Mantiĥoro: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Addbot (diskuto | kontribuoj)
e Roboto: Forigo de 30 interlingvaj ligiloj, kiuj nun disponeblas per Vikidatumoj (d:q223795)
e iomete poluris; agrabla okupo
Linio 1:
[[Image:ManticoraTHoFFB1607.png|thumb|287px|Ilustraĵo de Mantiĥoro el 1607]]
 
'''Mantiĥoro''' (greke ''Barikos'' kaj ''mantikhoras'') estas [[legenda kreitaĵo]] simila al egiptia [[sfinkso]]. Ĝi havas korpon ruĝan [[leono|leonan]], homan kapon kun tri vicoj deda dentoj (kiel [[ŝarko]]), kaj [[trumpeto|trumpetan]] voĉon. Aliaj karakterizaĵoj de la kreitaĵo varias laŭ rakontoj. Ĝi povus estihavi kornatakornojn, flugilaflugilojn, aŭ ambaŭ. Ĝia vosto estas kiel la vosto de [[drako]] aŭ [[skorpio]], kaj ĝi povas pafi venenajn dornojn por paralizi aŭ mortigi siajn viktimojn. LaAnkaŭ la piedoj de la kreitaĵo povas esti ankaŭ drakaj.
 
==Origino==
La mito mantiĥora estis de origino [[Persa Imperio|Persia]], kie ĝia nomo signifis "manĝanto de homoj", el frua Meza Persia lingvo ''martya'' "homo" kaj ''xwar-'' "manĝi",; eble la greka nomo estis origine ''martichoras''. La plikonapli konata formo ''mantichora'' devenas el [[Latina lingvo]] prenatakaj estas prenita tien de la [[Greka lingvo|greka]] ''mantikhoras'', formo erara de la origina vorto perfare de [[Plinio la pli maljuna|Plinio]]. Ĝi enigiseniĝis [[folkloro|folkloron]] [[Eŭropo|Eŭropan]] unue per rimarkigo de [[Ktesio]], greka kuracisto de la kortumo de reĝo [[Artaĥŝaŝt la 2-a|Artaĥŝaŝt la Dua]], en liaj notoj pri [[Indio]], kiukiuj ne traviviskonserviĝis. GrekaKrome, ankaŭ la greko [[PausanioPaŭsanio]] ankaŭ skribis pri la mantiĥoro en lia verko.
 
Plinio la pli maljuna ne partoprenis la skeptikecon de Paŭsanio, kiu pensis ke la mantiĥoro estis elpensaĵo bazata en Indiaj [[tigro|tigroj]] kaj inspirainspirita ende timo de ili. PlinioPlinion postiris [[Aristotelo]] kaj lia [[Historio Natura]] enhavanteenkludante la ''martichoras'' (misskribita kiel ''manticorus'' kajkiu do tiamaniere enigis enpenetris la Eŭropajeŭropajn lingvojlingvojn) en liajla skribaĵojpriskribojn de animaloj en lia ''Naturalis Historia'' ("''Historio Natura''"). La libro de Plinio estis grande ĝuitaĝuata kaj kreditakredata tradum la Mezepoko Eŭropa.
 
==Vidu ankaŭ==