Niĝerio: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Linio 51:
 
==Historio==
[[File:Yoruba-bronze-head.jpg|upright|thumb|left|Bronza kapo el [[Ife]], 12a jarcento]]
 
=== Prahistorio ===
[[File:Edo ivory mask 18472.jpg|upright|thumb|left|Reĝa [[Benina Imperio|Bini]] masko, unu el plej rekonataj artifaktoj el Niĝerio. [[Regno de Benino]], 16a jarcento.]]
La [[Nok-popolo]] de centra Niĝerio produktis la plej fruajn [[Terakoto|terakotajn]] skulptaĵojn trovitajn en la lando.<ref name=archaeology>{{Cite book|last=Kleiner|first= Fred S.|author2=Christin J. Mamiya |title=Gardner's Art Through the Ages: Non-Western Perspectives|publisher=Cengage Learning|edition=13, revised|year=2009|page=194| url=http://books.google.com/?id=TlVeŭIgjwQC&dq=Nok+terracotta+earliest|isbn=0-495-57367-1}}</ref> La Nok-civilizo prosperis inter 500 a.K. kaj 200 p.K.<ref>{{cite web|url=http://www.metmuseum.org/toah/hd/nok/hd_nok.htm |title=Nok Terracottas (500 B.C.–200 A.D.) &#124; Thematic Essay &#124; Heilbrunn Timeline of Art History &#124; The Metropolitan Museum of Art |publisher=Metmuseum.org |date=2014-06-02 |accessdate=2014-07-16}}</ref> En la norda regiono, [[Kano]] kaj [[Kacina]] havas registritan historion datantan al proksimume 999 p.K. [[Haŭsaj]] regnoj kaj la [[Kanem-Bornu Imperio]] prosperis kiel komercejoj inter Norda kaj [[Okcidenta Afriko]].
 
Komence de la [[19-a jarcento]], Usman-dan Fodio direktis sukcesan [[ĝihado]]n kaj kreis kaj gvidis la centraligitan [[Fulana Imperio|Fulanan Imperion]] (ankaŭ konatan kiel la [[Sokoto Kalifujo]]). La teritorio kontrolita fare de la rezulta ŝtato inkludis grandan parton da nuntempa norda kaj centra Niĝerio; ĝi daŭris ĝis la disrompo (1903) de la Imperio en diversajn eŭropajn koloniojn.
[[File:Intricate bronze ceremonial pot, 9th century, Igbo-Ukwu, Nigeria.jpg|upright|thumb|Malsimpla bronza ceremonia poto el [[Vaksoperda gisado|vaksoperdita potfarado]], kun vitro kaj karneliaj semoperloj. Datita el [[9-a jarcento]]. Elfosite ĉe Igbo-Ukwu, nuntempa Niĝerio.]]
 
===Kolonio===
[[Dosiero:Goodluck Jonathan World Economic Forum 2013.jpg|eta|dekstre|250px|Goodluck Jonathan en 2013]]
Niĝerio en [[1914]] fariĝis [[Brita Imperio|Brita kolonio]].

===Sendependeco===
En [[1960]] estis deklarita sendependeco, al kio sekvis konfliktoj inter diversaj etnogrupoj. En [[1967]]-[[1970]] en orienta parto de la lando estis deklarita [[Biafra Respubliko]]. Tri [[diktatoro]]j regis laŭvice (kaj post la koncernaj [[puĉo]]j) dum la periodo 1983-1999: [[Muhammadu Buhari]], [[Ibrahim Babangida]] kaj [[Sani Abacha]].
 
{{Ĉefartikolo|Listo de Ŝtatestroj de Niĝerio}}