La '''etoksoetano''' aŭ '''dietiladuetila etero''' ankaŭ estas konata kiel sulfata etero, ĝia molekula formulo estas C<sub>4</sub>H<sub>10</sub>O kaj ĝia struktura formulo estas CH<sub>3</sub>CH<sub>2</sub>-O-CH<sub>2</sub>CH<sub>3</sub>. La difino etero aplikiĝas al la malplena spaco, kaj tiu nomo atribuiĝas al tiu substanco pro la granda volatileco de la etila etero. Ĝi estas senkolora, kutime uzata kiel solvaĵo, kaj en la pasinteco ĝi uziĝis kiel ĝenerala anestezilo. Ĝiaj narkotaj proprecoj estas konataj ekde la antikiveco kaj oni scias ke ĝi kaŭzas dependecon. Al tiu simptomo oni nomas eteromanio.
== Historio ==
Linio 67:
== Uzoj ==
La etero estas ĉefe uzata kiel solvaĵo en la produktado de celulozaj plastaĵoj kiel la [[Celuloza acetato|celuloza acetato]]. La dietiladuetila etero posedas altan cetanan indekson<ref>La [https://en.wikipedia.org/wiki/Cetane_number cetana indekso] estas indikilo de la brulrapido de la [[Dizeloleo|dizelolea]] brulaĵo.</ref> inter 85-90 kaj uzatas kiel sparkiga fluidaĵo<ref>[https://en.wikipedia.org/wiki/Starting_fluid Sparkiga fluidaĵo] estas uzata por helpi la ekfunkcion de la motoroj kun interna brulado. Ĝenerale tiu eka brulaĵo estas la dietiladuetila etero pro ties tre malalta memsparkiga temperaturo 160<sup>o</sup>C aŭ 320<sup>o</sup>F.</ref>, miksita kun petrola distilaĵaro por la benzinaj aŭ dizelaj veturiloj, dank'al ties alta volatileco kaj malalta brulpunkto. Pro la samaj kialoj ĝi ankaŭ estas uzata kiel komponanto en la brulmiksaĵo de la modeloj de motoroj kun fajreco laŭ karburilpremado.
== Anestezia aplikebleco ==
En la [[16-a de oktobro]] [[1846]], [[William Morton]] (1819-1868) partoprenis en publika prezentado por demonstri la anesteziajn efektojn de la dietiladuetila etero, en la amfiteatro [[Eterdomo]]<ref>[https://en.wikipedia.org/wiki/Ether_Dome La amfiteatro de la eterkupolo]], en [[Bostono]].</ref>, en [[Bostono]]. Tamen, [[Crawford Long]] (1815-1878) estas agnoskita ke li private demonstris la uzon de la etero kiel ĝenerala anestezilo en kirurgio, al kelkaj oficistoj en la usona subŝtato [[Georgio]], ĉirkaŭ la [[30-a de marto]] [[1842]], kaj Long publike demonstris la uzon de la etero kiel porkirurga anestezilo plurfoje antaŭ ol [[1846]]. La britaj kuracistoj jam sciis pri la anestezaj proprecoj de la etero ĉirkaŭ [[1840]], tiam kiam ĝi estis preskribita kune kun la [[opio]]. Kelkfoje, la dietiladuetila etero antaŭe uziĝis anstataŭ la [[kloroformo]] pro ties pli alta terapeŭtika indekso<ref>[https://en.wikipedia.org/wiki/Therapeutic_index Terapeŭtika indekso] estas la rilato inter la terapeŭtikaj agentoj efike agantaj kun tiuj kaŭzantaj morton aŭ toksecon, en studoj faritaj kun homoj kaj bestoj.</ref>, tio estas, ĝi prezentas pli bonajn rezultojn inter la rekomendita dozo kaj toksaj efektoj de la superdozado.
