanto" de kiom materialaj objektoj estos travivitaj aŭ perceptitaj. "Ĉia celo, etendita, aktiva, kaj tial ĉia materialo, estas rigardita per materialismo kiel solida bazo por ĝiaj klarigoj kaj redukto al tiu (aparte se ĝi devus finfine rezultigi puŝon kaj kontraŭfrapon) kiu forlasas nenion por esti dezirita. Sed ĉio de tio estas io kion ricevas nur tre nerekte kaj kondiĉe, ke ĉeestas tial nur relative, ĉar ĝi pasis tra la maŝinaro kaj fabrikado de la cerbo, kaj tial eniris la formoj de tempo, spaco, kaj kaŭzeco, de virto de kiu ĝi estas unue prezentita kiel etendanta en spaco kaj funkciigado en tempo."<ref>''Die Welt als Wille und Vorstellung'', I, §7</ref>
La materiisto kaj ateisto [[Ludwig Feuerbach]] signalus novan turnon en materlismo tra lia libro [[Das Wesen des Christentums]] (La Esenco de Kristanismo), kiu disponigis humanisman konton de [[religio]] kiel la kontaktiĝema projekcio de la alena naturo de homo. La materiismo de Feuerbach poste peze influos super Karl Marx.
==Materiismaj pensuloj==
| |||