Traktato de Versajlo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e Ŝanĝis bildon
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
{{Sen fontoj|dato = novembro 2012|stato=leginda|komento=Legindaj artikoloj [[Vikipedio:Kriterioj por legindaj artikoloj|estu faktaj]] kaj [[Vikipedio:Citi fontojn|citu fontojn]], aliokaze povas esti [[Vikipedio:Ne plu legindaj artikoloj|mallegindigitaj]]}}
[[Dosiero:Big four.jpg|eta|300px|dekstra|George, Orlando, Clemenceau kaj Willson, la "komitato de la kvar", dum ripozo en la negocado de la Konferenco de Parizo.]]
La '''Traktato de Versajlo''' estas(en [[franca]]: ''Traité de Versailles'') estis unu el diversaj packontraktopackontraktoj subskribita en la jaro [[1919]] kiel sekvo de sesmonata traktado en la pariza packonferenco, kiu oficiale finigis la [[unua mondmilito|unuan mondmiliton]] inter la [[Centraj potencoj]] kaj la [[Triopa Entento|Aliancaj potencoj]]. LaĜi traktadojestis ensubskribita la [[traktato]]28an de [[Versajlo]] estas daŭrigoJunio de armistico1919, kiuĝuste estiskvin subskribitajarojn enpost Compiègnala arbaro[[murdo de ĉefduko Franz Ferdinand]]. LaĜi traktatokoncernis postulis,ĉefe keal [[Germanio]], akceptudum la plenanaliaj respondecon[[Centraj propotencoj]] de la eksplodogermana flanko de la unua mondmilito, kajtraktis keen ĝiseparataj pagutraktatoj.<ref>[[Traktato grandajnde militajnSaint-Germain-en-Laye reparaciojn(1919)]] alkun laAŭstrio; Aliancaj[[Traktato ŝtatojde (GermanioNeuilly-sur-Seine]] deviskun parteBulgario; pagi[[Traktato 132de miliardojnTrianon]] kun daHungario; [[markoTraktato de Sèvres]]j). Kromekun Germaniola perdisOtomana partonImperio; de{{cite siabook|editor1-last=Davis|editor1-first teritorio=Robert kajT.|title=U.S. ĉiujnForeign siajnPolicy koloniojnand enNational [[Afriko]].Security: LaChronology germanaand armeoIndex estisfor limigitathe al20th 100.000Century|publisher=Praeger anojSecurity International|location=Santa Barbara, California|volume=1|year= 2010|page=[http://books.google.co.uk/books?id=gsM1JiXAMJEC&pg=PA49 49]|isbn=978-0-313-38385-4}}</ref>
 
La traktadoj en la [[traktato]] de [[Versajlo]] estis daŭrigo de armistico, kiu estis subskribita en Kompiegna arbaro. La traktato postulis, ke [[Germanio]] akceptu la plenan respondecon pro la eksplodo de la unua mondmilito, kaj ke ĝi pagu grandajn militajn reparaciojn al la Aliancaj ŝtatoj (Germanio devis parte pagi 132 miliardojn da [[marko]]j). Krome Germanio perdis parton de sia teritorio kaj ĉiujn siajn koloniojn en [[Afriko]]. La germana armeo estis limigita al 100.000 anoj.
La traktato plu difinis postmilitajn limojn de eŭropaj ŝtatoj. La traktato estis subskribita la [[28-an de junio]] de [[1919]] kaj ratifita de la [[Ligo de Nacioj]] la [[10-a de januaro|10-an de januaro]] [[1920]]. En Germanio la traktato kaŭzis ŝokon, kiu estas konsiderata unu el la kialoj ke en [[1933]] kolapsis la [[Vajmara Respubliko]] fare de [[Adolf Hitler]].
 
La traktato plu difinis postmilitajn limojn de eŭropaj ŝtatoj. La traktato estis subskribita la [[28-an de junio]] de [[1919]] kaj ratifita de la [[Ligo de Nacioj]] la [[10-a de januaro|10-an de januaro]] [[1920]]. En Germanio la traktato kaŭzis ŝokon, kiu estas konsiderata unu el la kialoj ke en [[1933]] kolapsis la [[Vajmara Respubliko]] fare de [[Adolf Hitler]]. Tamen modernaj historiistoj pridubas la pezon de la ekonomiaj devigoj de la traktato por Germanio.<ref>Sally Marks, "The Myths of Reparations," ''Central European History'' (1978) 11#3 pp. 231-255 [http://www.jstor.org/stable/4545835 in JSTOR]</ref>
 
== Kondiĉoj de la traktato ==
Linio 15 ⟶ 17:
 
La kondiĉoj de la traktato ensumigis perdon de germanaj kolonioj kaj perdon de germanaj teritorioj:
* [[Alzaco-Loreno]] (france:''Alsace-Lorraine'', germane ''Elsass-Lothringen '' ) estis transdonita al [[Francio]] (areo 14&nbsp;522&nbsp;km², loĝnombro 1&nbsp;815&nbsp;000 en la jaro [[1905]]). [[Alzaco-Loreno]] estis antaŭe franca teritorio de komence de la [[18-a jarcento]] ĝis la jaro [[1871]].
* [[Norda Ŝlesvigo]] (dane: ''Nordslesvig'', germane: ''Nordschleswig'') estis post [[ŝlesviga plebiscito]] transdonita al [[Danio]] (3&nbsp;228&nbsp;km² aŭ 3&nbsp;938&nbsp;km²).
* post [[Grandpollanda ribelo]] estis donita al [[Pollando]] plimulto da teritorio de provinco [[Poznań]] (pollingve: ''prowincja Poznańska ''; germane ''Provinz Posen''). Plu estis donita al Pollando plimulto de [[Okcidenta Prusio]]. [[Pollando]] akiris per tio 53&nbsp;800&nbsp;km² kaj 4&nbsp;224&nbsp;000 loĝantoj ([[1931]]), inkluzivante en tio 510&nbsp;km² kaj 26&nbsp;000 loĝantojn el [[Supra Silezio]].