Brikogotiko: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
KuBOT (diskuto | kontribuoj)
e Roboto unuecigis titolon de lastaj sekcioj; kosmetikaj ŝanĝoj
Linio 1:
[[dosieroDosiero:Stralsund-1.jpg|eta|Urbodomo kaj preĝejo Sankta Nikolao en [[Stralsund]]]]
[[dosieroDosiero:Lübeck Holstentor.jpg|eta|[[Lübeck]], ĉefurbo de la [[hansa ligo]] kaj centro de brikogotiko]]
[[dosieroDosiero:Gewolbe marienkirche luebeck.jpg|eta|[[Marienkirche (Lübeck)|Mariapreĝejo de Lübeck]]]]
[[dosieroDosiero:Lehnin Konigshaus Detail.JPG|eta|Monaĥejo [[Lehnin]], detala vidaĵo]]
[[dosieroDosiero:Bazylika mariacka gdansk ubt.jpeg|eta|Mariapreĝejo en [[Dancigo]], la brikopreĝejo plej granda de la mondo]]
[[dosieroDosiero:Malbork 1.jpg|eta|[[Ordena fortikaĵo Marienburg|Mariaburgo]] ĉe la delto de [[Vistulo]], en Polujo, de 1309 ĝis 1454 ĉefa sidejo de la [[ordeno de germanaj kavaliroj]] en orienta [[Prusujo]], ĝis nun plej granda brikokonstruaĵo de Eŭropo.]]
[[dosieroDosiero:Der Aa-kerk Groningen.jpg|eta|preĝejo Aa-kerk, 1492–1495, [[Groningen]], [[Nederlando]]]]
La '''brikogotiko''', (ankaŭ '''nordgermana brikogotiko''' aŭ pli precize '''hansa brikogotiko''', estas konstrumaniero de la [[gotika arĥitekturo]] en tiuj regionoj, kie aktivis la [[hansa ligo]], do en norda [[Germanujo]], [[Nederlando]] kaj la sudaj marbordaj regionoj de la [[Balta Maro]]. La uzado de [[briko]] kiel konstrumaterialo komenciĝis en norda Eŭropo jam en la 12-a jarcento, la plej malnovaj konstruaĵoj do ankoraŭ apartenas al la tiel nomata [[brikoromaniko]]. Konsekvence la brikogotiko transiris en la 16-a jarcento al la [[brikorenesanco]].
 
Karakterize estas unuaflanke la manko de figuraj [[skulptaĵo]]j, kiuj ne estis realigeblaj el brikoj, aliaflanke la abunda strukturo el masonitaj [[Ornamo (arto)|ornamaĵoj]] kaj facostrukturigoj per alterno de ruĝaj kaj [[glazuro|glazuritaj]] brikoj kaj blanke kalkitaj vandofacoj.
Linio 12:
Multaj historiaj urbocentroj kaj unuopaj konstraĵoj eniris la liston de al [[monda heredaĵo de Unesko]].
== Disvastiĝo de la brikogotiko ==
Brikarhitekturon oni vidas unualinie en regionoj, en kiuj ne estas suficaj trovejoj de natur[[ŝtono]]j. Tio validas aparte por la malaltebenaĵoj de norda [[Germanujo]]. Ĉar ĉi tiu regiono plejparte kongruas kun la influkampo de la [[hansa ligo]] (escepte [[Vestfalujo]]n kaj [[Rejnlando]]n), la brikogotiko fariĝis simbolo de ĉi tiu potenca urboligo kaj krom la [[platgermana lingvo]] esenca elemento de la nordgermana [[kulturspaco]], aparte en la pli novaj urbofondaĵoj kaj la kolonioregiono norde kaj oriente de la [[Elbo (rivero)|Elbo]]. Tiu ĉi kulturspaco etendiĝis en la [[mezepoko]] kaj en la frua novepoko ĝis la tuta regiono suda de la [[Balta Maro]] kaj tenis grandan influon sur [[Skandinavujo]]. La plej sudaj konstruaĵoj de brikogotiko en Germanujo, jam ekster la vera disvastiĝokampo, estas la Montopreĝejo de [[Altenburg]] kaj la Ruĝa Turo en [[Chemnitz]]. Disaj gotikaj brikokonstruaĵoj tamen ankaŭ ekestis ekster la hansa-skandinava kulturspaco, ekzemple la [[Katedralo Sankta-Cecilia (Albi)|katedralo de Albi]] en la sudo de [[Francujo]].
 
En la nordokcidento, precipe laŭlonge de la riveroj [[Vezero]] kaj Elbo, la transporto de [[sabloŝtono]] relative bone eblis. Tio kaŭzis sintezon de rigida formaranĝo de orient-elbaj regionoj kun tiu de [[Rejnlando|rejnlanda]] arĥitekturo. Brikoj utilis ĉefe por la masonado de la muroj, dum kiam sabloŝtono estis uzata por plastika formado. Ĉar tiel brikoj ne tenis formaranĝan funkcion, la plej multaj nordokcident-germanaj konstruaĵoj plej malvastasence ne apartenas al brikogotiko.
Linio 46:
File:Steffenshagen 2.jpg|Brikaj [[friso]]j ĉe vilaĝa preĝejo [[Steffenshagen]]
</gallery></center>
[[dosieroDosiero:Johanneksen kirkko Johannes church crop.jpg|eta|[[novgotiko|Novgotika]] brika preĝejo Sankta Johano en [[Helsinko]]]]
== Akcepto kaj novinterpretado ==
En la 19-a jarcento la akcepto de brikogotiko ekfloris post la 1860-aj jaroj per la [[novgotiko]]. Gravaj arĥitektoj tiustilaj estis ekz. Friedrich August Stüler en Berlino kaj Simon Loschen en Bremeno. Eminenta ekzemplo por novgotika konstruado laŭ stilo de la brikogotiko estas [[Karl Friedrich Schinkel|Schinkels]] la preĝejo de Friedrichswerder en [[Berlino]].
[[dosieroDosiero:DieGlocke-01.jpg|eta|Hejmlandprotekta stilo brikfarita: koncertejo „Die Glocke“ (la sonorilo) en [[Bremeno]]]]
 
Komence de la 20-a jarcento la tiel nomata hejmlandprotekta arĥitekturo kiel arĥitektura stilo en norda Gemanujo komencis reekpreni la konstruadon per brikoj, aparte en [[Ŝlesvigo-Holstinio]]. Tiu ĉi stilo ja estas libera de novgotikaj ornamaĵoj, tamen orientiĝis je tradiciaj modeloj.
 
== Ekzemploj ==
* [[Mariapreĝejo (Gdańsk)]]
 
Linio 69:
* B. Busjan, G. Kiesow: ''Wismar: Bauten der Macht – Eine Kirchenbaustelle im Mittelalter''. Monumente Publikationen der Deutschen Stiftung Denkmalschutz, 2002, ISBN 978-3-936942-24-8
 
== LigojEksteraj eksterenligiloj ==
{{Commonscat|Brick Gothic|Backsteingotik}}
* [http://www.wege-zur-backsteingotik.de Ekspozicio pri brikogotiko]
* [http://www.wismar.de/index.phtml?NavID=125.145 Ekspozicio pri brikogotiko en Wismar]
* http://www.eurob.org
 
[[Kategorio:Kulturo de Germanio]]
[[Kategorio:Norda Eŭropo]]
[[Kategorio:gotikaGotika arkitekturo]]