Gelsenkirchen: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
La informoj pri la Esperanto-klubo de Essen en la paĝo pri Gelsenkirchen ne estu eksterproporcie grandaj. La interna ligilo al la koncerna vikipedia artikolo facile permesas pluinformiĝi. |
ekvilibrigo de la enpaĝigo, kaj aldono de interna ligilo "Schalke" |
||
Linio 22:
== Historio ==
La urbo estis enloĝata almenaŭ ekde la [[bronza epoko]] ĉirkaŭ la jaro 1000 antaŭ Kristo, sed skribe la urboparto Buer [prononcu Bur'] unuafoje menciiĝis nur dum la jaro 1003
== Industriigo ==
[[Dosiero:Wissenschaftspark 01.jpg|eta|200px|maldekstre|<center>la Scienca Parko de la urbo sur teritorio de eksa karbominejo]]
Tiatempe la industriigo draste ŝanĝis la situacion. Post trovo de granda kvanto da [[karbo]] - "nigra oro" laŭ bapto de la lokuloj - en la regiono dum 1840, rapide ekestis la unuaj karbominejoj kaj fabrikoj pro prilaboro de [[ŝtalo]] (kiuj utiligas multe da karbo en gigantaj fornegoj kaj tial konstruiĝas prefere en karbo-regionoj). Dum 1847 malfermiĝis la unua fervoja linio, kiu ligis la urbon al [[Kolonjo]] sudokcidente kaj [[Minden]] nordoriente.
En la jaro 1872 [[Friedrich Grillo]] fondis en la urboparto [[Schalke]] la „Aktiengesellschaft für Chemische Industrie“ (akcia societo por kemia industrio) kaj la „Schalker Gruben- und Hüttenverein“ (asocio pri minejoj kaj ŝtalfandejoj). Unu jaro pli poste li fondis, same en Schalke, la „Glas- und Spiegel-Manufaktur AG“ (vitro- kaj spegulomanufakturo).
Post kiam Gelsenkirchen fariĝis grava ejo de peza industrio, ĝi ricevis la urbajn rajtojn en la jaro 1875.
Linio 34 ⟶ 35:
1885 wurde Gelsenkirchen, nach der Aufteilung des Kreises Bochum, Sitz eines eigenen Kreises, der bis 1926 bestehen sollte. Dem Kreis Gelsenkirchen gehörten die Städte Gelsenkirchen und Wattenscheid sowie die Ämter Braubauerschaft (ab 1900 Bismarck), Schalke, Ückendorf, Wanne und Wattenscheid an. Wenige Jahre später, am 1. April [[1897]], schied Gelsenkirchen aus dem Kreis Gelsenkirchen aus und wurde [[kreisfreie Stadt]]. Horst schied 1891 aus dem Amt Buer aus. Am 1. Juli 1907 wurde der [[Gelsenkirchen Hauptbahnhof|Hauptbahnhof Gelsenkirchen]] eröffnet, weil der alte Bahnhof, auf Grund des starken Bevölkerungszuwachses, nicht mehr genügend Kapazitäten hatte. Im Zuge der Industrialisierung waren viele polnischsprachige Arbeitnehmer aus der [[Provinz Posen]] zugezogen, die im Jahre 1905 13,9 % der Gelsenkirchener Stadtbevölkerung ausmachten. Buer wurde 1911 zur Stadt erhoben und ein Jahr später [[kreisfreie Stadt|kreisfrei]]; es wurde Sitz eines eigenen Amtes. 1924 kam die Landgemeinde Rotthausen, die bis dahin zum Kreis Essen gehört hatte, zum Kreis Gelsenkirchen.
Im Jahre 1928 wurden im Zuge der preußischen Gebietsreform die Städte Gelsenkirchen und Buer mit dem Amt Horst mit Wirkung vom 1. April zur neuen kreisfreien Stadt [[Gelsenkirchen-Buer (Stadt)|Gelsenkirchen-Buer]] zusammengeschlossen. Seither gehört das gesamte Stadtgebiet zum [[Regierungsbezirk Münster]]. 1930 wurde der Name Gelsenkirchen-Buer durch den Rat der Stadt mit Wirkung vom 21. Mai in ''Gelsenkirchen'' geändert. Die Stadt beheimatete in der neuen Konstellation nun ca. 340.000 Menschen.
Die [[Bergrechtliche Gewerkschaft|Bergwerksgesellschaft]] ''[[Hibernia (Bergwerksgesellschaft)|Hibernia]]'' gründete 1935 in Scholven die „Hydrierwerk Scholven AG GE-Buer“. 1931 gründete die Gelsenkirchener Bergwerks-Aktien-Gesellschaft in Horst die „Gelsenberg-Benzin-AG“.
--> <br clear=left>
[[Dosiero:
== Futbala Mondpokalo 2006 ==
Linio 47 ⟶ 45:
== Esperanto en la regiono ==
[[Dosiero:Flag of Esperanto.svg|eta|maldekstre|120px]]
Ĉar en Gelsenkirchen ne ekzistas Esperanto-klubo, ĝiaj esperantoparolantaj civitanoj povas veturi al [[Essen]], kie ekzistas ekde la [[9-a de januaro]] [[2004]] la [[Esperanto-Grupo Essen]] (EGE) kun nun pli ol 20 membroj. Ĝi invitas al renkontiĝoj ĉiun duan ĵaŭdon monate en la klerigejo Grend, Westfalenstr. 311 en 45276 Essen-Steele, kaj ĉiun kvaran ĵaŭdon monate esperantoparolantoj kunvenas en la [[Kulturzentrum Bahnhof Langendreer]], Wallbaumweg 108 en 44894 [[Bochum]], jen en la [[kino]]kafejo
== Eksteraj ligiloj ==
{{Commonscat}}
* [http://www.gelsenkirchen.de/ paĝoj de la urbo, germanlingvaj]
* [http://www.schalke04.de/ paĝoj pri la urba Futbala Klubo ''Schalke 04'']
* [http://fifaworldcup.yahoo.com/06/de/d/c/gelsenkirchen.html paĝoj pri la Futbala Mondpokalo 2006 en Gelsenkirchen, germanlingvaj]
[[Dosiero:Panorama ge.jpg|eta|maldekstre|
{{Urboj en Germanio}}
{{Administra divido de Nordrejn-Vestfalio}}
| |||