Kalidaso: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
KuBOT (diskuto | kontribuoj)
e Roboto: Ŝanĝo de kategorinomoj al pli klaraj; laŭ Vikipedio:BOT/L; kosmetikaj ŝanĝoj
Linio 6:
 
== Frua vivo ==
 
Akademiuloj konjektis ke Kalidaso eble loĝis aŭ proksime de la [[Himalajo]], aŭ en la najbareco de Ujjain, aŭ en Kalinga. La tri konjektoj estas bazitaj respektive sur la detala priskribo fare de Kalidaso de la Himalajo en sia ''Kumārasambhava'', la elmontro de lia amo por Ujjain en ''Meghadūta'', kaj liaj tre laŭdantaj priskriboj de Kalingana imperiestro Hemāngada en ''Raghuvaṃśa'' (sesa sargao).
 
Sed kelkaj akademiuloj emas priskribi lin kiel [[Kaŝmiro|kaŝmiranon]]<ref name="Gopal1984">{{cite book|author=Ram Gopal|title=Kālidāsa: His Art and Culture|url=http://books.google.com/books?id=HwHk-Y9S9UMC&pg=PR3|date=1 January 1984|publisher=Concept Publishing Company|pages=3}}</ref><ref name="Bamzai1994">{{cite book|author=P. N. K. Bamzai|title=Culture and Political History of Kashmir|volume=1|url=http://books.google.com/books?id=1eMfzTBĉcYC&pg=PR261|date=1a1-a de Januarojanuaro 1994|publisher=M.D. Publications Pvt. Ltd.|pages=261–262|isbn=978-81-85880-31-0}}</ref><ref name="Kaw2004">{{cite book|author=M. K. Kaw|title=Kashmir and It's People: Studies in the Evolution of Kashmiri Society|url=http://books.google.com/books?id=QpjKpK7ywPIC&pg=PR388|date=1a1-a de Januarojanuaro 2004|publisher=APH Publishing|pages=388|isbn=978-81-7648-537-1}}</ref> ekde la pionira esplorado farita de [http://www.worldcat.org/identities/lccn-no00-50105/ Lakshmi Dhar Kalla] (1891-1953) en lia ade re-redaktita libro ''[http://www.worldcat.org/title/birth-place-of-kalidasa-with-notes-references-and-appendices-etc/oclc/044812192 The birth-place of Kalidasa, with notes, references and appendices]'' (1926), dirante ke, longe de esti malkongruaj, tiuj faktoj ĵus montras ke li estis naskita en [[Kaŝmiro]] (bazita sur topografaj priskriboj, kampara folkloro, la faŭno kaj flaŭro de la regiono ktp., kion nur lokaj loĝantoj povis scii) sed moviĝis por varia kialoj kaj serĉis la patronecon de lokaj regantoj por prosperi.
 
Estas kredite ke li estis de humila origino, edziĝinta al princino kaj defiita fare de lia edzino, studis [[poezio]]n por iĝi granda [[poeto]].<ref name=academi>{{cite web|title=About Kalidasa|url=http://www.kalidasaakademi.nic.in/About_Kalidasa/about_kalidasa.html|publisher=Kalidasa Academi|accessdate=21a21-a Juliode julio 2013}}</ref> Kelkaj kredas ke li vizitis la verkiston Kumaradasa, nome la reĝo de [[Cejlono]] kaj, pro iom da perfido, Kalidaso estis murdita tie.<ref name=academi/> La nomo de lia edzino estis Vidyawati.
 
== Tempoperiodo ==
Lia periodo estis ligita al la regado de unu ''Vikramaditya''. Kaj Ĉandraguptha la 2-a (380 p.K. — 415 p.K.) kaj Skandagupta (455 p.K. - 480 p.K.), estis titolitaj ''Vikramaditya'' kaj la vivoperiodo de Kalidasa estis ligita al ilia regado.<ref>Gaurīnātha Śāstrī 1987, p. 78</ref> Estis ankaŭ argumentite ke Kalidaso vivis en la 1a1-a jarcento a.K. dum la periodo de alia ''Vikramaditya'' de Ujjain, sed nun estas ĝenerale akceptite ke la periodo de Kalidaso falis inter 5-a kaj 6-a jarcento<ref>Gaurīnātha Śāstrī 1987, p. 77</ref> Lia nomo, kune kun poeto Bharavi, estas menciita en surŝtona surskribo datita el la jaro 634, trovita ĉe Aihole, situanta en nuntempa [[Karnatako]].<ref>Gaurīnātha Śāstrī 1987, p. 80</ref>
 
