Taĝ-Mahalo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Neniu resumo de redakto
Neniu resumo de redakto
Linio 136:
| notoj = Envicigita : [[Novaj sep mirindaĵoj de la mondo]]
}}
'''Taĝ-Mahalo''' (aŭ '''Taĵ-Mahalo''') estas la nomo de [[Marmoro|blankmarmora]] [[Maŭzoleo|funebra monumento]] en [[Agra]], [[Utar-Pradeŝo]] ([[Barato]]). Ĝi apartenas al la [[Monda Kulturheredaĵo de UNESKO]]. Ĝia nomo signifas "palaca krono" aŭ "krono de palacoj"<ref>[http://www.collinsdictionary.com/dictionary/english/taj-mahal Taj Mahal]. CollinsDictionary.com. Collins English Dictionary – Complete & Unabridged 11th Edition. Konsultita la 7an de Novembro 2012.</ref> el [[persa]] kaj [[araba]]<ref>[http://books.google.nl/books?id=mYgGAQAAQBAJ&pg=PA77&dq=mahal+arabic+meaning&hl=nl&sa=X&ei=BM6sUtPLD4eW0QWp1oDQCA&ved=0CDEQ6AEwAA]. Pakistan: Legacy of the Indian Khilafat movement</ref><ref>[http://books.google.nl/books?id=iK1i2qtYBTIC&pg=PA178&dq=taj+mahal+arabic&hl=nl&sa=X&ei=c86sUp-1AeH50gWBxoDgBw&ved=0CDEQ6AEwAA] The Word</ref>. La Taĝ-Mahalo estas amplekse agnoskita kiel "la juvelo de islama arto en Barato kaj unu el la universe miritaj majstroverkoj de la monda heredo".<ref>{{cite web|author=UNESCO World Heritage Centre |url=http://whc.unesco.org/en/list/252 |title=Taj Mahal – UNESCO World Heritage Centre |publisher=Whc.unesco.org |date= |accessdate=15a Junio 2013}}</ref> La tombo estas [[islamo|islama]], do ne enhavas bildojn, sed ja [[moskeo]]n, kiu direktiĝas okcidenten, al [[Mekko]].
'''Taĝ-Mahalo''' (aŭ '''Taĵ-Mahalo''') estas la nomo de monumento en [[Agra]] ([[Hindio]]). Ĝi apartenas al la [[Monda Kulturheredaĵo de UNESKO]]. Ĝia nomo signifas "krona palaco" aŭ "krono de la palaco".
 
Ĝin konstruigis [[Mogola Imperio|mogola]] [[Mogoloj|imperiestro]] ''Ŝah[[Ŝaho Ĝahan''Jahano]] kiel tombon por sia favorata kaj tria edzino ''Arĝumand Bano Begum'', nomata ankaŭ ''Mumtaz Mahal'' (lumo de palaco). Ŝi mortis en [[1631]], naskante la 14-an idon de la imperiestro. Li ekkonstruigis la monumenton en 1631, laborigante pli ol 20.000 homojn, kiuj finis en [[1648]]. Preter la monumento fluas rivero Jamuna, kaj ''Ŝah Ĝahan'' planis por si mem simetrian monumenton aliborde, el nigra marmoro. Sed antaŭ ebla realigo de la plano lia filo ''Muhammad Aŭrangzeb Alamĝir'' detronigis lin. ''Ŝah Ĝahan'' pasigis la reston de sia vivo mallibera kaj en [[1666]] estis entombigita apud sia edzino.
 
La Taĝ-Mahalo estas konsiderita de multaj kiel plej fajna ekzemplo de [[mogola arkitekturo]], nome stilo kiu kombinas elementojn el [[Islama arkitekturo|islama]], [[Persa arkitekturo|persa]], [[Otomana arkitekturo|otomanturka]] kaj [[Hinda arkitekturo|hinda]] arkitekturaj stiloj.<ref>{{Cite journal|title=Review of Mughal Architecture: Its outline and its history|journal=[[The Journal of Asian Studies]]|first=Parween|last=Hasan|volume=53|date=November 1994|page=1301|issue=4|postscript=<!--None-->|doi=10.2307/2059304}}</ref><ref>Lesley A. DuTemple, "The Taj Mahal", Lerner Publishing Group (Marto 2003). pg 26: "The Taj Mahal, a spectacular example of Moghul architecture, blends Islamic, Hindu and Persian styles"</ref>
La tombo estas [[islamo|islama]], do ne enhavas bildojn, sed ja [[moskeo]]n, kiu direktiĝas okcidenten, al [[Mekko]].
 
En 1983, la Taĝ-Mahalo iĝis [[Monda Kulturheredaĵo de UNESKO]]. Kvankiam la [[kupolo|kupola]] marmora [[maŭzoleo]] estas la plej familiara komponaĵo de Taĝ Mahalo, ĝi fakte estas integrata komplekso de strukturoj. La konstruado ekis ĉirkaŭ 1632 kaj estis kompletigita ĉirkaŭ 1653, laborigis milojn da laboristoj kaj metiistoj.<ref name="Tillitson, G.H.R. 1990">Tillitson, G.H.R. (1990). Architectural Guide to Mughal India, Chronicle Books.</ref> La konstruado de Taĝ Mahalo estis fidita al stabanaro de arkitektoj sub imperiestra superinspektado, inklude Abd ul-Karim Ma'mur Khan, Makramat Khan, kaj [[Ustad Ahmad Lahauri]].<ref name="History of the Taj Mahal Agra">[http://www.agrahub.com/taj-mahal-agra/history-of-the-tajmahal.html History of the Taj Mahal Agra], Konsultita la 20an de Januaro 2009.</ref><ref name="IAAO">{{cite web|url=http://www.islamicart.com/library/empires/india/taj_mahal.html|title=The Taj mahal|last=Anon|work=Islamic architecture|publisher=Islamic Arts and Architecture Organization|accessdate=22a de Majo 2009}}</ref> Lahauri<ref name="From p88">El [[Lahore]] kiel lia nomo sugestas (Koch. p 88)</ref> estas ĝenerale konsiderata ĉefa dezajnisto.<ref name="unesco">[http://whc.unesco.org/archive/advisory_body_evaluation/252.pdf UNESCO advisory body evaluation].</ref><ref>[http://soulsteer.com/taj_mahal/ ''SouLSteer'', Taj Mahal, 21a de Aprilo 2013]</ref>
Preter la monumento fluas rivero Jamuna, kaj ''Ŝah Ĝahan'' planis por si mem simetrian monumenton aliborde, el nigra marmoro. Sed antaŭ ebla realigo de la plano lia filo ''Muhammad Aŭrangzeb Alamĝir'' detronigis lin. ''Ŝah Ĝahan'' pasigis la reston de sia vivo mallibera kaj en [[1666]] estis entombigita apud sia edzino.
 
Pro la daŭra industria evoluo de Barato, la ĉirkaŭa aero iĝis polua, kiu damaĝis la monumenton, flavigante la origine blankajn murojn. Post tio oni permesas la alproksimiĝon de la konstruaĵo nur je distanco de 2 km per aŭtomobilo aŭ aŭtobuso.
Linio 154:
:por ne endanĝerigi la monumenton omaĝan
:al kara amatino, la preferata tenere.<ref>[[Abel Montagut]], ''[[Poemo de Utnoa]]''. Pro Esperanto. Vieno, 1993. ISBN 3-85182-007-X. 225 p., p. 116.</ref>
 
==Notoj==
<references/>
 
== Eksteraj ligiloj ==