Simfonia poemo: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
"aliel" estas evitinda; klarigo
Linio 3:
Ekestinte el la konvinko, ke la [[simfonio|simfonia]] formo deveninta el la Viena klasiko ne kapablus pluevolui, ambaŭ ĉi tiuj ĝenroj longan tempon konkurencis unu kontraŭ la alia. Formiĝis du „skoloj“ aŭ tradiciaj tendencoj, kies ekesto ja revenis jam sur la disputo inter la disĉiploj de [[Robert Schumann|Schumann]] kaj [[Johannes Brahms|Brahms]] unuflanke kaj la t.n. Novgermana Skolo ĉ. [[Richard Wagner|Wagner]] kaj [[Franz Liszt|Liszt]] aliaflanke, kiu metis la nocion „Sinfonische Dichtung“ (simfonia poeziaĵo). Ĉilastaj pledis por programecaj komponaĵoj, dum kiam la unuaj teniĝis ĉe la tradicia simfonia skemo kaj la verkado de senprogramaj verkoj. Malgraŭ tio ekzistas multnombraj komponistoj, kiuj flegis ambaŭ ĝenrojn samgrade (ekz. [[Camille Saint-Saëns]], [[Antonín Dvořák]], [[Emil Nikolaus von Rezniĉek]], [[Jean Sibelius]], [[Sergei Wassiljewitsch Rachmaninow|Sergei Rachmaninow]], [[Arnold Bax]]).
 
La nocio „Tondichtung“ (do fakte poeziaĵo per tonoj), signifas alielne olĉiukaze lasimfonian nocioverkon, „simfoniamalsame poemo“je nela ĉiukazenocio simfonian„simfonia verkonpoemo“. Ekzemple troviĝas precipe el la tempo je la komenca 20-a jarcento ankaŭ tonpoeziaĵoj por ĉambromuzikaj ensembloj. La verŝajne plej fama verkoj de ĉi tiu ĝenro estus la arĉseskteto ''Verklärte Nacht'' (transfigurita nokto) de [[Arnold Schönberg]]. Pluajn gravajn ĉambromuzikajn tonpoeziaĵojn kreis i.a. [[Leoš Janáček]] (''Pohádka'' por violonĉelo kaj piano, arĉkvarteto ''Die Kreutzersonate''), [[Paul Graener]] (pianotrio ''Der Hungerpastor'' op. 20) kaj [[Paul Juon]] (Klaviertrio ''Litaniae'' op. 70). Gravaj antaŭulaj verkoj de ĉi tiu ĝenro tamen jam troviĝas je [[Joachim Raff]] (arĉkvarteto Nr. 7 op. 192 no. 2 ''Die schöne Müllerin'', cikla tonpoeziaĵo ''Volker'' op. 203 por violono kaj piano).
 
== Famaj simfoniaj poemoj ==