Legomkukurbo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Linio 5:
|dosiero = Zucchini.jpg
|dosiero larĝo = 240px
|priskribo de dosiero = plantplanto de legomkukurbo
|regno = [[Plantoj]] ''Plantae''
|divizio = [[Angiospermoj]] ''Magnoliophyta''
Linio 22:
[[Dosiero:USDA summer squash.jpg|eta|hochkant|diversaj fruktoj]]
 
La '''legomkukurbo''', '''italia kukurbeto''' aŭ '''peponeto''' , latine ''Cucurbita pepo'' subsp. ''pepo'' convar. ''giromontiina'', estas supspecio de la [[ĝardenkukurbo]] apartenas al laplantfamiliola plantfamilio de la [[Kukurbacoj]] (Cucurbitaceae). Legomkukurbo estas [[monoika]], tiu signifas, ke la viraj kaj inaj floroj estas sur unu planto.
 
Legomkukurbo originas en Eŭropo, kie ĝi aperis fine de la 17a[[17-a jarcento]]. La surmerkatigo komenciĝis en [[Italio]]. Per [[plantbredado]] ili evoluiĝiasevoluiĝis el la [[ĝardenkukurbo]], kiu ĝis la malkovro de la du [[Ameriko]]j estis kultivataj de la sudoriento de [[Kanado]] ĝis [[Kostariko]].
 
== Priskribo kaj kultivado ==
La planto de la legomkukurbo similas al tiu de la ĝardenkukurboj, sed la folioj estas signife pli malgrandaj. ĝi havas neniuneniun ĉiroĉiron, do ĝi ne grimpas. Ekzistas flavaj, malhelverdaj kaj striataj fruktoj. La fruktoj estas oblongaj kaj rondaj [[bero]]j. La rikolto okazu, se la frukto estas inter 10 ĝis 20 cm longa, tiam vi ricevas dilikatandelikatan legomon. Se oni lasas sinĝin kreski ĝi preskaŭ atingas grandecon de kukurboj. Preferata rikolttempo en Mezeŭropo estas de junio ĝis oktobro. En mEzeŭopomezeŭopo ĝi estas plantita de aprilo ĝis fino de majo., la planto ŝatas humozan kaj sufice humidan grundon. La 7 -a de majo estas laŭ itala tradicio la „tago de la kukurbeto“ (''giorno del zucchetto''). Ĉi tiu planto bezonabezonas 1,5 ĝis 2 m² da loko por libere kreski kaj frukti. La semajsemoj bezonas unu ĝis du semajnoj por [[ĝermo|ĝermi]].
 
== Utiligado ==
La kukubetoj povas esti manĝataj krude, kuirite aŭ frititafritite.
Ankaŭ la tre grandaj flavaj floroj povas esti manĝataj. Ili estas veraj delikataĵoj; se oni nur prenas la virajn foliojn, la fruktrikolto ne rstasestas reduktita.
 
Legomkukurboj enhavas, kiel la aliaj kukurboj ankaŭ, multe da akvo. Ili estas nalriĉajmalriĉaj je energio, vitaminriĉaj kaj bone digesteblaj. 100 g freŝpezo de legomkukurbojenhavas averaĝe: 80 kJ, 93 g akvo, 2,2 g digesteblaj kabonhidratoj, 1,6 g proteino, 1,1 g fibroj, 152 mg [[kalio]], 30 mg [[kalcio]], 25 mg [[fosforo]], 3 mg [[natrio]], 1,5 mg [[fero]], vitaminoj [[Vitamino A|A]] kaj [[Vitamino C|C]].
 
La kukurbetoj estas rikolatajrikoltataj nematuraj, kiam la fruktoj havas longecon de 15 ĝis 30 cm kaj pezon de de 100 ĝis 300 granojgramoj.
Ili estas stokebla ĝis 12 tagoj,. la stoktemperaturo ne falu sub 8 °C. La kukurbetoj ne estu stokata proksime de tomatoj, pomoj kaj aliaj [[klimakteria frukto|klimakteriaj]] fruktoj, ĉrĉar tiam la kukurbetoj maturiĝas kaj putiĝasputriĝas pli rapide por la de la aliaj fruktoj ellasata [[etileno].
Maturaj fruktoj formas lignecan histon sub la fruktŝelo kaj povas pezi ĝis kg . Ili estas stokeblaj plurajn monatojn kaj taŭgas kiel [[vintrolegomo]]. <ref>
[[Dosiero:Zucchini ausgereift.JPG|eta|plenmatura legomkukurboj en aŭtuno 2009]]</ref>
Ili povas esti sebŝeligitaj kaj manĝitajmanĝataj post kuirado kiel ordinaraj kukurboj.
 
== Etimologio ==
La fakto,, ke la legomkukurbo estas supspecio de ĝardenkukurbo jam montras la italanitala nomonnomo, kiu estas uzata en multaj lingvoj ''zucchino'' plualeplurale „zucchini“<ref>Tullio de Mauro: ''Grande dizionario italiano dell’uso'', vol. 6, Torino 1999, 1149; beide Formen werden als ''comune'' („üblich“) bezeichnet, doch bildet ''zucchino'' den Haupteintrag.</ref> la nomo laestas dimunitiva formo de „zucca“, do „kukurbeto“. En la franca la frukto nomiĝas ''courgette'', , same en la nederlanda kaj britangla. En la usonangla kaj germana ĝi nomiĝas ''zucchini'' , en la hispana ''calabacín'' kaj en la portugala ''abobrinha.''<ref>Udo Pini:Das Gourmet Handbuch unua eldono.Könenmann.Köln.2000.ISBN=3-8290-1443-0 p. 1008–1009</ref>
 
==Nutra valoro==