Kairo: Malsamoj inter versioj
| [kontrolita revizio] | [kontrolita revizio] |
Enhavo forigita Enhavo aldonita
Kani (diskuto | kontribuoj) Neniu resumo de redakto |
KuBOT (diskuto | kontribuoj) e Forigo de la ŝablono(j) LigoElstara kaj/aŭ LigoLeginda laŭ VP:FA; kosmetikaj ŝanĝoj |
||
Linio 133:
'''Kairo''' ([[Araba lingvo|arabe]] '''القاهرة''', ''al-Qāhirah'', [al-KA-hi-ra], aŭ en la dialekto de ĝiaj loĝantoj '''مصر''', ''Masr'', [masr]) estas la ĉefurbo de [[Egiptio]]. Kun ĉirkaŭ 16 milionoj da loĝantoj (2003) estas la plej granda urbo en Afriko kaj la plej granda kaj grava urbo de [[Proksima Oriento]]. Ĝia metropolitena areo estas al la 16-a plej granda en la mondo. Situanta proksime de la [[Nildelto]],<ref>{{cite web|author=Santa Maria Tours |url=http://www.prlog.org/10332580-cairo-alqahira-is-egypts-capital-and-the-largest-city-in-the-middle-east-and-africa.html |title=Cairo - "Al-Qahira"- is Egypt's capital and the largest city in the Middle East and Africa. |publisher=PRLog |date=4a Septembro 2009 |accessdate=10a Decembro 2011}}</ref><ref name="forbes1">{{cite web|url=http://www.forbes.com/2006/12/20/worlds-most-congested-cities-biz-energy-ĉ_rm_1221congested_slide.html|title=World's Densest Cities|date=21a Decembro 2006|publisher=Forbes|accessdate=6a Marto 2010}}</ref> ĝi estis prafondita en la mezo de la 7-a jarcento de [[Amr ibn al-As]], nomita Fustat ('''فسطاط''') en tiu tempo. Ĝi estas kromnomita "la grandurbo de mil minaretoj" por ĝia tropezo de islama arkitekturo, Kairo longe estis centro de la politika kaj kulturvivo de la regiono. Kairo estis fondita fare de la Fatimida dinastio en la 10-a jarcento p.K., sed la terkomponado la aktuala grandurbo estis la loko de naciaj ĉefurboj kies restoj restas videblaj en partoj de Malnova Kairo. Kairo ankaŭ estas asociita kun antikva Egiptio ĉar ĝi estas proksima al la pratempaj urboj de [[Memfiso]], [[Gizo]] kaj Fustat kiuj estas proksime de la Granda Sfinkso kaj la grandaj [[piramido]]j de Gizo.
Egiptoj hodiaŭ ofte nomas Kairon Maṣr ([mɑsˤɾ] , مصر), la egiptaraba elparolo de la nomo por [[Egiptujo]] mem, emfazante la daŭran rolon de la grandurbo en egipta influo.<ref>Behrens-Abouseif 1992, p. 8</ref><ref>Golia 2004, p. 152</ref> Ĝia oficiala nomo estas القاهرة al-Qāhirah , kio signifas laŭvorte "la venkanto" aŭ "la konkerinto"; egiptaraba elparolo: [elqɑ (ː) ˈheɾɑ], foje ĝi estas neformale ankaŭ referita kiel كايرو Kayro [ˈkæjɾo].<ref>'''Good News for Me''': [http://www.gn4me.com/gn4me/details.jsp?artId=3885468
Kairo havas la plej malnovan kaj plej grandan filman kaj muzikan industriojn en la [[araba mondo]], la duan plej aĝan institucion de pli alta lernado, nome [[Universitato al-Azhar]]. Multaj internaciaj amaskomunikilaroj, [[entrepreno]]j, kaj organizoj havas regionan ĉefsidejon en la grandurbo; la [[Araba Ligo]] havis sian ĉefsidejon en Kairo por la plej granda parto de sia ekzisto.
