Materiismo: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Kani (diskuto | kontribuoj) |
Kani (diskuto | kontribuoj) |
||
Linio 30:
==Historio==
===Komencaj kontribuoj===
Materiismo formiĝis, eventuale sendepende, en pluraj geografie separitaj regionoj de Eŭrazio dum tio kion [[Karl Jaspers]] nomigis kiel la Aksa Epoko (ĉirkaŭ 800 ĝis 200 a.K.).
En filozofio de antikva Hindio, materiismo evoluiĝis ĉirkaŭ 600 a.K. pro la verkoj de [[Ajita Kesakambali]], Pajasi, [[Kanado (filozofo)|Kanado]], kaj la propagandantoj de la Carvaka skolo de filozofio. Kanado iĝis unu el la fruaj propagandantoj de atomismo. La skolo Njaja-Vaiŝeŝika (600 a.K. - 100 a.K.) evoluigis unu el la plej fruaj formoj de atomismo, kvankam iliaj pruvoj de dio kaj ilia postulado ke la konscio ne estis materialo malhelpas enklasigi ilin kiel materiistoj. Budhana atomismo kaj la Jaina skolo daŭrigis la atomtradicion.
'''Xunzi''' (ĉ. 312-230 a.K.) evoluigis [[Konfuceismo|konfucean]] doktrinon centris pri realismo kaj materiismo en [[Antikva Ĉinio]].
Malnovgrekaj filozofoj kiel [[Taleso]], [[Anaksagoro]] (ĉ. 500 a.K. - 428 a.K.), [[Epikuro]] kaj [[Demokrito]] anoncis pli postajn materiistojn. La latina poemo ''De Rerum Natura'' de [[Lukrecio]] (ĉ. 99 a.K. - ĉ. 55 a.K.) reflektas la mekanikisman filozofion de Demokrito kaj Epikuro. Laŭ tiu vido, ĉio kio ekzistas estas [[materio]] kaj malpleno, kaj ĉiu fenomenrezulto de malsamaj moviĝoj kaj konglomeraĵoj de bazomaterialaj partikloj nomiĝas "atomoj" (laŭlitere: "nedivideblaĵoj"). ''De Rerum Natura'' disponigas mekanikistajn klarigojn por fenomenoj kiaj ekzemple [[erozio]], vaporiĝo, [[vento]], kaj sono. Famaj principoj kiaj "nenio povas tuŝi korpon sed nur korpo" unue aperis en la verkoj de Lukrecio. Demokrito kaj Epikuro tamen ne tenis al monista ontologio ĝis ili apartigis la konceptojn de materio kaj spaco t.e. spacestaĵo keil "alia speco" de estaĵo, indikante ke la difino de "materialismo" estas pli larĝa ol tiu antaŭfiksita amplekse por tiu ĉi artikolo.
===En diversaj kulturoj===
===Moderna epoko===
| |||