Armena genocido: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
e fixing dead links
la ŝablono {{Cita web}} ne ekzistas. tial mi ŝanĝas al {{Citaĵo el la reto}}., korekto
Linio 38:
Okazis kontraŭbato la 13-an de aprilo 1909. Kelkaj militistaj elementoj de la [[Otomana Imperio]], per la kunlaboro de studantoj de islama teologio, volis redoni la kontrolon de la lando al la Sultano kaj al la imperio regata de la islama leĝo. En tiu momento multobliĝis la tumultoj kaj bataloj inter la armenoj kaj turkoj ĝis kiam la ŝtata armeo povis sufokigi la ribeliĝon kaj aresti la gvidantojn de la opozicio.
 
La movado komence gvidita de la nova registaro de la [[Junaj Turkoj]] estis perceptita kiel apogo por sufokigi la perforton kaj restabli la ordon kaj la regadon.<ref>Akcam. ''A Shameful Act''. pp. 68-69</ref> Tamen, kelkaj fontoj atestas ke la otomanaj trupoj partoprenis en la disrabado de la armenaj enklavoj en la [[provinco Adana]].<ref>{{Citaĵo el la reto|url=http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=F50612F63A5512738DDDA10A94DC405B898CF1D3 |autortitolo=The New York Times|aŭtoro=|fechadato=[[April 28]], [[1909]]|editorialeldoninto=''The New York Times''}}</ref> 15.000 al 30.000 armenoj estis murditaj dum la "[[Adana masakro]]."<ref>Akcam. ''A Shameful Act''. p. 69</ref><ref>{{Citaĵo el la reto|url=http://select.nytimes.com/gst/abstract.html?res=F50C10F93C5A15738DDDAC0A94DC405B898CF1D3 |autortitolo=The New York Times|aŭtoro=|fechadato=[[April 25]], [[1909]]|editorialeldoninto=''The New York Times''}}</ref>
 
== La milito en orienta Turkio ==
Linio 84:
En [[1918]] publikiĝis en ĵurnaloj (kiel serio), kaj en 1919 kiel libro, la ''Rakonto de la ambasadoro Morgenthau'', verkaĵo de [[Henry Morgenthau (patro)|Henry Morgenthau]], kiu estis ambasadoro de [[Usono]] en la [[Otomana Imperio]] inter 1913 kaj 1916.<ref>[http://www.cilicia.com/morgenthau/MorgenTC.htm Relato del embajador Morgenthau]</ref>
 
La famkonata aŭstria verkisto [[Franz Werfel]] persone konis plurajn postvivantojn de la genocido kaj per ili inspiriĝis en la libro verkita de li ''La kvardek tagoj de Musa Dagh'', kiu estis eldonita en [[1933]].<ref>{{Citaĵo el la reto|
|url=http://exteriores.libertaddigital.com/musa-dagh-1276232477.html
|títulotitolo=Carlos Semprún Maura - Musa Dagh - Exteriores}}</ref>
 
La venezuela militsoldulo [[Rafael de Nogales Méndez]], kiu estis oficiro de la otomana armeo dum la Unua Mondmilito, ankaŭ lasis sian atestaĵon pri la amasmurdadoj en la verkaĵo ''Kvar jaroj sub la Duonluno''.<ref>http://216.239.59.104/search?q=cache:ayqLto2bjmUJ:www.elperroylarana.gob.ve/index.php%3Foption%3Dcom_content%26task%3Dview%26id%3D316%26Itemid%3D175+Cuatro+a%C3%B1os+bajo+la+Media+Luna&hl=es&ct=clnk&cd=6&gl=es</ref>
Linio 147:
Ĝenerale, la okcidentaj historiistoj konsentas, ke la genocido vere ekzistis. La "International Association of Genocide Scholars" (''Internacia Asocio de Esploristoj pri la Genocido''), komisiono formita de du membroj el Usono, unu el [[Britio]] kaj unu el [[Israelo]], oficiale certigas la ekzistadon de la genocido.<ref>[http://web.archive.org/web/20060416082159/http://www.genocidewatch.org/TurkishPMIAGSOpenLetterreArmenia6-13-05.htm INTERNATIONAL ASSOCIATION OF GENOCIDE SCHOLARS]</ref>
 
