Ŝahnameo: Malsamoj inter versioj

[kontrolita revizio][kontrolita revizio]
Enhavo forigita Enhavo aldonita
KuBOT (diskuto | kontribuoj)
e Roboto: Ŝanĝo de kategorinomoj al pli klaraj; laŭ Vikipedio:BOT/L; kosmetikaj ŝanĝoj
Neniu resumo de redakto
Linio 1:
{{sen fontoj|dato=Decembro 2011}}
[[Dosiero:Shahnameh3-1.jpg|eta|Ŝahnameo]]
[[Dosiero:Shahnameh3-5.jpg|eta|Ŝahnameo]]
 
'''Ŝahnameo''' aŭ '''Ŝahnameho''' (en persa شاهنامه‎ laŭvorte ''Ŝahletero'' aŭ ''Libro de [[ŝaho|Ŝahoj]]'') estas la plej fama [[epopeo]] en la [[persa lingvo|persa]] lingvo. Ĝin verkis [[Abol-Gasem Ferdoŭsio]], la plej granda [[epopeo|epopeisto]] de la [[perslingva literaturo]] de [[Persio]] aŭ [[Irano]]. Temas pri la [[Popolaj eposoj|popola eposo]] por la [[Granda Irano]]. Ferdoŭsio kreis ĝin dum 30-jara periodo pr. inter 977 aŭ 980 kaj 1010 p.K. en urbo ''Tuso''<!-- ne metu simplan ligilon, kiu gvidas al teksto pri la spira malhelpo! --> en provinco [[Ĥorasano]] en la nordoriento de nuna Irano.
La epopeo entenas 60&nbsp;000 versduojn pri la antikvaj reĝoj, aŭ ŝahoj de Persio, iam [[mitologio|mitecaj]].
 
La epopeo entenas 60&nbsp;000 versduojn<ref name='"TIO20100513"'>{{cite web|last=Lalani|first=Farah|title=A thousand years of Firdawsi’s Shahnama is celebrated|url=http://www.theismaili.org/cms/998/A-thousand-years-of-Firdawsis-Shahnama-is-celebrated|work=The Ismaili|accessdate=24a de Majo 2010|date=13a de Majo 2010}}</ref> pro kio ''Ŝahnameo'' estas la plej longa epopeo de la mondo verkita de unusola poeto. Ĝi temas pri la antikvaj reĝoj, aŭ ŝahoj de Persio, iam [[mitologio|mitecaj]]. Ĝi rakontas ĉefe la persan [[mitologio]]n kaj je ioma etendo ankaŭ la historian pasinton de la [[Persa Imperio]] el la kreado de la mondo ĝis la [[Islama konkero de Persio]] en la 7a jarcento. Nuntempaj [[Irano]], [[Afganio]] kaj la ampleksaj [[Granda Irano|regionoj]] influitaj de la persa [[kulturo]] (kiaj [[Kartvelio]], [[Armenio]], [[Turkio]], kaj [[Dagestano]]) omaĝas tiun nacian epopeon.
Ferdoŭsio kreis ĝin dum 30-jara periodo pr. inter 980 kaj 1010 p.K. en urbo ''Tuso''<!-- ne metu simplan ligilon, kiu gvidas al teksto pri la spira malhelpo! --> en provinco [[Ĥorasano]] en la nordoriento de nuna Irano.
 
La lingva kaj historia valoroj de Ŝahnameo estas tre gravaj rilate al la persa lingvo kaj Irano. Ferdoŭsio poemis ĝin en la persa lingvo, kiam la [[araba lingvo]] regis la landon - ekpost la alveno de la [[Islamo]] en Iranon en la 7-a jc p.K. Ŝahnameo per sia interesa enhavo kaj alloga poezia formo epopeeca kaj revivigis la persan lingvon kaj bele re-prezentis alla divrsajdiversajn loĝantojloĝantojn de Irano - konsistantaj el tre diversaj kaj multaj gentoj[[gento]]j - ilian komunan historion kaj identecon.
 
Tiu verko estas de centra gravo en la persa kulturo, konsiderata literatura majstroverko, kaj definitiva montro de etna kaj nacia kultura identeco de modernaj Irano, Afganio kaj Taĝikio.<ref>{{cite web|last=Ashraf|first=Ahmad|title=Iranian Identity iii. Medieval Islamic Period|url=http://www.iranicaonline.org/articles/iranian-identity-iii-medieval-islamic-period|work= Encyclopædia Iranica |accessdate=Aprilo 2010|date=30a de Marto 2012}}</ref> Ĝi gravas ankaŭ por la nuntempaj aliĝantoj de [[Zoroastrismo]], je tio ke ĝi markas la historiajn ligilojn inter la komenco de la religio kun la morto de la [[Sasanidoj|lasta sasanida reganto]] de Persio dum la islama konkero kaj la finon de la Zoroastra influo en Irano.
 
La parkerindaj versoj de la verko ĉiam aperas en popolparoloj kaj aŭtoraj tekstoj fierigante kaj la dirantojn kaj la diratojn.
 
==Notoj==
<references/>
 
== Eksteraj ligiloj ==
Linio 26 ⟶ 29:
[[Kategorio:Literaturo de Irano]]
[[Kategorio:Memoro de la Mondo]]
[[Kategorio:Historio de Irano]]
[[Kategorio:Epopeoj]]
[[Kategorio:Persa lingvo]]