== Verkoj ==
Kālidāsa verkis tri prezentaĵojn. Inter ili, ''Abhijñānaśākuntalam'' ("De Ŝakuntala rekonita per ĵetono") estas ĝenerale rigardita kiel majstraĵo. Ĝi estis inter la unuaj sanskritaj verkoj estantaj tradukitaj en la anglan, kaj poste estis tradukita en multajn lingvojn.<ref>[http://www.cs.colostate.edu/~malaiya/kalidas.html Kalidas, Encyclopedia Americana]</ref>
[[Dosiero:Raja Ravi Varma - Mahabharata - Shakuntala.jpg|thumb|175px|Ŝakuntalo haltiĝas por rigardi reen al Duŝjanta, Raja Ravi Varma (1848-1906).]]
 
==== Poemoj ====
 
* ''Mālavikāgnimitram'' (Mālavikā kaj Agnimitra) rakontas la historion de Reĝo Agnimitra, kiu enamiĝas al la bildo de ekzilita servistino nomita Mālavikā. Kiam la reĝino malkovras la entuziasmon de sia edzo por tiu knabino, ŝi iĝas kolera kaj malliberigas Mālavikā, sed ĉar sorton havus tiu, Mālavikā estas fakte ver-naskita princino, tiel pravigante la aferon.
 
Linio 28 ⟶ 27:
 
==== Eposoj ====
 
* ''Raghuvaṃsa'' (La dinastio de la prapatroj de [[Ramo]] aŭ "Dinastio de Raghu") estas epopeo pri la reĝoj de la Raghu-dinastio.
* ''Kumārasambhava'' (La ekestiĝo de la milita dio aŭ Naskiĝo de "Kumara" aŭ Subrahmanja) priskribas la naskiĝon kaj adoleskecon de la diino Parvatio, kaj ŝian geedziĝon al senjoro [[Ŝivao]].
 
==== Lirikaj poemoj (selekto) ====
 
* ''Meghadūta'' (La nuba mesaĝisto) aŭ ''Meghasāndesa'' estas la rakonto de [[Jakŝo]] provanta sendi mesaĝon al lia amanto tra nubo. Kalidaso atribuis tiun poemon al la "mandākrānta" mezurilo konata pro ĝia lirika dolĉeco. Ĝi estas unu el la plej popularaj poemoj de Kalidaso kaj oni verkis multajn komentaĵojn ori tiu verko.
* ''Ṛtusaṃhāra'' (La maniero de la sezonoj) priskribas la ses sezonojn rakontante la travivaĵojn de du amantoj en ĉiu el la sezonoj. Ṛtusaṃhāra estis tradukita al tamila de Muhandiram T. Sathasiva Iyer</ref>
 
== Tradukoj ==
Montgomery Schuyler, Jr. publikigis bibliografion de la eldonoj kaj tradukoj de la Ŝakuntala dramo preparante sian laboron "Bibliografio de la Sanskrito-Dramo".<ref>Ĝi estis poste publikigita kiel la tria volumo de la 13a13-a volumeno de la Hind-Irana Serio de la Kolumbia Universitato, publikigita de Columbia University Press, inter 1901-32 kaj eldonita de A. V. Williams Jackson</ref><ref>{{cite journal|last=Schuyler, Jr.|first=Montgomery|title=The Editions and Translations of Çakuntalā|journal=Journal of the American Oriental Society|year=1901|volume=22|pages=237–248|jstor=592432}}</ref> Schuyler poste kompletigis siajn bibliografiajn seriojn de la verkoj de Kalidaso kompilante bibliografiojn de la eldonoj kaj tradukoj de Vikramorvaçī kaj Mālavikāgnimitra.<ref>{{cite journal|last=Schuyler, Jr.|first=Montgomery|title=Bibliography of Kālidāsa's Mālavikāgnimitra and Vikramorvaçī|journal=Journal of the American Oriental Society|year=1902|volume=23|pages=93–101|jstor=592384}}</ref>
 
