Aleksandr Puŝkin: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
→‎En Esperanto aperis: aldonis "Kant' pri sorĉpova Oleg'o"
KuBOT (diskuto | kontribuoj)
e Forigo de la ŝablono(j) LigoElstara kaj/aŭ LigoLeginda laŭ VP:FA; kosmetikaj ŝanĝoj
Linio 19:
'''Aleksandr Sergejeviĉ PUŜKIN''' ([[rusa lingvo|ruse]] ''Александр Сергеевич Пушкин;'' naskiĝis la {{daton|6|junio|1799}} en [[Moskvo]]; mortis la {{daton|10|februaro|1837}} en [[Peterburgo]] pro grava vundo dum [[duelo]]) estis fama [[Rusio|rusa]] [[verkisto]] kaj [[poeto]]. Li estas rigardata kiel la fondinto de la moderna [[rusa literaturo]].
 
== Vivo ==
=== Fruaj jaroj ===
Junaĝe Puŝkin lernis en la [[liceo]] en [[Carskoje Selo]] (nun - urbo [[Puŝkin (urbo)|Puŝkin]], proksime al [[Sankt-Peterburgo]]). La liceo (malfermita la [[19-an de oktobro]] [[1811]]) estis destinita por nobelaj infanoj ekde 10-12-jara aĝo, la programo celis prepari altrangajn ŝtatajn funkciulojn.
 
Jam en [[1815]] Puŝkin deklamis en la liceo en la ĉeesto de plej elstara tiama poeto [[Gavriil Derĵavin]] sian poemon "Rememoroj pri Carskoje Selo", ricevis aprobon kaj estis rimarkita. Jam dum licea studado Puŝkin estis akceptita en literaturan societon "[[Arzamas]]", kiu kontraŭis rutinon kaj arkaikecon en literaturo.
 
=== Ekkariero ===
Puŝkin finis la liceon en [[1817]], kun rango de kolegia sekretario (10-a klaso el 14 ekzistantaj) kaj ricevis postenon en la Kolegio pri Eksterlandaj Aferoj. En [[1819]] li aliĝas literatur-teatran societon "Verda lampo", amikas kun multaj agantoj de onta [[decembrista revolucio|decembra ribelo]], kvankam mem ne partoprenas la konspiron. Tiam li verkis plurajn epigramojn kaj politikajn poemojn. Pro tiuj poemoj li en [[1820]] estis vokita al la general-guberniestro de Peterburgo. Al li minacis ekzilo al [[Siberio]], tamen influhavaj amikoj sukcesis anstataŭi tion per postenigo en la urbo Jekaterinoslav (nun [[Dnepropetrovsk]]). Poste li devis servi en [[Kiŝinevo]] kaj [[Odeso]]. Pro komplika situacio, formiĝinta ĉirkaŭ Puŝkin en Odeso, en [[1824]] li petis eksigon el ŝtata ofico kaj estis direktita en la bienon de siaj gepatroj [[:ru:Михайловское (Псковская область)|Miĥajlovskoje]] ([[Pskov]]a provinco) por vivi tie sub kontrolo.
 
Linio 32:
En [[1830]] estis akceptita lia edziĝpropono al [[Natalia Gonĉarova]], Puŝkin veturis en la bienon de sia patro Boldino (provinco de [[Niĵnij Novgorod]]) por preparoj al nuptofesto, tamen pro [[ĥolero|ĥolera]] [[kvaranteno]] estis devigita resti tie dum tri monatoj. Tiu '''Boldina aŭtuno''' estis plej fruktodona por lia kreado.
 
=== Finaj jaroj ===
En [[1833]] Puŝkin revenis en [[Sankt-Peterburgo]]n. La caro donis al li plej malaltan kortegan rangon [[kamer-junkro]], kio estis moka kaj hontiga. En [[1834]] Puŝkin eksiĝis, havante multajn ŝuldojn. Plej bonaj liaj verkoj estis malpermesitaj.
 
Linio 49:
* ''Evgenij Onegin'' (versromano, 1825-32)
* ''Povesti Belkina'' (Noveloj de Belkin, ciklo de noveloj eldonita sub fikcia aŭtora nomo, 1831)
* ''Mocart i Saljeri'' (Mozart kaj Salieri, dramo, 1832)
* ''Dubrovskij'' (romano, 1832-33)
* ''Pikovaja dama'' (novelo, 1834)
Linio 92:
* [[Rusa poezio en tradukoj de Sergej Rublov. A.S.Puŝkin]] - 2002 - 468 paĝoj.
* [[Malgrandaj tragedioj]] tradukis [[Nikolaj Lozgaĉev]]
* ''Tri poemoj'', tradukis Valentin Melnikov, ''[[Beletra Almanako]]'', nº 19, februaro 2014, Novjorko, Mondial. ISBN 9781595692771978-1-59569-277-1, ISSN 1937-3325. pp. 64-65.
 
== Gallery ==
<gallery widths="150px" heights="150px" >
File:Pushkin 04.jpg|Portreto de Puŝkin 1800–1802 de [[Xavier de Maistre]]
Linio 113:
</gallery>
 
== Bibliografio ==
* Binyon, T. J. (2002) Pushkin: A Biography. London: HarperCollins ISBN 0-00-215084-0; US edition: New York: Knopf, 2003 ISBN 1-4000-4110-4
* Yuri Druzhnikov (2008) Prisoner of Russia: Alexander Pushkin and the Political Uses of Nationalism, Transaction Publishers ISBN 1-56000-390-1
Linio 127:
== Eksteraj ligiloj ==
{{projektoj|commonscat=Aleksandr Pushkin|wikisource=Aŭtoro:Aleksandr Puŝkin}}
{{el}} [http://kinejo.blogsome.com animacia filmo ''"Fabelo pri morta princino kaj sep herooj (1951)"''] {{ru}} kun subtitoloj {{eo}}
{{el}} [http://donh.best.vwh.net/Esperanto/Literaturo/literaturo.tradukita.pr.html#alexander_puŝkin Rete legeblaj verkoj]
{{el}} [http://www.feb-web.ru/feb/pushkin Kompleta verkaro] (ru)
Linio 134:
 
{{havenda artikolo|Aleksandr Puŝkin}}
 
{{vivtempo|1799|1837|Puŝkin, Aleksandr}}
 
[[Kategorio:Aleksandr Puŝkin| ]]
Linio 140 ⟶ 142:
[[Kategorio:Poetoj de Rusio]]
[[Kategorio:Libroj de Aleksandr Puŝkin| ]]
{{vivtempo|1799|1837|Puŝkin, Aleksandr}}
[[Kategorio:Naskiĝintoj en Moskvo]]
[[Kategorio:Mortintoj en Sankt-Peterburgo]]
 
{{LigoLeginda|ru}}
{{LigoElstara|hr}}