Sofoklo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Linio 29:
La unua arta sukceso de Sofoklo estis en 468 a.K., kiam li ricevis unuan premion en la Dioniza teatrokonkurenco super la rega mastro de atena dramo, nome [[Esĥilo]].<ref name=S41/><ref>Freeman, p. 246.</ref> Laŭ [[Plutarko]], la venko venis sub nekutimajn cirkonstancojn. Anstataŭe de sekvado de la ofta kutimo de elektado de juĝistoj inter multaj eblaj, la arkonto petis al [[Kimon]] kaj al la aliaj [[stratego]]j prezentiĝi por decidi la venkinton de la konkurso. Plutarko plue aldonas ke sekve de tiu perdo Esĥilo baldaŭ foriris al Sicilio.<ref>''Life of Cimon'' 8. Plutarko eraras pri la morto de Esĥilo dum tiu veturado; li pluproduktis teatraĵojn en Ateno dum alia jardeko.</ref> Kvankam Plutarko diras ke tio estis la unua produktado de Sofoklo, nun oni supozas, ke eble lia unua produktado estis verŝajne en 470 a.K.<ref name=Sfrxi/> ''Triptolemo'' estis verŝajne unu el la teatraĵoj kiun Sofoklo prezentis ĉe tiu festivalo.<ref name=Sfrxi/>
 
En 480 a.K. Sofoklo jam estis elektita por gvidi la peanon aŭ glorkanton (korusĉanto al dio), festante la grekan venkon super la [[persoj]] ĉe la [[Batalo de Salamis]].<ref>''McGraw-Hill Encyclopedia of World Drama: An International Reference Work in 5 Volumes, Volume 1'', [http://books.google.com/books?id=2SrVpFGioFUC&pg=PA487 "Sophocles"].</ref> Frue en sia kariero, la politikisto [[Kimon]] eble estis unu el liaj patronoj, kvankam se li estis tio, ekzistis neniu malemo portita fare de [[Periklo]], la rivalo de Kimon, kiam Kimon estis ekzilita en 461 a.K.<ref name=S41/> En 443/2 li funkciis kiel unu el la ''hellenotamiai'', trezoristoj aŭ kasistoj de Ateno, helpante administri la ekonomion de la grandurbo dum la politika potencpreno de Periklo.<ref name=S41/> Laŭ la ''Vita Sophoclis'', en 441 a.K. li estis elektita unu el dek ''strategoi'', altaj administraj oficialuloj kiuj komandis la armetrupojn, kiel juniora kolego de Periklo, kaj li deĵoris en la atena kampanjo kontraŭ [[Samoso (insulo)|Samoso]]; li laŭsupoze estis elektita al tiu pozicio kiel rezulto de sia produktado de ''Antigono''.<ref>Beer 2004, p. 69.</ref> Laŭ la biografo anonima, li ne distingiĝis speciale kiel politikisto sed li amis sian urbon kaj malakceptis invitojn de gravaj aŭtoritatoj de aliaj urboj por ne abandoni Atenoj. Legenda rakonto asertas, ke, malaperinta orkrono de la [[Akropolo de Ateno|Akropolo]], [[Heraklo]] aperis antaŭ Sofoklo kaj montris al li kie kaŝiĝis la krono. Post ties rekupero, Sofoklo uzis la ricevitan rekompenson por konstrui sanktejon dediĉitan al Heraklo ''denoncinta''. Ĉiukaze ŝajne en 420 a.K., li bonvenigis kaj starigis altaron por la bildo de [[Asklepio]] ĉe sia domo, kiam la diaĵo estis prezentita al Ateno. Por tio, li ricevis la postmortan epiteton ''Deksion'' (ricevinto) fare de la Atenanoj.<ref>Clinton, Kevin "The Epidauria and the Arrival of Asclepius in Athens", en ''Ancient Greek Cult Practice from the Epigraphical Evidence'', eldonita de R. Hägg, Stockholm, 1994.</ref> Li ankaŭ estis elektita, en 413 a.K., unu el la komisaroj (''probouloi'') kiuj reagis al la katastrofa detruo de la atena ekspedicia trupo en Sicilio dum la [[Peloponeza Milito]].<ref>Lloyd-Jones, pp. 12–13.</ref>
 
