Kiel registrite je 16:26, 24 aŭg. 2014 redakti Tn4196 (diskuto \| kontribuoj) Patrolantoj 469 redaktoj Neniu resumo de redakto ← Iru al antaŭa ŝanĝo		Kiel registrite je 20:26, 14 mar. 2015 redakti malfari KuBOT (diskuto \| kontribuoj) Robotoj 112 941 redaktoj e Roboto: Ŝanĝo de kategorinomoj al pli klaraj; laŭ Vikipedio:BOT/L; kosmetikaj ŝanĝoj Iru al sekvanta ŝanĝo →
Linio 1: La '''kantiko de la kreitaĵoj''' (ankaŭ latine : «Canticus» aŭ «Laudes Creaturarum»), nomita ankaŭ «Cantico di Frate Sole» (Kantiko de Frato Suno), estas la plej antikva versaĵo de la [[Itala literaturo]]. La aŭtoro estas [[Francisko el Asizo]]; laŭtradicie ĝia redaktado reirus al du jaroj antaŭ la forpaso de la Sanktulo, okazinta en [[1226]]. Pli probablas tamen kio raportita de la biografioj pri Francisko, laŭ kiuj la kantiko estis kreskigita en tri diversaj momentoj. La kantiko estas laŭdo al [[Dio]] kiu fleksiĝas kun kreskanta intenseco kaj energio tra siaj verkoj, fariĝante tiel ankaŭ himno al la vivo; estas, do preĝo en pozitiva perceptado pri la [[naturo]] ĉar en la kreita amplekso reflektiĝas la bildo de la Kreinto: el tio devenas la sento de frateco inter la homo kaj tuta kreaĵaro, kiu multe distanciĝas el ''contemptus mundi'' (malŝato por la mondo), nome de la foriĝo kaj senvalorigo por la tera mondo, signita de la peko kaj de la sufero, tipa de aliaj religiaj tendencoj mezepokaj (ekzemple [[Jacopone el Todi]]). La kreaĵaro fariĝas tiel grandioza instrumento de laŭdo al la Kreinto, kaj la malŝato fariĝas nur konscio pri la kapablo de la kreitaĵaro kontentigi la homan definitivan bezonon. == Sukceso de la Kantiko == Linio 93: === Origina itala === ''Altissimu, onnipotente bon Signore,''<br /> ''Tue so' le laude, la gloria e l'honore et onne benedictione.''<br /><br /> ''Ad Te solo, Altissimo, se konfano,''<br /> ''et nullu homo ène dignu te mentovare.''<br /><br /> ''Laudato sie, mi' Signore cum tucte le Tue creature,''<br /> ''spetialmente messer lo frate Sole,''<br /> ''lo qual è iorno, et allumeni noi per lui.''<br /> ''Et ellu è bellu e radiante cum grande splendore:''<br /> ''de Te, Altissimo, porta significatione.''<br /><br /> ''Laudato si', mi Signore, per sora Luna e le stelle:''<br /> ''in celu l'ài formate clarite et pretiose et belle.''<br /><br /> ''Laudato si', mi' Signore, per frate Vento''<br /> ''et per aere et nubilo et sereno et onne tempo,''<br /> ''per lo quale, a le Tue creature dài sustentamento.''<br /><br /> ''Laudato si', mi' Signore, per sor Aqua,''<br /> ''la quale è multo utile et humile et pretiosa et casta.''<br /><br /> ''Laudato si', mi Signore, per frate Focu,''<br /> ''per lo quale ennallumini la nocte:''<br /> ''ed ello è bello et iocundo et robustoso et forte.''<br /><br /> ''Laudato si', mi' Signore, per sora nostra matre Terra,''<br /> ''la quale ne sustenta et governa,''<br /> ''et produce diversi fructi con coloriti flori et herba.''<br /><br /> ''Laudato si', mi Signore, per quelli che perdonano per lo Tuo amore''<br /> ''et sostengono infirmitate et tribulatione.''<br /><br /> ''Beati quelli ke 'l sosterranno in pace,''<br /> ''ka da Te, Altissimo, sirano incoronati.''<br /><br /> ''Laudato si' mi Signore, per sora nostra Morte corporale,''<br /> ''da la quale nullu homo vivente po' skappare:''<br /> ''guai a quelli ke morrano ne le peccata mortali;''<br /> ''beati quelli ke trovarà ne le Tue sanctissime voluntati,''<br /> ''ka la morte secunda no 'l farrà male.''<br /><br /> ''Laudate et benedicete mi Signore et rengratiate''<br /> ''e serviateli cum grande humilitate.''