La landoj kaj teritorioj kiuj oficiale agnoskis la armenan genocidon estis: [[Argentino]],<ref>{{Citaĵo el la reto|url=http://www.cna.org.ar/pdf/Mar07.pdf|títulotitolo= La Argentina reconoce el Genocidio Armenio|editorial= CNA Corporation|fechadato= [[29 de marzo]] [[2007]]}}</ref> [[Armenio]],<ref>{{Citaĵo el la reto|url=http://www.todayszaman.com/tz-web/detaylar.do?load=detay&link=108370|títulotitolo= Ankara to renew diplomatic action on Armenia|editorialeldoninto= Today's Zaman|fecha= [[April 14]] [[2007]]|autoraŭtoro= Lale Sarıibrahimoğlu}}</ref> [[Belgio]],<ref>{{Citaĵo el la reto|url=http://www.arka.am/en/archive/n03/n2903/290305.html|títulotitolo= ARMENIA HOPES RECONSTRUCTION OF SURB KHACH ARMENIAN CHURCH IN TURKEY NOT TO BE SINGLE CASE|editorialeldoninto= ARKA News Agency|fechadato= [[March 29]] [[2004]]}}</ref> [[Kanado]],<ref>{{Citaĵo el la reto|url=http://web.archive.org/web/20071013150131/http://www.cbc.ca/Canada/story/2004/04/21/armenia040421.html|títulotitolo= Canadian Parliament recognizes Armenian Genocide|fechadato= [[April 25]] [[2004]]}}</ref> [[Ĉilio]],<ref>{{Citaĵo el la reto|url=http://www.yerkir.am/eng/index.php?sub=news_arm&id=30536|títulotitolo= Chile Senate recognizes Armenian Genocide|fechadato= [[June 7]] [[2007]]}}</ref> [[Kipro]], [[Francio]],<ref>CBC.ca, [http://www.cbc.ca/world/story/2006/10/12/french-bill.html French politicians pass Armenian genocide bill], 12 de octubre de 2006.</ref> [[Grekio]], [[Italio]], [[Libano]], [[Litovio]], [[Nederlando]], [[Pollando]]<ref>{{Citaĵo el la reto|url=http://www.metimes.com/storyview.php?StoryID=20070424-100759-1684r|títulotitolo= Armenians mark anniversary of 1915 genocide|editorialeldoninto= Middle East Times|fechadato= [[April 24]] [[2007]]|autoraŭtoro= Mariam Harutunian}}</ref> [[Rusio]], [[Slovakio]], [[Svedio]]<ref>http://www.eventeo.net/web/index.php/eŭropo/politiko/1856-svedio-agnoskas-la-armenan-genocidon</ref>, [[Svislando]], [[Urugvajo]], [[Vatikano]] kaj [[Venezuelo]]. Ankaŭ la regionoj [[Skotlando]], [[Nord-Irlando]] kaj [[Kimrujo]] ([[Britio]]), [[Eŭskio]]<ref>{{Citaĵo el la reto|url=http://www.parlamento.euskadi.net/BASIS/izaro/webx/cm_bopvc/DDW?W=boc_clave='08110500003320070427016312'&R=N|títulotitolo= Resolución adoptada por el Parlamento Vasco}}</ref>, [[Katalunio]]<ref>http://www.nouscatalans.cat/index.php/component/contingut/article/1527/reconeixement_del_genocidi_armeni_al_parlament_de_catalunya}}</ref> kaj [[Balearoj]]<ref>http://www.armspain.com/2010/12/17/parlamento-de-islas-baleares-reconoce-el-genocidio-armenio/</ref> ([[Hispanio]]), [[Ontario]] kaj [[Kebekio]] ([[Kanado]]),<ref>{{Citaĵo el la reto|url=http://www.sen.parl.gc.ca/sjoyal/e/debates/un_decleration_of_human_rights.html|títulotitolo= Recognition and Commemoration of Armenian Genocide|editorialeldoninto= Canadian Senator Serge Joyal P.C., O.C.}}</ref> [[Suda Aŭstralio]] kaj [[Novsudkimrio]] ([[Aŭstralio]])<ref>{{Citaĵo el la reto|url=http://www.turkishweekly.net/articles.php?id=11|títulotitolo= Armenian Diaspora in Australia|autoraŭtoro= Kamer Kasim|editorialeldoninto= The Journal of Turkish Weekly|fechadato= [[October 13]] [[2004]]|fechaaccesoalirdato= 24-04-2007}}</ref>, [[Krimeo]] ([[Ukrainio]]), [[Ceará]] kaj [[São Paulo]] ([[Brazilo]]) agnoskis la ekzistadon de la armena genocido.
 
