Kiel registrite je 15:10, 10 mar. 2013 redakti Addbot (diskuto \| kontribuoj) Patrolantoj 193 405 redaktoj e Roboto: Forigo de 48 interlingvaj ligiloj, kiuj nun disponeblas per Vikidatumoj (d:q18986) ← Iru al antaŭa ŝanĝo		Kiel registrite je 19:31, 3 nov. 2014 redakti malfari Marek Mazurkiewicz (diskuto \| kontribuoj) Patrolantoj 7 752 redaktoj 1a -> 1-a, eta Iru al sekvanta ŝanĝo →
Linio 1: [[Dosiero:Modell Pergamonmuseum.jpg\|~~thumb~~eta\|~~<center>modelo~~Modelo de la antikva Pergamo]] [[Dosiero:Pergamon Trajan Temple RB3.jpg\|~~thumb~~eta\|~~<center>templo~~Templo de la romia imperiestro [[Trajano]] en Pergamo]] [[Dosiero:Pergamon theatre RB.jpg\|~~thumb~~eta\|~~<center>la~~La [[amfiteatro]] el la [[3-a jarcento a.K.]]]] [[Dosiero:Pergamonmuseum Herculaneum 01.jpg\|~~thumb~~eta\|~~<center>~~[[Propileo]] al la distrikto de la diino [[Atena]], rekonstruo en la priantikva ''Pergamona muzeo'', [[Berlino]]]] '''Pergamo''' (Latine '''Pergamum'''), la nuna [[Bergama]] en Turkio, dum la [[antikva epoko]] estis urbo en [[Malgrandazio]] (la nuna [[Turkio]]), kiu post disfalo de la regno de [[Aleksandro la Granda]] evoluis al riĉa kaj potenca urbo. La nomo eble devenas de antaŭ-Greka vorto kiu signifas ''fortikaĵon'' aŭ ion tian. Ankaŭ la citadelo de [[Trojo]] siatempe nomiĝis Bergama. Linio 8: Origine, Pergamo estis eta citadelo en [[Misio (Malgrandazio)\|Misio]] - '''Mysia'''; la nord-okcidenta parto de [[Malgrandazio]], kie [[Lizimaĥo]] post la morto de [[Aleksandro la Granda]] kaŝis egan trezoron sub ŝirmo de iu [[Atalo]] Filetero ('''Attalos Philetaeros'''). Ĉi lasta havigis la trezoron al si, post la morto de Lizimaĥo, kaj utiligante la internajn kverelojn de la [[Diadokoj\|Diadoĥoj]] en 283 li fondis la reĝlandon Pergamo - kiun oni ankaŭ nomas la reĝlando de l' Atalidoj, kaj kiu je sia apogeo ampleksis pli malpli la tutan okcidenton de Malgrand-Azio. La posteulo de Atalo, [[Eŭmenes]] la 1a1-a, (263-241) devis ofte batali kontraŭ la [[Seleŭkidoj]] kaj kontraŭ la [[Galatoj]], al kiuj tributon li pagis por ne esti viktimo de iliaj rabadoj. Lia kuzo kaj posteulo Atalo la 2a (241–197) estis la unua, kiu oficiale alprenis la titolon ''reĝo''. Sub lia regado en 230 la Galatoj estis venkitaj. Tiu ĉi venko donis al li la titolon ''Soter'' (=Savanto), samtempe al lia regno ĝi donis impulson pri politiko nova, direktita al [[Romo]]. Petante intervenon de Romo kontraŭ [[Macedonio]], li iom post iom submetis Pergamon sub Roma influo, ja eĉ enigis Romon en la [[Antikva Grekio\|Grekan mondon]]. Tiel fakte li kontribuis, senintence, al la fino de la memstareco de l' [[Helenismo\|helenismaj]] diadoĥo-regnoj. Reĝo Eŭmenes la 2a (197–159) daŭrigis: Pergamo surloke estis granda potenco, se larĝaskale ĝi estis nura ludilo de Romo. Kiel lojala helpanto de Romo en 190 ankaŭ ĝi venkis kontraŭ [[Antioĥo la 3a]] la Granda, kaj per tio akiris novajn teritoriojn ĉe la marbordo. Eŭmenes instigis la Romianojn pri nova milito kontraŭ Macedonio (172-171). Linio 16: == Kultura signifo == Danke al sia riĉo kaj danke al la amo pri artaĵoj de siaj reĝoj, Pergamo fariĝis centro de helenisma kulturo, unu el la plej brilaj urboj de la antikva epoko: multe da [[templo]]j, fontanoj, [[gimnazio]]j, ktp. La fundamenton por tiu evoluo metis Atalo la 1a1-a. Li alvenigis multege da artistoj: verkistoj, filozofoj, skulptistoj k.s. Plej fama estas la granda [[Altaro je Zeŭso]], kies skulptaĵoj parte konserviĝis. Ĝi estis starigita de Atalo la 1a1-a memore pri lia venko super la Galatoj (kun bildoj pri la venko de l' Dioj super la [[Giganto]]j. La Gigantoj tie ĉi simbolas la Galatojn. Ankaŭ la biblioteko, kiun fondis Eŭmenes la 2a2-a, fariĝis famega - rivalo de tiu de [[Aleksandrio]]. La granda libro-produktado en Pergamo ankaŭ donis sian nomon al la [[pergameno]], sur kiun multajn librojn oni skribis. Ĉi tie unuafoje oni produktis pergamenon (el besto-haŭto) en tiel larĝa skalo, ke ĝi minacis komplete forpuŝi eĉ la [[papiruso]]n. {{Projektoj}} ~~{{Commonscat\|Pergamon}}~~ [[Kategorio:Antikvaj urboj]]

Pergamo: Malsamoj inter versioj