Montuno: Malsamoj inter versioj

* Kampara instrumentistaro sindediĉa al sono konsistis el tri vagantaj muzikistoj kun [[treso (kordinstrumento)|treso]], [[guiro]] kaj [[bongo]]j. Tion kubaj urbanoj malestimis kiel mizereta. Nur en la urbaj salonoj ĝi estis pligrandigata al impona ensemblo. Je la danco la ''urbano'' reprezentas elegantecon kaj stilo. Dece viro ĉirkaŭirigas virinon per sentoplenaj movoj ĉirkaŭ sin. En ''montuno'' oni dancas per la tuta korpo: ŝultroj, kapo kaj genuoj, kaj oni multe movas al supran korpon kaj la brakojn, la danco efikas ludema. Dancfiguroj, kiuj entenas saltajn elementojn, ofte estas nomataj ''montunoj''. Montuno je dancado ofte estas sentata kiel modesta kaj maldeca.

* La kvara kaj lasta parto de danzono nomiĝas ''montuno''. Tiu ĉi konsistas el akcelata finalo, en kiu denove ĉiuj temoj kaj citaĵoj el la antaŭaj partoj aperas intermiksataj. En la 1930-aj jaroj ekestis en Kubo miksformo el danzono kaj sono, la [[son montuno]]. Ĝi havas nur du partojn: kantoparto kun [[rekantaĵo]] kaj [[strofo]]j kaj instrumenta kaj ritma partoj. Ĉi lasta estas la ''montuno''. Jen la ritmo estas intensigata kaj la aŭskultantoj vere dancinstigataj. Je tio la muzikinstrumentoj improvizas liberajn [[Solaĵo (muziko)|solaĵojn]]. ''Montuno'' ĉikaze reprezentas vivoĝojon kaj liberan muzikan ludon.

:''Vi povas ludi ĝin per oktaj unuopaj notoj en ambaŭ manoj. Aŭ vi povas priduobligi ĝin. Se vi akompanas kantiston, vi ne volas fariĝi tro intensa. Sed kiam la blovinstrumento envenas la mambon, vi devas trudiĝi iom pli. Je ĉi tiu punkto mi duobligas la okton de mia dekstra mano, dum kiaj mi ankoraŭ ludas unuopan noton en la maldekstra mano. Por fariĝi vere intensa, mi ludos duoblajn oktojn en ambaŭ manoj.''<ref>Boggs, Vernon W., ed. (1991: 319). Sonny Bravo quote in "Secrets of Salsa Rhythm." ''Salsiology: Afro-Cuban Music and the Evolution of Salsa in New York City.'' Westport, Connecticut: Greenwood Press.</ref>

[[dosiero:Jazz guajeo.tif|eta|dekstre|350px|2-3 pianomontuno kun ĵazvoĉoj]]

Kiam montunoskemoj eniris ĵazon, ĵazaj harmonioj siaflanke adaptiĝis al la montunoj de la dancmuziko: la interŝanĝo inter populara muzikokuba kaj ĵazo funkciis ambaŭdirekten.

:''De la ĵazo venis la harmonia lingvo baziĝata sur la etendiĝaj harmonioj el alteraciitaj kaj ne-alteraciitaj naŭtoj kaj dektritoj same kiel kvartakordoj. Tiuj ĉi harmoniaj artifikoj eniris salson per la pianostilo de Eddie Palmieri kaj la bando Puerto Rican Papo Lucca. Ili prenis tradiciajn pianofigurojn baziĝantajn sur simpla toniko-dominanta harmoniaro kaj elformis ilin per modernaj harmonioj''—Gerard (1989: 8-9).<ref>Gerard, Charley (1989: 8-9). ''Salsa! The Rhythm of Latin Music''. Crown Point, Indiana: White Cliffs.</ref>

==Referencoj==

<references/>