Montgomery Schuyler, Jr. publikigis bibliografion de la eldonoj kaj tradukoj de la Ŝakuntala dramo preparante sian laboron "Bibliografio de la Sanskrito-Dramo".<ref>Ĝi estis poste publikigita kiel la tria volumo de la 13a volumeno de la Hind-Irana Serio de la Kolumbia Universitato, publikigita de Columbia University Press, inter 1901-32 kaj eldonita de A. V. Williams Jackson</ref><ref>{{cite journal|last=Schuyler, Jr.|first=Montgomery|title=The Editions and Translations of Çakuntalā|journal=Journal of the American Oriental Society|year=1901|volume=22|pages=237–248|jstor=592432}}</ref> Schuyler poste kompletigis siajn bibliografiajn seriojn de la verkoj de Kalidaso kompilante bibliografiojn de la eldonoj kaj tradukoj de Vikramorvaçī kaj Mālavikāgnimitra.<ref>{{cite journal|last=Schuyler, Jr.|first=Montgomery|title=Bibliography of Kālidāsa's Mālavikāgnimitra and Vikramorvaçī|journal=Journal of the American Oriental Society|year=1902|volume=23|pages=93–101|jstor=592384}}</ref>
 
== Pli posta kulturo ==
 
Multaj akademiuloj verkis komentaĵojn pri la verkoj de Kalidaso. Inter la plej studitaj komentaĵoj estas tiuj de Kolāchala Mallinātha Suri, kiuj estis verkitaj en la [[15-a jarcento]] dum la regado de la [[Viĝajanagara imperio|Viĝajanagara]] [[reĝo]], Deva Raja la 2-a. La plej antikvaj konservitaj komentaĵoj ŝajnas esti tiuj de la kaŝmira akademiulo Vallabhadeva de la 10-a jarcento.<ref>Dominic Goodall kaj Harunaga Isaacson, ''The Raghupañcikā of Vallabhadeva, Volume 1'', Groningen, Egbert Forsten, 2004.</ref> Eminentaj sanskritaj poetoj kiel Bāṇabhaṭṭa, Jayadeva kaj Rajaseĥara malŝparis laŭdon pri Kalidaso en siaj verkoj. Bonkonata sanskrita versaro ("Upamā Kālidāsasya ... ") laŭdas lian kapablon ĉe ''upamā'', aŭ [[komparo]]j. Anandavardhana, tre honorita kritikisto, konsideris Kalidason kiel unu el la plej grandaj sanskritaj poetoj iam. De la centoj da antaŭ-modernaj sanskritaj komentaĵoj pri la verkoj de Kalidaso, nur frakcio estas nuntempe publikigita. Tiaj komentaĵoj montras signojn ke la poezio de Kalidaso estis ŝanĝitaj de sia origina stato tra jarcentoj de permana kopiado, kaj eventuale tra konkurantaj parolaj tradicioj kiuj kuris kune kun la skriba tradicio.
 
Linio 51 ⟶ 46:
La artisto Koodiyattam kaj la akademiulo pri teatroĝenro ''Natya Shastra'' nome Māni Mādhava Chākyār (1899-1990) koreografiis kaj elfaris popularajn verkojn de Kalidaso kiaj ''Abhijñānaśākuntala'', ''Vikramorvaśīya'' kaj ''Mālavikāgnimitra''.
 
== NotojReferencoj ==
{{Referencoj}}
<references/>
 
== BibliografioLiteraturo ==
*
* {{cite journal|last=Raghavan|first=V.|title=A Bibliography of translations of Kalidasa's works in Indian Languages|journal=Indian Literature|date=Januaro–Marto 1968|volume=11|issue=1|pages=5–35|jstor=23329605}}
* {{cite book|ref=harvnb|author=Gaurīnātha Śāstrī|title=A Concise History of Classical Sanskrit Literature|url=http://books.google.com/books?id=QYxpvZLg4hAC|year=1987|publisher=Motilal Banarsidass Publ.|isbn=978-81-208-0027-4}}