En [[Usono]] 42 el la 50 ŝtatoj malferme kaj oficiale agnoskas la armenan genocidon. Tiuj ŝtatoj estas la sekvantaj:
Linio 217:
[[Kurt Vonnegut]] verkis en [[1988]] la romanon "Bluebeard" kiu priskribas la karakterojn de la armena genocido kiel subkuŝanta temo. Aliaj romanoj pri la genocido inkluzivas al Louis de Berniéres "Senflugilaj birdoj", Edgar Hilsenrath, ''The Fairytale of the Last Thought'', la hispano G.H. Guarch ''El testamento armenio'' kaj la polo [[Stefan Żeromski]] "La venonta printempo". Historio de Edward Saint-Ivan, antologio de 2006, "La Nigra Kavaliro de Dio" inkluzivas fikcian rolulon, postvivanton de la genocido.
 
La unua filmo pri la genocido aperis en [[1919]], produktaĵo de [[Holivudo]] titolata "Ravished Armenia", de la direktoro Atom Egojan, kiu influas en lia filmo "Ararat" en [[2002]]. Ankaŭ ekzistas referencoj pri ĝi en [[Elia Kazan]] "Ameriko, Ameriko", aŭ [[Henri Verneuil]] en lia filmo "Mayrig". En la [[Berlinale]] 2007, la italaj direktoroj Paolo kaj Vittorio Taviani pprezentis alian filmon pri la okazintaĵoj, bazita sur la libro de [[Antonia Arslan]], ''La Masseria Delle Allodole'' (La alodrejo).<ref>{{Citaĵo el la reto|url=http://www.spiegel.de/international/spiegel/0,1518,466427,00.html|títulotitolo= Armenian Genocide at the Berlin Film Festival: "The Lark Farm" Wakens Turkish Ghosts|autoraŭtoro= Wolfgang Höbel and Alexander Smoltczyk|editorialeldoninto= Spiegel Online|fechaaccesoalirdato= 06-09-2007}}</ref> ludo de Richard Kalinoski, "Besto sur la Luno", pri du postvivantoj de la genocido. La verkaĵoj de [[Arshile Gorky]], ekzilita armeno kies patrino forpasis pri malsato dum la genocido,<ref>[http://findarticles.com/p/articles/mi_m1248/is_n2_v84/ai_18004719 Arshile Gorky and the Armenian genocide]</ref> estis figuro de la abstrakta ekspresionismo.
 
En 1975 la fama franc-armena kantisto [[Charles Aznavour]] verkis kanton "[http://www.youtube.com/watch?v=rYnC3sggR-Y&feature=related Ils sont tombés]" (''Ili falis''), dediĉitan al la memoro de la viktimoj de la armena genocido.<ref>{{Citaĵo el la reto|url=http://www.azad-hye.net/article/article_view.asp?rec=84|títulotitolo= The status of Armenian communities living in the United States|autor= Mari Terzian|editorialeldoninto= Azad-Hye|fechaaccesoalirdato= 06-09-2007}}</ref>
 
La komponisto kaj kantisto, [[Daniel Decker]], ricevis agnoskitaĵojn pri liaj kunlaboroj kun la komponisto [[Ara Gevorgjan]]. La kanto "Adana", nomo de la provinco kie okazis pogromo en 1909 de la armena popolo, kaj kiu rakontas la historion de la genocido. "Adana" estis tradukita al 17 lingvoj kaj kantita de pluraj artistoj tra la mondo.<ref>{{CitaCitaĵo webel la reto|url = http://www.evangelicalnews.org/indiv_pr.php?action=display&pr_id=3554|títulotitolo= Gospel Artist Given Standing Ovation By Armenian Government Officials|editorialeldoninto= ANS|fechaaccesoalirdato= 06-09-2007}}</ref>
 
La muzikbando [[System of a Down]], kiu konsistas el kvar posteuloj de armenaj postvivantoj, promociis la konscion pri la genocido pere de iliaj kantotekstoj kaj koncertoj.<ref>{{Citaĵo el la reto|url=http://www.readersdigest.ca/mag/2006/10/genocide.php|títulotitolo= Talking With Turks and Armenians About the Genocide|autoraŭtoro= Line Abrahamian|editorialeldoninto= [[Reader's Digest]] Canada|fechaaccesoalirdato= 23-04-2007}}</ref>
 
Fine de 2003, Diamanda Galás eldonis la diskon "Defixiones, Will and Testament: Orders from the Dead," 80-minuta omaĝo al la monumento de la armenoj, grekoj kaj asirianoj viktimoj de la genocido en Turkio.<ref>{{Citaĵo el la reto|url=http://www.diamandagalas.com/defixiones/|títulotitolo= Defixiones: Orders from the Dead by Diamanda Galas|editorialeldoninto= The San Francisco Chronicle|fechaaccesoalirdato= 05-10-2007}}</ref>
 
=== Dokumentfilmoj ===