Tonga lingvo: Malsamoj inter versioj

[nekontrolita versio][nekontrolita versio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Schuetzm (diskuto | kontribuoj)
Neniu resumo de redakto
Schuetzm (diskuto | kontribuoj)
Neniu resumo de redakto
Linio 3:
Inter la polineziaj lingvoj, la tonga aparte atentindas. Tongo situas en melanezia-polinezia lim-areo. Tial ĝi iom diferas de la aliaj polineziaj lingvoj kaj alproksimiĝas la [[fiĝia lingvo|fiĝian]], precipe sone kaj [[sintakso|sintakse]].
 
Ankaŭ pro alia kialo gravas la tonga por la evolu-historio de polinezio. La tonganoj multe koloniigis la ĉirkaŭajn insulojn, kio klarigas la similecegon de la lingvoj de [[Tongo]] kaj [[Valiso kaj Futuno|UveaUveo (Valiso)]].
 
La tonga apartenas al la plej malnova evolu-tavolo de la polinezia. Apartena eco de la tonga estas la antaŭmetado de ''[[h]]'' en kelkaj vortoj, al kiuj mankas la analogiaj ''[[s]]'' aŭ ''h''. Jen ekzemploj:
 
*supren
''tuj kontinuota...''
**tonga: ''hake''
<!--
**uvea: ''ake''
-->
**futuna: ''ake'', ''sake''
*malsupren
**tonga: ''hifo''
**uvea: ''ifo''
**niua: ''hifo''
*naŭ
**tonga: ''hiva''
**uvea: ''hiva''
**futuna: ''iva''
*kiom
**tonga: ''fiha''
**niua: ''fiha''
**futuna: ''fia''
*maro
**tonga: ''tahi''
**uvea: ''tai''
**niua: ''tahi''
*dormi
**tonga: ''mohe''
**uvea: ''moe''
**niua: ''mohe''
**futuna: ''moe''
 
''tuj kontinuota...''
 
La esperanta vorto "tabuo" venas el la tonga lingvo.