Katalizo: Malsamoj inter versioj

'''Katalizilo'''<ref>[[Plena Ilustrita Vortaro de Esperanto]] kun suplemento, la tria eldono el 1987, paĝo 497</ref>, '''katalizanto'''<ref>[http://vortaro.net/#katalizanto katalizanto vortaro.net : ''katalizanto'' pri substanco kiu reakcias; ''katalizilo'' pri aparato en aŭtomobilo]</ref>, '''katalizatoro'''<ref>"Esperanta-pola vortaro"; Tadeusz Michalski</ref> estas materialo, kiu plirapidigas la [[kemia reakcio|kemiajn reakciojn]] kaj kiu ne forkonsumiĝas dum la procesoprocezo kaj ne ŝanĝiĝas por daŭro. Oni nomas la katalizilojn de la naturo [[enzimo]]j kaj [[riboenzimo]]j. Ili reguligas la gravajn biokemiajn reagojnreakciojn.

Dum la procezo, la kataliza paŝo estas ĝenerale la kemia reagoreakcio inter la katalizilo kaj la komenca materialo. Tiam estiĝas intermaterialoj (transiraj produktoj), kiuj eme reakcias unu kun la alia aŭ kun plua reagaĵo, tiel estiĝas la dezirata finprodukto.

Dum la kemia reakcio inter la transira produkto kaj la reagaĵojreakciaĵoj, la katalizilo regeneriĝas. La reagoreakcio inter la katalizilo kaj la komenca materialo povas okazi tre diversmaniere, kaze de solida katalizado, la procezo povas esti tre komplika. Tiuj procezoj estas la acid-baz-reagojreakcioj, [[redoksa reakcio|redoks-reagojreakcioj]], estiĝo de koordinaj kompleksoj kaj liberaj radikoj.

Dum la solida katalizado, la meĥanismon de la reakcio tre forte influas la suprecaj kaj elektraj proprecoj de la katalizilo kaj ties [[kristala strukturo]]. CertajIaj solidaj kataliziloj, kiujn oni nomas multifunkcia katalizilo, reagasreakcias plurmaniere kun la ekaj materialoj. Oni uzas la dufunkciajn katalizilojn en la nafto-kemia industrio por la reformigaj reagojreakcioj.

Multaj kemiaj procezoj baziĝas sur katalizilajkatalizaj reagojreakcioj. Kataliziloj tre gravas enpor trakti la ellasitajn gasojn de [[aŭtomobilo]]j.