Runaj alfabetoj: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
eNeniu resumo de redakto
korektetoj
Linio 45:
[[Dosiero:Normalrunor, danska runor.png|thumb|right|La danaj runoj]]
[[Dosiero:Rökstenen 1.JPG|thumb|La Rök-ŝtono en Rök, Svedio|left]]
Iutempe inter la 5-a kaj la 6-a jarcentoj ŝanĝiĝis la malnova, ĝermana runalfabeto al nova sistemo; la pli novaj runoj aŭ la danaj runoj. Oni ne certe scias kial tio ŝanĝo okazis, la ŝanĝoj ne aperis gradon post grado sed subite. En la 9-a jarcenta runŝtono de Rök (bildo) ambaŭ sistemoj estas uzitauzitaj, fakto kiu diras al ni, ke eble la nova sistemo estis verko de sola homo aŭ grupo.
 
La danaj runoj havas pli malmulte da literoj, kio plifaciligas la sistemon je skribado, sed igas ĝin pli malfacile legebla. Tial evoluis sistemo por uzi la saman runliteron por du aŭ pli sonoj, por diferencigi la sonojn oni metas punkton en la signosignon, tia runo nomiĝas [[Pikiĝaj runoj|pikiĝa runa]].
 
La nomo "Danaj runoj" estas iomete misgvidanta. Nuntempe la [[dana lingvo]] estas la lingvo de [[Danio]], sed dum la [[Vikingoj|vikinga epoko]], "Dana lango" estis la nomo de la tutskandinava lingvo. Pluraj sciencistoj ne uzas la terminon, ĉar ĝi estas iomete tro arĥaika, la nomo ''pli nova runalfabeto'' estas opiniata ke pli korekta. Fakte, estas pli multaj de malkovritaj enskriboj danrunaj en Svedio ol en Danio.