|
[[Dosiero:BNSF GE Dash-9 C44-9W Kennewick - Wishram WA.jpg|eta|right|200px||Kvar lokomotivoj BNSF GE C44-9W trenantaj miksan ŝarĝotrajnon ĉe la bordo de la rivero [[Kolumbio (rivero)|Kolumbio]], inter [[Kennewick (Vaŝingtonio)|Kennewick]] kaj Wishram, [[Vaŝingtonio]], [[Usono]].]]
[[Dosiero:Railroad tieswoodconcrete.jpg|eta|200px|Metalaj reloj sur lignaj [[ŝpalo]]j sur [[balasto]].]]
'''Rela transporto''' aŭ '''Fervoja transporto''' estas rimedo de [[transporto]] de pasaĝeroj kaj varoj, per radenhavaj [[veturilo]]j funkciantaj sur [[relo]]j. Ĝi ankaŭ estas ofte prisignita kiel trajnotransporto. Kontraste al [[ŝoseotransporto]], kie veturiloj simple veturas sur preta surfaco, fervojveturiloj estas unudirekte gvidataj sur la trakoj sur kiuj ili funkcias. [[Trako]] kutime konsistas el [[ŝtalo|ŝtalaj]] reloj instalitaj sur [[ŝpalo]]j aŭ dormantoj kaj [[balasto]], sur kiuj la rulaĵo, kutime ekipita per metalradoj, moviĝas. Tamen, ankaŭ aliaj varioj estas eblaj, kiel ekzemple slabtrako kie la reloj estas fiksitaj al betona fundamento ripozanta sur preta subgrundo.
RulvaroRulaĵo en fervojtransportsistemojfervojaj transportsistemoj ĝenerale havas pli malaltan frikcireziston kiam komparite kun aŭtovojaŭtovojaj veturiloj kaj la pasaĝeropasaĝeroj kaj ŝarĝvagonoj (ĉaroj kaj ĉaroj) povas esti kunligitaj en pli longajn trajnojn. La operacio estas aranĝita fare de fervojsocietofervoja societo, havigotransportokiu havigas transporton inter [[Fervoja stacidomo|fervojaj stacidomoj]] aŭ frajtajŝarĝaj klientinstalaĵojinstalaĵoj. Potenco estas disponigita per lokomotivoj[[lokomotivo]]j kiujnkiuj ambaŭaŭ remizojprenas elektraelektran potencoenergion de [[fervoja tensigaelektra sistemo]] aŭ produktas sian propran potenconenergiun, kutime deper dizelmotoroj[[dizelmotoro]]j. La plej multaj trakoj estas akompanitaj per signalsistemo. Fervojoj[[Fervojo]]j estas sekura tertransportsistemosurtera transportsistemo kiam komparite kun aliaj formoj de transporto.<ref> Laŭ [Nbhttp://www.railwatch.org.uk/backtrack/rw94/rw094p06.pdf 1tiu fonto], fervojtransportofervojoj estas la plej sekura transportsistemo por-mejle kaj por-hore, dum aertransporto estas la plej sekura transportsistemo nur por-mejle.</ref> Fervojtransporto estas kapabla je altaj niveloj de pasaĝeroutiligo fare de pasaĝeroj kaj kargutiligoŝarĝo kaj de energiefikeco, sed ofte estas malpli fleksebla kaj pli kapitalintensa ol aŭtovojaŭtovoja transporto estas, kiam pli malaltaj trafikniveloj estas pripensitaj.
La plej maljunajantikvaj, virhom-transportitajtransportantaj fervojoj devenas de la 6-a-jarcenta Ba.CK, kunkaj Periander[[Periandro]], unu el la Seven Sages of Greece ([[Sep Saĝulojsaĝuloj]] de [[Grekio]]), kreditita kunsupozita ĝia inventoinventinto. Fervoja transporto floris post la brita evoluo de la vaporlokomotivo kiel realigebla fonto de la potenco en la 18-a kaj 19-a jarcentoj. Kun vapormaŝinoj, estis eble konstrui ĉeftendencajn fervojojn, kiuj estis ĉefkomponento de la industria revolucio. Ankaŭ, fervojoj reduktis la kostojn de kargado, kaj enkalkulis pli malmultajn perditajn varojn, komparite kun kargado, kiu alfrontis fojan sinkigon de ŝipoj. La ŝanĝo de kanaloj al fervojoj enkalkulis "naciajn merkatojn" en kiu prezigas variis tre malgrande de grandurbo al grandurbo. Studoj montris ke la invento kaj evoluo de la fervojo en Eŭropo estis unu el la plej gravaj teknologiaj inventoj de la malfrua 19-a jarcento por Usono, sen kiu, MEP estintus pli malalta je 7.0% en 1890.
En la [[1880-aj jaroj]], elektrigitaj trajnoj estis lanĉitaj, kaj ankaŭ la unuaj tramoj kaj rapida transitsistemoj kreiĝis. Komencante dum la [[1940-aj jaroj]], la ne-elektrigitaj fervojoj en la plej multaj landoj havis siajn vaporlokomotivojn anstataŭigitaj per dizelelektraj lokomotivoj, kun la procezo estas preskaŭ kompleta antaŭ 2000. Dum la 1960-aj jaroj, elektrigitaj altrapidaj fervojaj retoj estis prezentitaj en Japanio kaj kelkaj aliaj landoj. Aliaj formoj de gvidita grundotransporto ekster la tradiciaj fervojdifinoj, kiel ekzemple monorelo aŭ [[Maglevo]], estis provitaj sed vidis limigitan uzon.
[[Kategorio:Fervojo]]
|
