Nigra maro: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Kani (diskuto | kontribuoj) |
Kani (diskuto | kontribuoj) |
||
Linio 239:
==Hidrokemio==
==Ekologio==
[[File:POTI.JPG|right|thumb|La haveno de [[Poti]], Kartvelio]]
La Nigra Maro eltenas aktivan kaj dinamikan maran ekosistemon, dominitan de specioj konvenigitaj al la [[Saleta akvo|saletaj]], nutraĵ-riĉaj, kondiĉoj. Kiel ĉe ĉiuj maraj manĝo-retoj, la Nigra Maro havas serion da trofaj grupoj, kun [[Aŭtotrofo|aŭtotrofaj]] [[algo]]j, inkluzive de [[diatomeo]]j kaj dinoflagelatoj, funkciante kiel primaraj produktantoj. La riveraj sistemoj drenantaj Eŭrazion kaj centran Eŭropon enkondukas grandajn volumojn el [[sedimento]] kaj dissolvitaj nutraĵoj en Nigra Maro, sed distribuado de tiuj nutraĵoj estas kontrolita per la grado da fizikokemia tavoliĝo, kiu estas, en victurno, diktita per laŭsezona fiziografia evoluo.<ref name="Oguz99">{{cite journal|author=Oguz, T., H. W. Ducklow, ''et al.''|year=1999|title=A physical-biochemical model of plankton productivity and nitrogen cycling in the Black Sea|url=http://www.ims.metu.edu.tr/cv/oguz/PDFs/oguz_etal_DSR99.pdf|journal= Deep Sea Research Part I: |volume=46|issue=4|pages=597–636|doi=10.1016/S0967-0637(98)00074-0|bibcode = 1999DSRI...46..597O }}</ref>
Dum vintro, forta vento antaŭenigas konvektan renversadon kaj suprenfluon de nutraĵoj, dum altaj someraj temperaturoj rezultigas konsiderindan vertikalan tavoliĝon kaj varman, malprofundean miksitan tavoligon.<ref name="Oguz">{{cite journal|author=Oguz, T. kaj A. Merico |year=2006|title=Factors controlling the summer Emiliania hŭleyi bloom in the Black Sea: A modeling study|journal=Journal of Marine Systems|volume=59|issue=3–4|pages=173–188|url=http://www.ims.metu.edu.tr/cv/oguz/PDFs/JMS_EHŬ_article.pdf|doi=10.1016/j.jmarsys.2005.08.002|bibcode=2006JMS....59..173O}}</ref> Ankaŭ taglongo kaj sunradiuma intenseco kontrolas la amplekson de la eŭfotika zono. Subsurfaca produktiveco estas limigita per nutra havebleco, ĉar la anoksaj malsupraj akvoj funkcias kiel lavujo por reduktita [[nitrato]], en la formo de [[amoniako]]. Ankaŭ la [[benta zono]] ludas gravan rolon en nigramara nutra reciklado, ĉar kemosintezaj organismoj kaj anoksaj geokemiaj vojoj reciklas nutraĵojn kiuj povas esti suprenmetitaj al la eŭfotika zono, plifortigante produktivecon.<ref>{{cite journal|author=Friedrich, J., C. Dinkel, ''et al.''|year=2002|title=Benthic Nutrient Cycling and Diagenetic Pathways in the North-western Black Sea|doi=10.1006/ecss.2000.0653 |url=http://epic.awi.de/Publications/Fri2002d.pdf|journal=Estuarine, Coastal and Shelf Science|volume=54|issue=3|pages=369–383|bibcode=2002ECSS...54..369F}}</ref>
==Klimato==
==Historio==
| |||