<ref>[http://www.bellaumbria.net/Assisi/cantico-delle-creature.htm La preghiera di San Francesco d'Assisi, 30a aŭgusto 2009]</ref><br /> == Unuavida kritiko == Linio 135: Ne dubendas ke la pri mondo- kaj Dio- kaj homo konceptado estas tiu kristana, nome la mondo estas bela sed absolute nedia, la homo estas la kontemplanto kiu tamen riskas perdiĝi se li kontentiĝas je tiuj belaĵoj, Dio estas atingita pere de la kreitaro kaj plue, se enkampigi postan filozofion kiu eĉ de tiu kantiko apogiĝis, pli per la senso ol per la mensa kontemplado. Se la italaj filologoj havas multe da materio analizenda, ankaŭ filozofoj, ne nur italaj, trovas materion kaj aludojn naskigintajn kaj sugestantajn filozofiajn kaj teologiajn vidpunktojn. Ĉu en ĝi pli elstaras inklino al teologio negativa je stampo novplatonisma kaj aŭgustena aŭ tiu pozitiva, rilate la eblon alveni kaj difini Dion? Ĉu el la Kantiko estas sugestata la vojo al Dio per la kontemplado (ekstazo, raviĝo, ekzemple) aŭ per intelekta klarigo? Nome, ĉu jam en la Kantiko aperas la distingo inter serafeco kaj kerubeco (franciskanismo kaj dominikismo)? Iuj kritikistoj vidas en la Kantiko liturgian agon aŭ imitaĵon de la popolaj laŭdoj kiujn poetoj (kaj menetreloj) kantadis en preĝejoj aŭ en placoj. Linio 142: La famo de la Kantiko estas strikte ligita kun la debato pri ĉeesto aŭ malĉeesto de « poezieco » en la verko. <!--Por admirantoj de Francisko, eĉ tiu demando aperas insulto!(tio estas persona opinio kaj neenciklopedieca)--> Hodiaŭ oni rajtas aserti ke neniu nomo de la kritikistaro sin forigis el konfronto kun la mistero de iu preĝo kiu ne havas similaĵon - pro komplekseco kaj estetikaj valoroj - kun iu ajn en Okcidento (eĉ ne en la lutera repertuaro emerĝas io tiom klasika). Prezentiĝis kaj konsolidiĝis la ideo lokigi la Kantikon sur la limo kiu distanciĝas la poezian sperton el tiu de la percepto de la dia esenco, sen, tamen, decidi por la unua aŭ la dua. La laŭdo estas vorta ago (nomata [[performativo (vorta ago)\|performativa]] [http://es.wikipedia.org/wiki/Enunciado_performativo], tio estas memreferenca kaj sen alia celo ol tiu sin elmontri. Sed ĝuste pro tio ĝi estas samtempe estetika sperto en ekstaza sperto. == Muzikaj adaptoj == Linio 155: * ''Laudato sii'' (de [[Michele Paulicelli]], el la muzikalo ''[[Forza venite gente]]'', [[1981]]) * ''Laudato sii, Signore mio'' (de [[Giosy Cento]], del la albumo ''[[Guarda laggiù l'orizzonte - Canti biblici]]'', [[1980]]) * ''Il Cantico del Sole'', kreita de [[Sofia Gubaidulina]] por violonĉelo, perkutinstrumentoj, celesto kaj koruso kaj dedicita al [[Mstislav Rostropovich]] en lia 70a jarreveno * ''Cantico delle Creature'' (di [[Roberto Mancinoni]] el la albumo ''[[Gruppo 10, Verso Te (1987)]]'') La komponisto, Francisko, de Dante en la Dia Komedio estas nomata "Giullare di Dio", ĉar li similas al menetrelo kiu kantas la laŭdojn de Dio ilin konigante al aliaj == Bibliografio == La selekto de la repertuaro ĉi-tie aranĝita limiĝas al la proponoj plej ĵusaj koncernantaj la lastan tridekjaran studperiodon: * F. Bajetto, ''Un trentennio di studi (1941-73) sul Cantico di Frate Sole'', in "L'Italia francescana", XLIX (1974), pp. 5-62. * S. Ruggieri, Materiali per uno studio sul "Cantico di Frate Sole", in "Accademie e Biblioteche d'Italia", nuova serie, XXVI (1975), pp. 60-102. * K. Esser (itala traduko): Gli scritti di S. Francesco d'Assisi. Nuova versione critica e traduzione italiana, Padova 1982. * Baldelli, ''Il "Cantico": problemi di lingua e di stile'', in AA.VV., ''Francesco d'Assisi e francescanesimo dal 1216 al 1226. Atti del IV Convegno internazionale (Assisi, 15-17 ottobre 1976)'', Assisi 1977, pag. 75-99. * E. Leclerc, ''Le Cantique des créatures ou les symboles de l'union'', Paris 1976. * B.M. Le Braz, ''Le "Cantique des créatures" de François d'Assise. De la littérature à la littéralité'', in "Laurentianum", xxxxv(1984), pp. 210-32. * Lothar Hardick, Engelbert Grau: Die Schriften des Heiligen Franziskus von Assisi. Achte, verbesserte Auflage. Dietrich Coelde Verlag, Werl: 1984. * [[Jacques Le Goff]]: ''Franz von Assisi'', Klett Cotta Verlag 2006. ISBN 3-608-94287-4 * Cesare Catà, ''Con l’alloro sotto il cappuccio del saio. La figura di Frate Pacifico (Guglielmo Divini) e la problematica genealogica del Cantico di Frate Sole'', in “Picenum Seraphicum. Rivista di studi storici e francescani”, n. XXV (2006-2008), pp. 355-395 == Notoj == Linio 180: [[Kategorio:Romantikismo]] [[Kategorio:Franciskanoj]] [[Kategorio:~~Itala~~Literaturo ~~literaturo~~de Italio]]

Kantiko de la Kreitaĵoj: Malsamoj inter versioj