Niĝerio: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Linio 60:
<!--[[File:Intricate bronze ceremonial pot, 9th century, Igbo-Ukwu, Nigeria.jpg|upright|thumb|Malsimpla bronza ceremonia poto el [[Vaksoperda gisado|vaksoperdita potfarado]], kun vitro kaj karneliaj semoperloj. Datita el [[9-a jarcento]]. Elfosite ĉe Igbo-Ukwu, nuntempa Niĝerio.]]-->
 
La jorubaj regnoj de [[Ife]] kaj Ojo en sudokcidenta Niĝerio iĝis elstaraj en la 12-a<ref name="Falola1">{{cite book|title=A history of Nigeria| first1=Toyin|last1=Falola|first2=Matthew M.|last2=Heaton|page=23|publisher=[[Cambridge University Press]]|year=2008|url=http://books.google.com/books?id=XygZjbNRap0C&pg=PA23 |isbn=0-521-68157-X}}</ref><ref>{{cite book|title=Hegemony and culture: politics and religious change among the Yoruba|first=David D.|last=Laitin|page=111| publisher=[[University of Chicago Press]]|year=1986|isbn=0-226-46790-2|url=http://books.google.com/books?id=dHbrDvGQEbUC&pg=PA111}}</ref> kaj 14-a<ref>{{cite book|title= Peoples of Africa, Volume 1|first1=Fiona|last1=MacDonald|first2=Elizabeth|last2=Paren|first3=Kevin|last3=Shillington|first4=Gillian|last4=Stacey|first5=Philip|last5= Steele|page=385|publisher=Marshall Cavendish|year=2000|isbn=0-7614-7158-8|url=http://books.google.com/books?id=joh5yHfcF-8C&pg=PA385}}</ref> jarcentoj, respektive. Joruba mitologio deklaras ke Ile-Ifẹ estas la fonto de la homa raso kaj datas de antaŭ ajna alia civilizo. La plej malnovaj signoj de homa setlejo ĉe la nuna dato de Ifẹ iras reen al la 9-a jarcento,<ref name="Falola1"/> kaj ĝia materiala kulturo inkludas [[terakoto]]n kaj bronzajn figurojn. Oiọ, ĉe sia teritoria zenito en la fino de la 17-a ĝis komenco de la 18-a jarcento, etendis sian influon de okcidenta Niĝerio ĝis nuntempa [[Togo]]. La Edo [[Regno Benino]] situiĝis en sudokcidenta Niĝerio. La potenco de Benino daŭris inter la 15-a kaj 19-a jarcentoj. Ilia domineco atingis ĝis la grandurbo Eko (Edo nomo poste ŝanĝita al [[Lagoso]] fare de la Portugaloj) kaj plu.<ref>{{cite web|last=Metz|first=Helen Chapin|title=Nigeria: A Country Study – The Slave Trade|publisher=[[Library of Congress Country Studies]]|year=1991|url=http://countrystudies.us/nigeria/7.htm|accessdate=28a Majo 2011}}</ref>
 
La Regno Nri de la [[igboj]], unu el la plej maljunaj regnoj en Niĝerio, firmiĝis en la 10-a jarcento kaj daŭris ĝis ĝi perdis sian suverenecon antaŭ la britoj en 1911.<ref name="Juang">{{cite book|title=Africa and the Americas: culture, politics, and history : a multidisciplinary encyclopedia, Volume 2|first=Richard M.|last= Juang|page=597|publisher=ABC-CLIO|year=2008|isbn=1-85109-441-5|url=http://books.google.com/books?id=wFrAOqfhuGYC&pg=PA597}}</ref><ref>{{cite book|title=Africa from the seventh to the eleventh Century|first=Ivan|last=Hrbek|page=254|publisher=James Currey Publishers|year=1992|isbn=0-85255-093-6|url=http://books.google.com/books?id=qDFcD0BuekQC&pg=PA254}}</ref> Nri estis regita fare de la Eze Nri, kaj la grandurbo Nri estas konsiderita kiel la fondo de Igbo-kulturo. Nri kaj Aguleri, kie la Igbo kreo-mito originas, estas en la teritorio de la Umeuri-klano. Membroj de la klano spuras siajn genliniojn reen al la patriarka reĝ-figuro Eri.<ref>{{cite book|last=Uzukwu|first=E. Elochukwu|title=Worship as Body Language|year=1997|isbn=0-8146-6151-3|page=93|publisher=Liturgical Press|url=http://books.google.com/?id=9hhmzVrYPHAC&printsec=frontcover}}</ref> En Okcidentafriko, la plej malnovaj bronzoj faritaj uzis la [[vakso]]-[[Vaksoperda gisado|perdan procezon]] fare de Igbo Ukwu, grandurbo sub Nri-influo.