|
'''ŜjianoSiano''' estas [[milionurbo]] en [[Ĉinio]], kie estas provinca [[ĉefurbo]] de [[Ŝenŝjio]].
[[Dosiero:Pagoda de la oca salvaje.jpg|eta|300px|Granda pagodo en Ŝjiano]]
* [[Loĝantaro]]:3+8 milionoj.340.000
* [[Areo]]: 94
* [[Koordinato]]j: {{koordinatoj gm|34|15|N|108|52|E}}
== Historio ==
ŜjianoSiano estis la ĉefurbo de Ĉinio dum la tempo de la dinastioj de [[Dinastio Zhou|Zhou]], [[Dinastio Qin|Qin]], [[Dinastio Han|Han]], [[Dinastio Sui|Sui]] kaj [[Dinastio Tang|Tang]]. Ĝi estis unu de la finaj punktoj de la [[silka vojo]].
En la jaro 1046 a.K. dum la dinastio Okcidenta Zhou, kiu estis la unua tutlanda reĝimo en ĉina historio, ŜjianoSiano estis nomita ''Fenghao'' (ĉine 丰镐|豐鎬), kiu estis kunigita nomo de du ĉefurboj ''Fengjing'' (丰京|豐京) kaj ''Haojing'' (镐京|鎬京) fonditaj de Reĝo Wen kaj Reĝo Wu respektive. En la komenca jaro de la dinastio Okcidenta Han (la jaro 206 a.K.), Imperiestro Liu Bang elektis ŜjianonSianon kiel ĉefurbon, kaj nomis ĝin ''Chang'an'' (长安|長安), kiu signifis "longan pacon". Ekde tiam ĝis la fina jaro de la dinastio Tang (la jaro 907), ŜjianoSiano sub la nomo ''Chang'an'' estis ĉefurbo de dektri dinastioj por pli ol 1100 jaroj. En la printempo de la jaro 1369, kiu estis la dua jaro post la fondiĝo de la dinastio Ming, generalo Xu Da de imperiestro Zhu Yuanzhang kaptis la urbon, kaj ŝanĝis ĝian nomon al ''Xi'an'' (西安, esperante Ŝjiano), kiu signifis "pacon en okcidento", kaj edke tiam, oni uzis la nomon ĝis nun.<ref>[http://www.xa.gov.cn/websac/cat/902/902390.html Historio de la nomo de Ŝjiano (ĉinlingva)]</ref>
==Turismo==
ŜjianoSiano havas la faman [[armeo]]n el 7 000 [[Terakota Armeo|terakotaj militistoj]] en natura grandeco, el la [[3-a jarcento]] antaŭ [[Kristo]].
Ankaŭ tie troviĝas aliaj ne famaj turismaj aferoj kiel urba murego, 14 km longa, kun superrigardo sur la urbo; eblas biciklado laŭ la muro kaj budhisma [[pagodo]] Da Yan Ta.
== [[Klimato]] ==
La klimato de ŜjianoSiano estas [[kontinenta klimato|kontinenta]], iomete [[musono]] influas. La [[somero]]j estas varmegaj, la [[vintro]]j estas malvarmaj kaj sekaj. Plej ofte de [[aŭgusto]] ĝis [[novembro]] pluvas (vintre malofte neĝas) resume 550 mm. [[Printempo|Printempe]] [[polvo]]- kaj [[sablo|sablero]][[ŝtormo]]j okazadas. La averaĝa [[temperaturo]] estas 14 °C, somere 27 °C, vintre proksimume [[frosto]]punkto.
==Esperanto==
*[[Konciza historio de Esperanto en ŜjianoSiano]]
*[[Wang Tianyi|Ĉielismo WANG Tianyi]]
| 