Sofoklo mortis en la aĝo de naŭdek aŭ naŭdek-unu en la vintro de 406/5 a.K., vidinte ene de sia vivdaŭro kaj la grekan venkon en la [[Persaj Militoj]] kaj la sangoverŝado de la [[Peloponeza Milito]].<ref name=S41/> Kiel ĉe multaj famaj viroj en grek-romia antikvo, lia morto inspiris kelkajn apokrifajn rakontojn. La plej fama estas la sugesto ke li mortis pro la trostreĉiĝo provi deklami longan frazon de sia ''Antigono'' sen paŭzi por preni spiron. Alia raporto indikas, ke li sufokiĝis manĝante vinberojn ĉe la Antesteria festivalo en Ateno. Tria diras ke li mortis pro feliĉo post venkado ene de sia fina venko ĉe la Grandurba Dioniza.<ref>Schultz 1835, pp. 150–1.</ref> Kelkajn monatojn poste, komika poeto, en teatraĵo titolita ''La Muzoj'', skribis tiun [[panegiro]]n: "Benita Sofoklo, kiu havis longan vivon estas, estis viro kaj feliĉa kaj talenta, kaj la verkisto de multaj bonaj tragedioj; kaj li finis sian vivon bone sen suferspertado de ajna misfortuno."<ref>Lucas 1964, p. 128.</ref> Laŭ kelkaj raportoj, aliflanke, liaj propraj filoj provis havi lin deklarita nekompetenta proksime de la fino de lia vivo (certe li estis ofte akuzita pro avareco); li laŭdire refutis ilian akuzon en tribunalo per legado de lia neankoraŭludita ''Edipo ĉe Kolono''.<ref>[[Cicero]] rerakontas tiun historion en sia ''De Senectute'' 7.22.</ref> Ankaŭ unu el liaj filoj, Iofon, kaj nepo, ankaŭ nomita Sofoklo, iĝis dramistoj.<ref>Sommerstein (2002), pp. 41–42.</ref>
En 420 a.K., li bonvenigis kaj starigis altaron por la bildo de [[Asklepio]] ĉe sia domo, kiam la diaĵo estis prezentita al Ateno. Por tio, li ricevis la postmortan epiteton Dexion (ricevinto) fare de la Atenanoj.<ref>Clinton, Kevin "The Epidauria and the Arrival of Asclepius in Athens", en ''Ancient Greek Cult Practice from the Epigraphical Evidence'', eldonita de R. Hägg, Stockholm, 1994.</ref> Li ankaŭ estis elektita, en 413 a.K., unu el la komisaroj (''probouloi'') kiuj reagis al la katastrofa detruo de la atena ekspedicia trupo en Sicilio dum la [[Peloponeza Milito]].<ref>Lloyd-Jones, pp. 12–13.</ref>
 
Sofoklo mortis en la aĝo de naŭdek aŭ naŭdek-unu en la vintro de 406/5 a.K., vidinte ene de sia vivdaŭro kaj la grekan venkon en la [[Persaj Militoj]] kaj la sangoverŝado de la [[Peloponeza Milito]].<ref name=S41/> Kiel ĉe multaj famaj viroj en grek-romia antikvo, lia morto inspiris kelkajn apokrifajn rakontojn. La plej fama estas la sugesto ke li mortis pro la trostreĉiĝo provi deklami longan frazon de sia ''Antigono'' sen paŭzi por preni spiron. Alia raporto indikas, ke li sufokiĝis manĝante vinberojn ĉe la Antesteria festivalo en Ateno. Tria diras ke li mortis pro feliĉo post venkado ene de sia fina venko ĉe la Grandurba Dioniza.<ref>Schultz 1835, pp. 150–1.</ref> Kelkajn monatojn poste, komika poeto, en teatraĵo titolita ''La Muzoj'', skribis tiun [[panegiro]]n: "Benita Sofoklo, kiu havis longan vivon estas, estis viro kaj feliĉa kaj talenta, kaj la verkisto de multaj bonaj tragedioj; kaj li finis sian vivon bone sen suferspertado de ajna misfortuno."<ref>Lucas 1964, p. 128.</ref> Laŭ kelkaj raportoj, aliflanke, liaj propraj filoj provis havi lin deklarita nekompetenta proksime de la fino de lia vivo; li laŭdire refutis ilian akuzon en tribunalo per legado de lia neankoraŭludita ''Edipo ĉe Kolono''.<ref>[[Cicero]] rerakontas tiun historion en sia ''De Senectute'' 7.22.</ref> Ankaŭ unu el liaj filoj, Iofon, kaj nepo, ankaŭ nomita Sofoklo, iĝis dramistoj.<ref>Sommerstein (2002), pp. 41–42.</ref>
 
==Verkaro kaj heredo==