Arthur Evans: Malsamoj inter versioj

Siro '''Arthur John Evans''' ([[8-a de julio]] [[1851]] en Nash Mills, [[Hertfordshire]] – [[11-a de julio]] [[1941]] en Youlbury, [[Oxfordshire]]) estis [[Unuiĝinta Reĝlando|brita]] [[arkeologio|arĥeologo]], kiu estas konata prefere pro siaj elfosdaĵojelfosaĵoj de palaco en [[Knossos]] sur la [[Grekio|Grekiagreka]] insulo [[Kreto (insulo)|Kreto]]. Studis enli ĉe Harrow School kaj Brasenose College.

Antaŭ kiam Evans komencis siajn esplorojn de la palaco en Knossos, la arĥeologo Minos Kalokairinos malkovris en la jaro 1894 du deponejojdeponejojn, sed la [[Turkio|Turkaturka]] registaro ĉesigis liajn laborojn pli frue ol li povis fini ilin. Evans en tiu tempo penis solvi skribon sur sigelŝtonoj. Kiam la insulo Kreto en la jaro 1900 proklamis sian sendependecon, komencis Evans siajn esplorojn de la palaco. Dum ili li malkovris pli ol 3000 argilajn tabuletojn kaj samtempe komencisekprovis provojndeĉifri pri ilia solvoilin. Pli poste li trovis, ke la kreta lingvo uzis du skribtipojnskribotipojn (lineara skribo de la tipo A kaj lineara skribo de la tipo B) kaj venis al konkludo, ke sur Kreto ekzistis matura civilizacio longe pli frue ol - sur Grekagreka firmtero - la [[Homero|Homereca]] respektive [[Mikeno|Mikena]] civilizaciocivilizo.

Marte 1900 li aĉetis la tutan trovejon kaj komencis vastan malkovradon de la palaco kun spaco de 2 hektaroj. Karaktero de la palaco kun multaj ejoj kaj koridoroj rememorigis al li grekan miton pri la reĝo [[Minoo]]. Tiukaŭze li nomis la trovitan civilizacioncivilizon [[Minoa civilizo|Minoa]]. La esploroj finiĝis en la jaro 1903.

En la jaro 1911 Evans estis pro siaj servoj al arĥeologio armita kavaliro. Krom elfosaĵoj en Knossos li ĉeestis en signifoplena plivastigo de arĥeologiaj kolektoj de Ashmolea muzeo en Oksfordo pri greka kaj minoa caramikoceramikoj kaj fondis la Antikvaĵistan societon (''Society of Antiquaries'').

Malgraŭ siaj meritoj li estas kritikata pro siaj necedemaj kretocentraj opinioj, kiuj gvidis al liaj kvereloj kun arĥeologoj kiuj okupas sin per la greka firmtero, kiel estis Carl Blegen aŭ Alan Wace. Evans persistis pri unu tempa linio de evoluo, pri supro kaj bankroto de [[bronzepoko]], kiukio poste montriĝis malĝusta.