Kun pli ol 6.76 milionoj da loĝantoj<ref name="Capmas2006">{{Citation|url=http://www.msrintranet.capmas.gov.eg/ows-img2/xls/rep1ne.xls |publisher=Central Agency for Public Mobilisation and Statistics |title=Population and Housing Census 2006, Governorate level, Population distribution by sex |format=xls |accessdate=9a Julio 2009}}. Adjusted census result, as Helwan governorate was created on 17 April 2008 from a.o. parts of the Cairo governorate.</ref> disigitaj trans 453 kvadrataj kilometroj (175 kv. mejl.), Kairo estas senkompare la plej granda grandurbo en Egiptujo. Kun pliaj 10 milionoj da loĝantoj tuj ekster la grandurbo, Kairo kuŝas en la centro de la plej granda metropola areo en Afriko kaj en la araba mondo same kiel la deka plej granda urba areo en la mondo. Kairo, kiel multaj aliaj mega-urboj, suferas pro altaj niveloj de [[poluo]] kaj [[trafiko]]. La [[metroo]] de Kairo - unu el nur du metrooj sur la afrika kontinento (la alia estas la [[Alĝero|Alĝera]] Metroo) - rangas inter la dek kvin plej okupataj en la mondo,<ref>[http://www.meed.com/supplements/2012/tunnelling/cairos-third-metro-line-beats-challenges/3134558.article Cairo's third metro line beats challenges| Supplement | MEED<!-- Bot generated title -->]</ref>
== Geografio ==
[[
[[
[[
Kairo situas en norda Egiptujo, konata kiel Malsupra Egiptujo, 165 kilometroj (100 mejl.) sude de [[Mediteranea Maro]] kaj 120 kilometroj (75 mejl.) okcidente de la [[Sueza Golfo]] kaj de la [[Sueza Kanalo]].<ref>{{cite web|url=http://www.wolframalpha.com/input/?i=cairo+to+suez|work=WolframAlpha |publisher=Wolfram Research |accessdate=10a Septembro 2009 |title=Cairo to Suez}}</ref> La grandurbo estas laŭ la rivero [[Nilo]], tuj sude de la punkto kie la rivero forlasas sian dezert-malliberan valon kaj disbranĉigas en la malaltan [[Nildelto|Nildelta regiono]]. Kvankam la Kaira metropolo etendas for de Nilo en ĉiuj direktoj, la grandurbo Kairo kuŝas nur sur la orienta bordo de la rivero kaj du insuloj ene de ĝi sur suma areo de 453 kvadrataj kilometroj (175 kv. mejl.).<ref>{{cite web|url=http://www.cairo.gov.eg/C17/C8/Cairo%20Maps/default.aspx|publisher=Cairo Governorate|accessdate=10 September 2009|title=Cairo Maps}}</ref><ref name="citypop">{{cite web|url=http://www.citypopulation.de/Egypt.html |publisher=City Population |last=Brinkhoff |first=Thomas |accessdate=12a Septembro 2009 |title=Egypt: Governorates & Cities}}</ref>
Linio 170:
* en Kairo naskiĝis hungara akademiano, agrara [[inĝeniero]] [[Artúr Horn]]
== Notoj ==
<references/>
=== Referencoj ===
* Abu-Lughod, Janet (July 1965). "Tale of Two Cities: The Origins of Modern Cairo". Comparative Studies in Society and History 7 (4). Cambridge, UK: Cambridge University Press. ISSN 0010-4175.
* Afaf Lutfi Sayyid-Marsot (1984). Egypt in the Reign of Muhammad Ali (illustrated, reprint ed.). Cambridge, UK: Cambridge University Press. ISBN 0-521-28968-8.
Linio 201:
{{Metropoloj}}
{{havenda artikolo|Kairo}}
[[Kategorio:Milionurboj]]
[[Kategorio:Ĉefurboj de Afriko]]
[[Kategorio:Kairo| ]]
| |||